بحث وجود فساد مالی در برخی از نهادهای جمهوری‌اسلامی٬ به سوژه داغ روزهای اخیر اصول‌گرایان تبدیل شده است. پس از جنجالی که بر سر یک پروژه سینمایی در آستان قدس رضوی پیش آمد٬ اکنون برخی از اصول‌گرایان “بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس” و همچنین نهادهای درگیر در “جنگ نرم” را متهم به “فساد مالی” و “حیف و میل بیت‌المال” می‌کنند.
نخستین جنجال‌ها با افشای بودجه عظیمی که آستان قدس رضوی در اختیار سحر ریحانی، بازیگری ناآشنا قرار داده بود٬ آغاز شد. بنابر گزارش‌ها٬ این بنیاد بودجه‌ای یک و نیم میلیارد تومانی در اختیار این فرد قرار داده بود تا فیلم بسازد. سحر ریحانی٬ این بودجه و امکانات را پس از آشنایی با مصطفی واعظ طبسی٬ فرزند کوچک ایت‌الله واعظ طبسی٬ تولیت آستان قدس رضوی٬ به دست آورده: “من دانشجوی صنعتی شریف هستم و چهار سال متوالی در المپیاد ریاضی برنده شدم. سال گذشته که برای مسابقه به کره رفته بودیم حاج آقای طبسی هم در مراسم تجلیل حضور داشتند. یک روز حرف رسید به اینکه خواسته‌های من چیست. من گفتم حاج آقا، من خیلی دوست دارم در ایران دفتر تولید داشته باشم که از نظر بودجه و حمایت‌ها در سطح عالی باشد و حرف اول را بزند. گفتم حاج آقا، دوست دارم آدم پولداری باشم. البته این فقط برای من آرزو بود چون می‌دانستم به قد و قواره من این حرف‌ها نمی‌خورد. ایشان ولی گفتند ایده خوبی داری ولی باید پله پله شروع کنی، اما من گفتم که نمی‌توانم یواش یواش کار کنم و کمال‌گرا هستم و اگر ساپورت مالی و قانونی پشت دفتر تولید نباشد زمین می‌خورم. بعد از این حرف بود که حاج آقا پیشنهاد داد که به رغم اینکه حرفه‌ای نیستم، به خاطر جایزه‌ای که در ریاضی دریافت کردم و البته اینکه آن را به آقا امام رضا اهدا کرده‌ام در آستان شروع به کار کنم. این شد که کم‌کم فعالیت‌های ما شروع شد. ایشان خوششان آمد و یک‌دفعه وارد مرکزیت آستان شدم و اینقدر این کارهایی که انجام دادیم خوب شده که خودم باورم نمی‌شود”.
چند روز پس از این گفت‌وگو ،روزنامه کیهان نوشت: “یک منبع آگاه در بنیاد ملی نخبگان در گفت وگو با خبرنگار ادب و هنر کیهان، ادعای سحر ریحانی هنرپیشه سینما را در زمینه نخبگی و مدال آوری در المپیاد ریاضی بی اساس خواند و گفت: «نام این فرد در فهرست نخبگان جامعه دانشگاهی و مدال آوران المپیادها وجود ندارد.» گفتنی است ریحانی در گفت وگویی با یکی از سایت های خبری مدعی شده بود در چهار دوره المپیاد ریاضی حائز مقام اول شده است و از همین طریق توانسته از آستان قدس رضوی مبالغ کلانی را برای تهیه و کارگردانی فیلم مستندی درباره حضرت امام رضا(ع) دریافت کند”.
آستان قدس رضوی چند روزی در مقابل حملاتی از این دست سکوت کرد٬ اما در نهایت با صدور بیانیه‌ای به دفاع از خود پرداخت. این بنیاد در اطلاعیه خود اگر چه تایید کرده که قراردادی به ارزش ۵۰۰ میلیون تومان برای ساخت مستند “زلال بی‌انتها” پرداخته و تاکنون “۷۰۰ دقیقه این مستند با کیفیت مطلوب و ارزشمند” تهیه شده اما: “سایر ارقام مطرح شده توسط ایشان [ریحانی] مربوط به برآوردهای احتمالی از سایر پروژه‌هایی است که در دست بررسی بوده و جنبه عملیاتی پیدا نکرده است”.
همچنین این بنیاد مدعی شده قرارداد تهیه این مستند “دقیقا مطابق با ضوابط و آئین‌نامه معاملات” منعقد شده ولی: “ایجاد علاقه عاطفی در هنرمندان برای انجام کار در حرم مطهر رضوی و تقدیم اثر هنری به پیشگاه امام رضا با برخی رویه‌های اداری معمول در سایر نهاد‌ها متفاوت است”.
در همین حال برخی از گروه‌ها و تشکل‌ها٬ فعالان سیاسی و فرهنگی اصول‌گرا با انتشار نامه‌ای سرگشاده خطاب به واعظ طبسی٬ به انتقاد و سئوال درباره این قرارداد پرداخته‌اند.
آنها در نامه خود نوشته‌اند: “یکی از سؤالات بی‌پاسخ و ابهامات جدی پس از مطالعه مصاحبه خانم ریحانی، نقش آقای مصطفی طبسی در آستان قدس رضوی است. جایگاه ایشان دقیقاً چیست و بر اساس چه مسئولیت و اختیاراتی می‌توانند چنین پشتیبانی قوی و بی‌سابقه‌ای را از تولید این مستند انجام دهند؟ آیا حضور پررنگ ایشان صرفاً به خاطر انتساب به حضرت‌عالی است و یا اینکه مسئولیت رسمی، تخصص و توانمندی خاصی در این زمینه دارند؟ اصولاً در این بین جایگاه عنوان پرطمطراق «شورای عالی فرهنگی آستان قدس» چیست و این شورا چه نقش مباشرتی و یا نظارتی در این پروژه عظیم هنری داشته است؟”
نویسندگان نامه از مسئولان آستان قدس پرسیده‌اند که “چه مزیت و مؤلفه‌ای باعث ترجیح این خانم بازیگر که حتی کمترین سابقه کارگردانی و یا تهیه‌کنندگی نداشته، بر دیگر هنرمندان شده است؟”
امضاکنندگان همچنین نوشته‌‌اندعملکرد فرهنگی آستان قدس سال‌هاست بدون “کار‌شناسی” و “سلیقه‌ای” انجام می‌شود که نتیجه‌ای “معکوس” داشته و سازمان بازرسی باید درباره این مسئله تحقیق کند.
این در حالی است که آستان قدس رضوی از جمله نهادهایی است که زیر نظر رهبر جمهوری‌اسلامی قرار دارد و براساس تفسیر شورای نگهبان٬ نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری‌اسلامی از نظارت معاف اند و نمی‌توان جز به دستور وی٬ از آنها حسابرسی کرد.
فساد در بنیاد دفاع مقدس
اما آستان قدس رضوی تنها نهادی نیست که متهم به فساد شده است. هفته گذشته هم حمید داوودآبادی٬ از فعالان اصول‌گرا و مدیر سایت ساجد٬ وابسته به بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس٬ ضمن استعفا از سمت خود٬ این مجموعه را به فساد مالی متهم کرده بود.
وی با انتشار متن استعفای خود٬ از وجود “فساد مالی٬ مرض٬ آلودگی و نبود نظارت” بر عملکرد بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خبر داده و نوشته بود که نمی‌تواند در سیستمی دنبال نان حلال بگردد که از وی برای جذب ۵۰ میلیون تومان خواسته می‌شود اسناد، فاکتور و قرارداد صوری تهیه کند.
داود‌آبادی وجود فساد در این بنیاد را ناشی از “سومدیریت و عدم توجه و دل سوزی” باقرزاده به مجموعه تحت مدیریتش دانسته و نوشته بود که”ترجیح می‌دهدنان کمتر و البته حلال به خانه‌اش” ببرد.
وی همچنین با انتشار مطلبی جدا در وبلاگ خود٬ از این بنیاد به عنوان یکی ازمرکزای نام برد که در آن “به نام شهدا و دفاع مقدس سوءاستفاده‌های کلان مادی” صورت می‌گیرد.
سخنان وی هم با واکنش مسوولان این بنیاد مواجه شد. جواد تاجیک٬ دبیر “ستاد مرکزی راهیان نور” در واکنش به نوشته‌های مدیر سابق سایت ساجد٬ اقدام وی را «کودکانه» و مصداق نشر «اکاذیب” دانسته و گفته است: “عملکرد شش ساله داود‌آبادی در سایت ساجد جای بررسی دارد و آقای باقرزاده همواره با اغماض با وی رفتار می‌کرد٬ اما ایشان هیچگاه قدر فرصت‌های در اختیار قرار داده شده را ندانستند”. وی همچنین در گفت‌وگویی با ایسنا سخنان داوودابادی را مصداق “بی‌تقوایی” دانسته است.
داود‌آبادی پس از انتشار متن استعفای خود و تشریح برخی مسائل در این بنیاد٬همچنین خبر از کناره‌گیری میرمحمد باقرزاده از ریاست بر این بنیاد و انتصاب بهمن کارگر٬ معاون اجتماعی نیروی انتظامی با حفظ سمت، داده است.
داود‌آبادی علت کناره‌گیری باقرزاده از این سمت را “نفوذ برخی جریانات که منجر به کناره‌گیری نیروهای ارزشی و بسیجی” در این بنیاد شده و بی‌انگیزه بودن وی برای کار در چنین سمتی٬ اعلام کرده است.
آن‌طور که داود آبادی نوشته است طی دو سال گذشته “این بنیاد به مجموعه‌ای فشل و ناکارا تبدیل شده بود که علت آن برگزاری جشنواره‌های خانوادگی، رفاقتی و سکه پراکنی‌های دوستانه” است.
وی همچنین نوشته که “حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس مدت‌هاست حسابرسی دقیق نشده و در این بنیاد حساسیتی نسبت به حیف و میل بیت‌المال”وجود ندارد و باید مشخص شود “هزینه‌های میلیاردی بنیاد در طول سال، چه تولید و خروجی‌ای داشته است؟” و خواستار آن شده که “ مسئولین امر، هیاتی را مامور بررسی مسائل مالی بنیاد و از همه مهم‌تر بررسی نیاز وجودی بنیاد و ثمرات تعطیلی این تشکیلات عریض و طویل بنمایند”.
همزمان با بالا گیری موج انتقادات از فساد مالی در مجموعه‌های زیر نظر رهبر جمهوری‌اسلامی٬ یک وبلاگ‌نویس اصول‌گرا نیز سپاه٬ قوه قضائیه٬ وزارت اطلاعات٬ پلیس فتا و شورای عالی امنیت ملی را متهم کرده که به نام سرباز ولایت پول‌ها را هدر می‌دهند.
