خودجوش‌ها و منافع ملی

صادق زیبا کلام
صادق زیبا کلام

تفاوت مهم تسخیر سفارت آمریکا با تلاش نافرجام برای اشغال سفارت انگلستان در سال گذشته آن بود که برخلاف اولی که با استقبال بسیاری از گروه‌های سیاسی همراه شد، هجوم به سفارت انگلستان نه تنها از جانب هیچ گروه و جریان سیاسی مورد حمایت قرار نگرفت که هیچ شخصیت و چهره سیاسی حتی شخصیت‌های رادیکال اصولگرا هم حاضر نشدند تا از آن حرکت حمایت کنند. همان موقع وزیر خارجه هم این اقدام را محکوم کرد. به علاوه برخی روزنامه‌های مستقل هم یادداشت‌ها و مطالبی در انتقاد و اعتراض به آن حرکت نوشتند. همه کسانی که آن حرکت را محکوم کردند، نگاهشان به منافع ملی کشور بود. به بیان دیگر، جملگی مخالفان آن اقدام اذعان داشتند آن حرکت هر چه بود و طراحی و برنامه‌ریزان آن هر که بودند و هر نیت و فکری در سر می‌داشتند، در عمل آن حرکت به جز ضربه و لطمه به منافع ملی میهن‌مان حاصل دیگری نداشت. روابط ایران و انگلستان قطع شد؛ روابط ما با اتحادیه اروپا لطمه شدید دید؛ تحریم‌ها افزایش یافت؛ کار با ۱+۵ به مراتب دشوار‌تر از گذشته شد و در یک کلام آن اقدام، جز ضرر و زیان و لطمه به منافع ملی ایران، ثمر دیگری در بر نداشت.

بماند مشکلات و دشواری‌هایی که برای هزاران هموطنمان به‌وجود آمده برای گرفتن ویزا و سفر به انگلستان. تا به امروز هم به جز مشتی شعار و کلی‌گویی، حامیان و اقدام‌کنندگان آن عمل نتوانستند حتی یک فقره برهان بیاورند که آن اقدام چه سود و چه نفعی برای منافع ملی ایران داشت؟ سوال اساسی آن است که وقتی عده‌ای در حدود ۵۰ نفر کمتر یا بیشتر به خودشان اجازه می‌دهند حرکتی را انجام دهند که به منافع ملی ۷۵میلیون نفر لطمه و ضربه وارد می‌کند، چه باید کرد؟ فرقی هم نمی‌کند که ما فرض بگیریم آن حرکت “خودجوش” واقعا یک عده دانشجو انجام دهند یا برخی فعالان سیاسی به آنها چراغ سبز نشان داده باشند. به هر حال حاصل امر و حاصل کار یکسان است.

سوال اساسی آن است که متولی منافع ملی کشور کدام نهاد، مرجع یا ارگان است؟ آیا هر کس که رسید عاملا و عامدا خودجوش یا از روی احساس تکلیف می‌تواند یا مجاز است هر کنش سیاسی که خواست به عمل آورد؟ آیا منافع ملی نباید لحاظ شود؟ به علاوه گفتن اینکه «دانشجویان اشتباه کردند» آن هم یک‌سال بعد از حادثه چه دردی را دوا می‌کند؟ مسوولیت بلاهایی که بر سر منافع ملی ایران در این یک ساله رفته و همچنان دارد می‌رود، بر عهده کیست؟ سوال بنیادی‌تر آن است که آیا نباید جلوی تکرار اینگونه اتفاقات گرفته شود؟ فرض بگیریم که فردا عده‌ای دانشجو به دلیل فلان حرکت و اقدام فلان دولت به خودشان اجازه بدهند که به سفارت آن کشور حمله کنند، مسوولیت این اقدام احتمالی برعهده کدام نهاد است؟ آیا محکوم کردن آن حرکت جلوی لطمه‌ای که به منافع ملی ما می‌زند را خواهد‌گرفت؟

اساسا آیا این فرهنگ که یک عده خود را بالاتر از قانون احساس کنند و به خودشان اجازه دهند که به صورت “خودجوش” به سفارت انگلستان حمله کنند، به سینمایی که یک فیلم مجاز نمایش می‌دهد حمله کنند، آیا فرهنگ درستی است؟ مگر کشور وزارت خارجه ندارد؟ مگر کشور کمیسیون امنیت ملی و خارجه ندارد که ۳۰ یا ۴۰ دانشجو به خودشان حق می‌دهند که بالاتر از تشخیص مسوولان عمل کنند؟ در همه جای دنیا وقتی عده‌ای به هر دلیلی به عملکرد یک دولت خارجی اعتراض دارند، جلوی سفارت آن کشور جمع می‌شوند، شعار می‌دهند و اعتراض می‌کنند. اما نه از دیوار آن بالا می‌روند، نه پرچم آن کشور را آتش می‌زنند و نه هیچ یک از اقدامات و اعمال دیگر را انجام می‌دهند. در آن جوامع اجازه چنین اقداماتی را با هیچ توجیهی نمی‌دهند. ما باید بپذیریم که با بودن نهادهای مدنی، نهادهای رسمی و قانونی در یک کشور هیچ‌کس حق ندارد و نمی‌تواند به خودش اجازه دهد که با اقداماتی “خودجوش”، “غیرتمند” و امثالهم احساس کند متولی ۷۵ میلیون نفر دیگر‌است.

منبع: بهار، دوم دی