فریبا صراف
از مجموع 34 زنی که در تهران دستگیر شده بودند، امروز تنها دو تن در زندان باقی مانده اند و بنا بر شنیده ها هر دو هم در سلول انفرادی و اعتصاب غذا هستند.
به همین دلیل در روز جهانی زن، سازمان عفو بین الملل به همراه سازمان دیده بان حقوق بشر، کنفرانس مطبوعاتی مشترکی در دفتر عفو بین الملل در واشنگتن برگزار کردند که با حضور نمایندگان رسانه های مختلف نوشتاری و تصویری چون آسوشیتدپرس، بی بی سی، تلویزیون آمریکا وغیره همراه بود.
هادی قائمی، نماینده سازمان دیده بان حقوق بشر، ظهیر جان محمد، نماینده سازمان عفو بین الملل، فریبا داوودی مهاجر فعال حوزه زنان و یکی از 5 متهم دادگاه (که اکنون به دلیل دیدار فرزندش در آمریکا به سر می برد) و سولماز شریف، روزنامه نگار سخنرانان این جلسه بودند.
در آغاز این جلسه ظهیر جان محمد ضمن خوشامد گویی به اصحاب رسانه های حاضر در جلسه، ماجرای دستگیری این زنان و حرکت جمعی زنان ایران برای تغییر قوانین تبعیض آمیز بین زن و مرد را تشریح کرد و گفت: این قوانین در چند کشور دیگر منطقه نیز حاکم است، اما این زنان ایران هستند که حاضر به پذیرش این تبعیض ها نشده اند. در این راه نیز هزینه های سنگین و ناعادلانه ای می پردازند که بر ارزش کارشان می افزاید و شایسته حمایت است.
پس از وی هادی قائمی، محقق سازمان دیده بان حقوق بشر نیز گزارشی از برخورد خشونت بار نیروهای انتظامی در روز 8 مارس مقابل مجلس شورای اسلامی داد و افزود: امروز زنان ایران پیشروترین گروه فعال اجتماعی در ایران هستند و اگر چه در همه زمینه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی موفق اند اما دولت آنان را شهروندان درجه دو محسوب می کند.
وی افزود: در طول سال گذشته حکومت، سرکوب خواسته های زنان برای برابری را به طرز محسوسی افزایش داده است تاجایی که 34 زن را همزمان دستگیر و تنها به دلیل فشارهای داخلی و خارجی به جز 2 نفر، بقیه را آزاد کرده است. این 2 زن نیز اکنون در سلول انفرادی و اعتصاب غذا هستند.
نماینده سازمان دیده بان حقوق بشر در این نشست افزود:امروز نیز بیش از هزار نفر به طور آرام و مسالمت آمیز در مقابل مجلس تجمع کردند که با برخورد نیروهای امنیتی و پلیس و با ضرب و شتم حاضران، تجمع آنها به خشونت کشیده شد. متاسفانه سیاست های تند آمریکا در برخورد با مسائل هسته ای هم به طور کلی سرنوشت سیاسی ایران را در شرایط سختی قرار داده است. همه روشنفکران ایران، در حال حاضر هزینه های سختی می پردازند چون دولت ایران از مسئله انرژی هسته ای بر علیه آنان سواستفاده می کند.
قائمی در ادامه ضمن ابراز خوشحالی از حضور فریبا داوودی مهاجر در این جلسه گفت: ممکن بود وی اینک بین زندانیان در اوین باشد.
وی سپس سولماز شریف را معرفی کرد و از جمله گفت: وی به عنوان روزنامه نگار برای سازمان دیده بان حقوق بشر کارهای زیادی انجام داده است و برای هر یک از قوانین نابرابر بین زن و مرد و آسیب های آنان در زندگی روزمره و اجتماعی، نمونه هایی را مستندسازی کرده است.
سخنران بعدی فریبا داوودی مهاجر بود که گفت: همانطور که می دانید هفته گذشته ما شاهد بازداشت گسترده فعالان جنبش زنان در ایران بودیم. این دستگیری ها موجب شد تا تمام محافل حقوق بشری داخلی و خارجی اعتراض خود را نسبت به این موضوع صریحا اعلام کردند. البته این بازداشت ها بی سابقه نیست و ما حدود 8 ماه پیش در 22 خرداد شاهد بازداشت 70 زن و چند مرد در تجمعی بودیم که از سوی زنان برای تغییر قوانین برگزار شد. بازداشت هایی که همواره با ضرب و شتم از سوی پلیس همراه است.
این فعال حقوق زنان سپس به تشریح برخوردهای گذشته پرداخت و گفت: در آن زمان پس از ساعت ها بازجویی 5 زن از جمله من با قرار کفالت آزاد شدیم. اما بعد از آن روزهای زیادی برای بازجویی احضار و در نهایت متهم به اقدام علیه امنیت کشور، سست کردن مبانی نظام و در مورد بنده تبلیغ علیه نظام از طریق مصاحبه، گفت و گو با رسانه های داخلی و خارجی شدیم. البته امیدوارم همین مصاحبه هم اتهامی دیگر برای من نشود.
وی در ادامه افزود:توجه کنید که این برای اولین بار بود که فعالیت برای برابری حقوق زن و مرد، جرم سیاسی و اقدام علیه امنیت کشور تلقی می شد و این یک زنگ خطر بود، نه تنها برای ما که برای تمام جوامع مدافع حقوق بشر. به همین دلیل تعدادی از فعالین جنبش زنان در روز برگزاری دادگاه ما تجمع آرام کردند که در همان دقایق اولیه بازداشت و برای تحقیر به محل نگهداری فاسدین اجتماعی فرستاده شدند.
وی در ادامه افزود:ما نه تنها خواستار آزادی افراد باقی مانده در زندان هستیم و آنها را با آزادی چند نفر فراموش نمی کنیم که خواستار مختومه شدن پرونده آنان و ایجاد امنیت لازم برای فعالیت زنان طبق اسناد بین المللی و اعلامیه جهانی حقوق بشر نیز هستیم. اصولا مگر این زنان چه می خواهند که باید مرتب به دادگاه بروند، تهدید بشوند و در نشست های مختلف مورد آزار و اذیت و ضرب و شتم قرار بگیرند.
به نظر شما درخواست برابری زنان با مردان در شهادت، در ارث، در دیه خواسته زیادی است و یا مستوجب زندان و دادگاه است؟ آیا درخواست زنان برای تغییر این ماده قانونی که مرد می تواند هر زمانی که بخواهد زنش را طلاق بدهد در خواست زیادی است؟ آیا درخواست زنان برای تغییر این ماده قانونی که پدر می تواند در 13 سالگی دخترش را شوهر دهد و یا دختر باکره حتی در 40 سالگی باید با اجازه پدر ازدواج کند زیاد است؟ اینکه زن بتواند بدون امضا و نیاز به اجازه همسرش پاسپورت دریافت کند، امنیت کشور را زیر سئوال می برد؟
داوودی مهاجر افزود:بدتر از همه اینکه با این درخواست ها مخالفت می شود با این اتهام که دولت آمریکا و خارجی ها از آن حمایت می کنند. من از همین جا به عنوان عضو این جنبش اعلام می کنم ما حرکتی مستقل و بدون وابستگی به هر دولت خارجی هستیم و تنها به پشتوانه نیروهای مردمی داخلی، حرکت خود را پیش می بریم.
وی ادامه داد:بر همین اساس جمعی از زنان ایرانی برای تغییر این قوانین کمپینی تشکیل دادند با عنوان یک میلیون امضا برای تغییر تا با جمع آوری یک میلیون امضا و ارایه آن به حکومت، از نظام سیاسی ایران درخواست کنند هر چه سریعتر نسبت به اصلاح و تغییر قوانین تبعیض آمیز اقدام کند. آیا این درخواست امریکایی است و اساسا این درست است که با این اتهام با فعالین جنبش برخورد کنیم و کمپین دیگری که علیه سنگسار زنان فعالیت می کند را متوقف کنیم؟
ما می خواهیم زنان ما بتوانند همچون مردان حق قضاوت در دادگاهها را داشته باشند و مانند مردان بتوانند برای ریاست جمهوری کاندیدا شوند و از سقف های شیشه ای و بتونی عبور کنند. بتوانند در استادیوم های ورزشی حضور پیدا و مسابقه تماشا کنند. به هر حال درخواست های این زنان کاملا مشروع، مدنی و مسالمت جویانه است. ما با هیچ فردی سر جنگ و ستیز نداریم. ابزار ما قلم، آموزش و ظرفیت سازی است و تصور می کنم جواب ما خشونت و زندان و تهمت نیست و امیدواریم که بتوانیم جهانی دیگر و فردایی بهتر برای زنان و دختران ایرانی ایجاد کنیم.
در بخش پایانی این نشست نیز سولماز شریف ضمن تشریح تحقیقات صورت گرفته در زمینه حقوق زنان گفت: قوانین جمهوری اسلامی ایران، چه کیفری، چه مدنی، چه خانواده و… در مجموع زنان را شهروندان درجه دو بحساب می آورد. این قوانین نابرابر هر روزه تعداد زیادی قربانی در سطح جامعه می گیرد که ما نیز از میان نمونه های بسیار با چند مورد برای هر یک از قوانین گفت و گوهایی انجام دادیم و مستندسازی کردیم.
وی گفت: یکی از موارد مهم سن مسئولیت کیفری زنان است که مجازات جرم یک دختر 9 ساله را برابر با یک انسان بالغ می داند و این میزان از پرداخت جریمه تا اعدام برابر است. به عنوان مثال عاطفه سهاله در سال 2001 در سن 13 سالگی 100 ضربه شلاق را تحمل کرد و در نهایت در سن 16 سالگی در سال 2004 به جرم رابطه نامشروع اعدام شد.
این روزنامه نگار ادامه داد: مورد دیگر ارزش جان زنان است که نصف ارزش جان یک مرد است. به طوریکه دیه زن نصف دیه یک مرد حساب می شود. به عنوان مثال دختر دانشجویی به نام شرمینه که در یک ماشین به همراه دو دختر و دو پسر دیگر بر اثر حادثه رانندگی فوت کردند و به خانواده های دختران نصف مبلغی که خانواده های پسران دریافت کردند، داده شد.
شریف در تشریح موارد دیگر این تحقیق گفت: سنگسار مجازاتی است که برای رابطه نامشروع در نظر گرفته شده است اما در دولت آقای خاتمی به دلیل رعایت مسائل حقوق بشر بر اثر فشارهای جهانی به حداقل رسید ولی متاسفانه در شرایط فعلی اخیرا دو مورد سنگسار در مشهد اجرا شد و اکنون 8 زن در برابر دو مرد در زندانهای ایران محکوم به سنگسار و منتظر اجرای حکم هستند.
وی ادامه داد: پدر و جد پدری از نگاه قوانین ایران اختیار کامل بر جان فرزندان خود دارند. اگرچه این اختیار برابر بین دختر و پسر است اما به بهانه های ناموس پرستی و روابط نامشروع بیشتر بر روی زنان اجرا می شود. به عنوان مثال پدری که دخترش را به دلیل صحبت با پسر همسایه و یا دوستی با او به قتل رسانده است.
متاسفانه بحث همسرکشی و خواهر کشی به شدت در ایران در حال رواج است که به بهانه رابطه نامشروع از بحث مهدورالدم بودن سواستفاده می کنند و حتی در بعضی از موارد به فتاوای آیات عظام هم استناد می کنند. در صورتیکه دلایل کافی برای اثبات این اتهام ندارند.
این روزنامه نگار ایرانی در ادامه با اشاره به قوانینی که در آنها حقوق زنان نصف مردان شناخته می شود، بحث شهادت را مطرح کرد:تنها شهادت دو زن وجهه قانونی دارد اما یک مرد برای شهادت کافی است. در مجموع زنان برای مسافرت حتی در مرحله اخذ پاسپورت و یا تعیین شغل و محل سکونت نیاز به اجازه پدر، همسر، جد پدری و در صورت غیبت هر یک از آنان دادگاه دارند نه خودشان و یا مادرشان. همچنین زنان ایرانی در مورادی چون طلاق، حق سرپرستی فرزند، ارث و… نیز دارای حقوق مساوی با مردان نیستند.
در ادامه این نشست حاضران به سئوالات خبرنگاران پاسخ دادند. اولین سئوال از دو زن ایرانی حاضر در جلسه این بود که آیا اگر دولت آقای خاتمی بود باز هم اتفاقاتی نظیر این رخ می داد؟ فریبا داوودی مهاجر در پاسخ به این سئوال گفت:من خود در دوران ایشان به زندان رفتم. همینطور بسیاری از دانشجویان. به نظر من تنها فرق ایشان با این دوره این است که آقای خاتمی شعارش را می داد ولی احمدی نژاد نمی دهد و این به نظر من بهتر است تا چهره واقعی دیده شود.
سولماز شریف در پاسخ به این سئوال گفت:من نیز می دانم که انتقادات زیادی به دولت آقای خاتمی وارد است اما این را هم فراموش نمی کنم که در آن زمان حداقل ایران با کسی طرف بود که مبانی دموکراسی را می شناخت و آن را قبول داشت اما این یکی نه تنها نمی داند که قبول هم ندارد و نماینده مجلس همفکرش هم اصولا نمی داند افکار عمومی یعنی چه؟ اما مهم این است که نسل من با حقوق خود آشنا شده است.
خبرنگار دیگری پرسید آیا فکر نمی کنید با این حرکت زنان در ایران دولت هایی مثل بوش از آن سواستفاده کنند؟
داوودی مهاجر گفت:دیگر زمان آنکه زنان حقوق خودشان را به خاطر منافع مردان فراموش کنند گذشته است. اکنون صد سال است که این حرکت به بهانه هایی چون جنگ، تفرقه در جامعه و… به تعویق افتاده است ولی دیگر این اتفاق نخواهد افتاد؛ ضمن آنکه ما حرکتی مستقل داریم و به هیچ دولت و گروهی نیازمند نیستیم و در هر شرایطی به راه خود می رویم.
سولماز شریف در ابتدای صحبت هایش از خبرنگاران به خاطر ترجیح دادن این کنفرانس به مسایل هسته ای تشکر کرده بود، به همین دلیل خبرنگاری از وی پرسید چه کاری از دست رسانه ها بر می آید.
وی پاسخ داد: من از نگاه یک روزنامه نگار می گویم این وظیفه یک رسانه است که اخبار را پوشش دهد و بدون اولویت دادن مسایل سیاسی به اجتماعی. کما اینکه در هفته های گذشته این اقشار اجتماعی ایران بودند که دولت را با مشکل مواجه کردند. تجمعات پیاپی معلمان، کارگران، دانشجویان و زنان. همه این تجمعات و اعتراضات هم به دلیل سخت گیری های بی رویه این چند وقت اخیر بوده که آن هم ناشی از فشارهایی است که دنیا به خاطر مسایل هسته ای بر ایران وارد کرده است. در واقع مردم ما در شرایط سختی به سر می برند چون دنیا از انرژی هسته ای می ترسد.