همزمان با مواضع تازه مدیر کل دیده بان اتمی سازمان ملل که بار دیگر خواستار دسترسی فوری به سایت نظامی پارچین شده ، رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی گفته است تهران تکلیفی بیشتر از آنچه که امضا کرده نمی‌پذیرد. در همین حال نخست وزیر اسرائیل مذاکرات اخیر میان جمهوری اسلامی و قدرت های جهانی را وقت تلف کردن خوانده و وزیر خارجه ایالات متحده نیز فرصت دست یابی به راه حل دیپلماتیک با تهران را نامحدود ندانسته است. از سوی دیگر یک سایت دست راستی به افشای برخی از جزئیات بسته پیشنهادی غرب به تهران پرداخته است.
نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین دیروز بار دیگر محلی شد برای آنکه مدیر کل این نهاد، خواستار دسترسی بازرسان آژانس به سایت پارچین شود. یوکیو آمانو بر “فوریت” این موضوع تاکید کرده و گفته است: “فراهم کردن امکان دسترسی به پایگاه پارچین گامی مثبت است”؛ گامی که به باور وی نشان خواهد داد جمهوری اسلامی خواستار همکاری با آژانس درباره رفع نگرانی‌ها پیرامون برنامه هسته ایش است.
این اظهارات پس از دو دور مذاکرات بی نتیجه میان نمایندگان آژانس و مسئولان اتمی نظام در تهران در دو ماه اخیر مطرح می شود.
آمانو روز دوشنبه اظهارات خود را بسیار قاطعانه مطرح و تاکید کرد تهران باید “بدون تاخیر” با بازرسی از سایت پارچین موافقت کند. وی که از پاییز سال گذشته بار ها نسبت به فعالیت های اتمی جمهوری اسلامی در این سایت هشدار داده، دیروز تصریح کرد: “من یک بار دیگر از ایران می خواهم که فارغ از توافق یا عدم توافق بر سر رهیافت ساختاری، بدون هیچگونه تاخیری با بازرسی فوری از پایگاه پارچین موافقت کند.”
پارچین نام شهرک و منطقه‌ای است در جنوب شرقی تهران و در شمال شرقی شهرستان پاکدشت که بخش مهمی از تاسیسات هسته ای جموری اسلامی در آنجا بنا نهاده شده است. پیشینه کارخانه های صنایع دفاعی در پارچین به هشتاد سال پیش باز می گردد. گفته می شود جمهوری اسلامی در پارچین انفجارهای پرقدرتی را آزمایش کرده است که می تواند با تلاش احتمالی تهران برای دستیابی به توانایی ساخت سلاح اتمی مرتبط باشد.
یوکیو آمانو دبیر کل آژانس پیشتر اعلام کرده بود تصاویری در اختیار دارد که نشان می دهد جمهوری اسلامی در حال پاکسازی این منطقه از آلودگی های اتمی است. او خواستار دسترسی بازرسان به بخش های مختلف این سایت نظامی شده بود.
با این حال تهران تا امروز جواز این بازدید را صادر نکرده است و آن را به آینده نامعلومی موکول می کند.
تکلیف بیشتری نمی پذیریم
فریدون عباسی دوان رئیس سازمان انرژی اتمی پیشتر گفته بود این منطقه نظامی است و نظامیان باید اجازه ورود به آن را صادر کنند.
اظهارات تازه آمانو ۵ روز پس از پایان مذاکرات گروه ۱+۵با جمهوری اسلامی در قزاقستان مطرح می شود؛ مذاکراتی که با تعیین قرار دیدار دیگری همراه بود.اما روز گذشته عباسی دوانی در گفتگو با خبرگزاری فارس با اشاره به پیشنهاد قدرت های جهانی به تهران با گفتن اینکه “بعد از کارهای کارشناسی شده پیشنهادهای ۱+۵ را پاسخ و در صورت لزوم رسانه‌ای می‌کنیم “از افشای جزئیات بسته پیشنهادی گروه ۱+۵ طفره رفت.
با این حال وی تصریح کرده است: “باید حقوق مردم در این مذاکرات مد نظر گرفته شود و ما تکلیفی بیشتر از آنچه که امضا کرده‌ایم نمی‌پذیریم.”
خواسته اصلی غرب توقف غنی سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد است؛ موضوعی که جمهوری اسلامی تاکنون به آن تن در نداده است.
جزئیات بسته پیشنهادی در بازتاب
علی رغم سکوت دوانی پیرامون جزئیات بسته ای که در آلماتی به تهران پیشنهاد شده، دیروز سایت دست راستی بازتاب امروز با انتشار گزارشی با عنوان “سه هویج کوچک در برابر تعلیق ۲۰ درصد” به نقل از منابع آگاه ادعا کرده که به مفاد این پیشنهاد دست یافته است. بر این اساس “سه امتیاز پیشنهادی غرب به ایران در این مذاکرات، لغو تحریم بانک مرکزی از سوی اتحادیه اروپا، لغو تحریم شرکت ملی نفتکش و شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی و افزایش 9 کشور دیگر از خریداران معاف شده نفت ایران از تحریمهای آمریکا، به ۱۵ کشور مستثنی شده فعلی است.”
بر اساس اطلاعاتی که بازتاب امروز به آن دست یافته، غرب خواستار تعطیلی سایت فردو نشده اما از تهران خواسته است غنی سازی ۲۰ درصد در این مکان را متوقف کند. پیشتر در ماه خرداد منابع غربی خبر داده بودند که غرب از جمهوری اسلامی خواسته سایت فردو را تعطیل ، غنی سازی ۲۰ درصد را متوقف و ذخیره اورانیوم غنی شده را به کشوری ثالث منتقل کند. اما حالا گزارش این سایت نزدیک به محسن رضایی – دبیر مجمع تشخیص مصلحت – حکایت از آن دارد که گروه ۱+۵ به جمهوری اسلامی پیشنهاد داده که مقدار محدودی از اورانیوم تا ۲۰ درصد غنی شده را حفظ کند اما از تولید بیشتر آن دست بکشد.
۳۰۰۰ سانتریفیوژ جدید
اما در حالی که امید دیپلمات‌های دو طرف به دور بعدی مذاکرات که قرار است ۱۶ فروردین بار دیگر در قزاقستان برگزار شود افزایش یافته، روز یکشنبه جمهوری اسلامی از تولید سه هزار عدد از نسل جدید سانتریفیوژ پرده برداشت و متذکر شد که “سانتریفیوژهای نسل جدید بتدریج جایگزین سانتریفیوژهای با کارایی پایین خواهند شد.”
اوایل اسفند امسال منابع غربی با دست یافتن به برخی از گزارش‌های محرمانه آژانس بین المللی انرژی اتمی گفته بودند که تهران سرگرم نصب سانتریفیوژهای پیشرفته در تاسیسات غنی‌سازی نطنز است و تاکنون ۱۸۰سانتریفیوژ معروف به آی‌آر-۲ ام و محفظه‌های خالی سانتریفیوژ در تاسیسات نطنز نصب شده‌اند.
این سانتریفیوژ های پیشرفته به تهران کمک می کند که در زمان کمتر حجم بیشتری از اورانیوم خود را غنی کند و بر میزان ذخایر اورانیوم بیفزاید.
برای تولید اورانیوم ۹۰ درصد برای ساخت یک کلاهک اتم، نیاز به غنی سازی ۲۲۵ کیلوگرم اورانیوم غنی سازی شده ۲۰ درصد است.
اسرائیل مخالف افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده جمهوری اسلامی است و گفته هر موقع برنامه اتمی تهران از “خط قرمز” عبور کند، به آن واکنش نظامی نشان خواهد داد.
نتانیاهو: اتلاف وقت است
گفتنی است دو روز پیش نخست وزیر اسرائیل که نگاهی مایوس به نتایج مذاکرات آلماتی دارد، در نشست هفتگی دولت یهود در ارتباط با مذاکرات قزاقستان گفت: “از نظر ما، مذاکرات اخیر، تلف کردن وقت جامعه جهانی توسط ایران جهت خرید زمان برای خود بود.”
گمانه زنی های بنیامین نتانیاهو حکایت از این دارد که “ایران غیر از غنی کردن اورانیوم، درصدد تولید جنگ افزار غیرمتعارف از راه های دیگر نیز هست.”
کری: فرصت نامحدود نیست
همزمان جان کری وزیر خارجه ایالات متحده که به تازگی کار خود را در واشنگتن آغاز کرده و اینک به دیدار از کشورهای خاورمیانه مشغول است، روز گذشته در عربستان سعودی به جمهوری اسلامی هشدار داد که “فرصت دستیابی به راه حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای ایران نامحدود نیست”.
پیش از این باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده نیز در اواخر دور نخست ریاست جمهوری خود گفته بود: “پنجره دیپلماسی با جمهوری اسلامی در حال بسته شدن است”.
با این حال وزیر خارجه ایالات متحده این امید را زنده نگه داشته است که “اگر ایرانی‌ها برای تعامل جدی آمادگی داشته باشند هنوز وقت برای حل و فصل این مسئله باقی است.”
وی در بخش دیگری از اظهاراتش که به نظر می رسد برای برطرف کردن نگرانی های بنیامین نتانیاهو مطرح شده متذکر شده است: “گفت‌وگوها را نمی‌توان فقط به قصد اینکه گفت‌وگویی انجام شده باشد ادامه داد؛ و گفت‌وگو نباید تبدیل به دستاویزی برای وقت خریدن شود، وقت خریدن‌هایی که وضعیت را از آنچه هست خطرناک‌تر می‌کند.”
در یک سال گذشته ایالات متحده و اتحادیه اروپا تحریم های سختی در حوزه انرژی و بانکی علیه تهران اعمال کرده اند که باعث سقوط آزاد ارزش ریال در شش ماه اخیر و فشار بی سابقه بر اقتصاد کشور شده است. طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی درآمد جمهوری اسلامی در سال ۲۰۱۲ تنها در حوزه فروش نفت نسبت به سال پیش از آن ۴۰ میلیارد دلار کاهش یافته است.
صالحی: رفع تدریجی تحریم ها
اما علی اکبر صالحی وزیر خارجه که مذاکرات آلماتی را یک نقطه عطف خوانده ، روز یکشنبه مدعی شد: “تحریم‌ها نه فقط تشدید نخواهد شد بلکه از امروز به بعد شاهد رفع تدریجی آن خواهیم بود.”
در همین راستا روز گذشته خبرگزاری فارس نزدیک به نهادهای امنیتی سپاه نیز خبر داد که قیمت دلار با کاهشی سریع به ۳۱۵۰ تومان رسیده است.هر چند کارشناسان اقتصادی می گویند بعید است تا زمانی که دورنمای روشنی از نتیجه مذاکرات آتی ارائه شود و تحریم ها به صورت جدی برداشته نشوند، اقتصاد کشور بتواند به رونق اقتصادی دست یابد.
