دیوید میچل
هیچ چیز بدتر از بازی های هوشمندانه آموزشی کامپیوتری نیست. این بازی که قرار بود سرگرم کننده باشند، با اشکال متحرک و گرافیک قوی توام شده و اغلب نوعی انگیزه خاص هم در پشت آن ها نهفته است. آنها می خواهند مثلا به شما زبان فرانسه یاد بدهند یا املای شما را تصحیح کنند و یا مثلا معادلات چهار مجهولی را برای شما ساده کنند. بچه ها به راحتی این موارد را درک می کنند.
با توجه به آنچه گفته شد، هفته پیش به بازی ای برخورد کردم که سرگرم کننده تر بود. این بازی را جمهوری اسلامی با همکاری گروهی از دانشجویان تهیه کرده و نام آن “زندگی پرتنش سلمان رشدی و اجرای حکم او” است. چندان هم نام راحتی نیست ولی حتما در زبان فارسی روان است. محمد تقی فخریان از انجمن دانشجویی توضیح داد که “ما احساس کردیم باید راهی پیدا کنیم تا فتوای مربوط به سلمان رشدی و اهمیت آن را برای نسل سوم و چهارم تشریح کنیم.” این بازی به نظر پویا تر از مثلا بازی ریاضیات با علاء الدین است.
جزئیات بازی هنوز نهایی نشده است و من تصور می کنم باید با نمایندگان سلمان رشدی در مورد حق تالیف تصاویر وی هم مذاکره شود. ولی به هرحال اگر همه چیز خوب پیش برود بخش مهمی از این بازی شامل تلاش برای کشتن سلمان رشدی خواهد بود که در مکان های هیجان انگیز و چالش برانگیزی، مانند کتابخانه بریتانیا، یا قسمت چینی آلات فروشگاه جان لوئیس، مخفی می شود.
این بخش مربوط به بخش “اجرای حکم او” است. پس “زندگی پر تنش سلمان رشدی” چه می شود؟
به نظر باید شبیه “فرمان فتح” باشد: در بازی رد آلبرت، شما این گزینه را دارید که یا جزو “متفقین” باشید یا “اتحاد جماهیر شوروی”. در اینجا هم حتما شما می توانید بین سلمان رشدی و افرادی که می خواهند به او حمله کنند، یکی را انتخاب کنید. شما می توانید زندگی پر تنش سلمان رشدی را تجربه کنید و با هر بار که از اجرای حکم او جلوگیری می کنید، امتیاز بیاورید.
این بازی را ممکن است تنها به عنوان نمک پاشیدن بر زخم در نظر بگیریم، ولی این طور نیست. به نظر من این استفاده متمدنانه ای از فناوری های جدید است.
مسلما بازیکنان ایرانی که به این بازی روی می آورند نمی توانند بدون اینکه با سرنوشت این رمان نویس غربی احساس همدردی کنند، ساعت ها به بازی بپردازند. به همان نسبت که آنها به تصویر سلمان رشدی، که پی در پی در فکر گریز از دست افرادی است که سعی دارند او را بشکند، نگاه می کنند، غیر ممکن است دلشان به حال این فرد نسوزد. وقتی شما می توانید سلمان رشدی را هزاران بار در پلی استیشن خود بکشید و امتیاز بگیرید، آیا واقعا باز هم انرژی دارید که در دنیای واقعی هم به دنبال قتل او باشید؟
من که تردید دارم. من فکر می کنم دنیای مجازی فرصت بی نظیری در اختیار ما می گذارد که یکدیگر را بشناسیم و درک کنیم و از چشم یکدیگر به دنیا نگاه کنیم و نسبت به مسائل مردم دیگر احساس همدردی کنیم. برخی دیگر از بازی های کامپیوتری هم همین خصلت را دارند و به همزیستی مسالمت آمیز کمک می کنند:
نمونه آن زندگی پر تنش آندره موری و شکست در پیاده سازی استراتژی اوست.
این تنها یک بازی تنیس کامپیومتری نیست بلکه ما را مستقیما به نبوغ اسکاتلندی رهنمون می شود. در این بازی باید توپ های مختلفی را که با مهارت تمام به سمت شما شلیک می شود پاسخ بگوئید و در عین حال به یک عامل بازدارنده هم جواب بدهید و آن را از سر راه بردارید؛ موانعی که روی آن نوشته شده “پشتم درد می کند” یا “از رسانه های… متنفرم” یا “راجر فدرر چطور اینقدر خوب بازی می کند؟”
منبع: گاردین – 1 ژوئیه 2012
