نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه روز گذشته، کلیات طرح جنجالی نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان را تصویب کردند. طرحی که علی مطهری، نماینده تهران آن را “سند بردگی” و مهدی کوچک زاده، دیگر نماینده پایتخت آن را “شیر بی یال و دم و اشکم” توصیف کردند.
طرح نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان نخستین بار روز چهارم مهرماه سال 89 به صحن علنی مجلس آمد، اما در حالی که برای ورود به صحن علنی، امضای 150 نماینده را با خود داشت، فوریت آن تنها توانست آرای مثبت 79 نماینده را کسب کند.
این مسئله واکنش منفی تعدادی از نمایندگان اصولگرا و گروه های سیاسی و رسانه های طرفدار رهبر جمهوری اسلامی را به دنبال داشت. این عده با اشاره به حمایت آیت الله خامنه ای از تصویب این طرح در مجلس، عدم تصویب آن را نوعی سرپیچی نمایندگان از دستورات رهبر جمهوری اسلامی عنوان کردند.
آیت الله خامنه ای خرداد 89 در دیدار با نمایندگان مجلس هشتم گفته بود “مجلس که بر دیگران نظارت می‌کند، خوب است که بر خود هم نظارت کند.”
با وجود این مخالفان فوریت طرح یاد شده معتقد بودند نباید تعجیلی در این زمینه صورت گیرد چرا که معتقد بودند طرح ضعیف است و باید کار کارشناسی بیشتری روی آن صورت گیرد. پس از وقفه‌ای شش ماهه هیات رئیسه مجلس آن را به کمیسیون مشترکی که شامل ۲۳ نفر از نمایندگان مجلس بود، ارجاع داد و کارگروهی در کمیسیون نظارت بر نمایندگان مجلس مامور پیگیری و تهیه و تصویب آن شد.
طرحی برای برکناری نمایندگان توسط نمایندگان
کارگروه منتخب کمیسیون نظارت بر نمایندگان مجلس حدود دو ماه به بررسی این طرح پرداخت و با برگزاری چندین جلسه، طرح مذکور را در ۱۴ ماده تصویب کرد و آن را به کمیسیون مشترک نظارت بر نمایندگان مجلس سپرد و این کمیسیون هم در جلساتی طرح را نهایی کرد.
پس از خروج طرح از کارگروه منتخب، جلساتی نیز در کمیسیون مشترک نظارت بر نمایندگان برگزار شد و با حذف و اصلاح برخی از مواد مانند حذف ماده ۷ مربوط به منشور اخلاقی نمایندگان و اصلاح ماده ۹ که ناظر بر شغل نمایندگان بود، این طرح مورد بازنگری نهایی قرار گرفت و دست آخر بنا شد طرح مزبور پس از پایان بررسی بودجه سال ۹۰ در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح شود.
به گزارش خبرگزاری های رسمی، نمایندگان مجلس هشتم صبح دیروز وارد بررسی طرح نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان شدند و ساعتی پیش با ۱۴۶ رأی موافق، ۴۱ رأی مخالف و ۱۷ رأی ممتنع از ۲۱۲ نماینده حاضر، به کلیات این طرح رأی مثبت دادند.
طرح نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان شامل 11 ماده است که در این مواد برای موضوعات و موارد مختلف از تخلفات و یا عدم رعایت شئون نمایندگی جرایمی مانند تذکر شفاهی و یا تذکر کتبی و همچنین لغو اعتبارنامه نماینده در نظر گرفته شده است.
این بدان معناست که در صورت تشخیص نمایندگان و تصویب مجلس، می توان یک نماینده را از سمت خود عزل و از مجلس اخراج کرد.
موافق و مخالف: از ضابطه مندی تا خبرچینی
موسی قربانی سخنگوی کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح نظارت بر نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ضمن قرائت گزارش کمیسیون مشترک از طرح نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان گفت: این طرح افزون بر رسیدگی درست و عادلانه به رفتار نمایندگان مردم در مجلس، از حقوق وکلای ملت حفاظت می‌کند و عملکرد نمایندگان در مجلس را ضابطه‌مند می‌سازد.
نماینده قائنات با اشاره به شکل‌گیری تفکرات نادرست درباره جایگاه نمایندگان مجلس، تصریح کرد: طرح نظارت بر نمایندگان، این تفکر نادرست را که نظارتی بر عملکرد نمایندگان مردم وجود ندارد، از بین می‌برد و از منزلت و جایگاه قانونی نمایندگان حراست می‌کند.
سخنگوی کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان تصریح کرد: بر اساس این طرح، رسیدگی به تخلفات نمایندگان بدون اعمال نظر و سلیقه اجرا خواهد شد و در موارد لزوم شورای نگهبان نیز بر اجرای درست آن نظارت خواهد کرد.
طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی، نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی با شورای نگهبان است و این شورا با تفسیر این اصل به عنوان “نظارت استصوابی” حق احراز و رد صلاحیت کاندیداهای انتخابات را برای خود قائل است.
سخنان موسی قربانی درباره طرح نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان در حالی بیان شد که علی مطهری آن را “مخالف حریت نمایندگان” خواند که باعث دخالت قوه مقننه در امور قوه قضاییه میشود.
نماینده اصولگرای تهران در تشریح مخالفتش با این طرح گفت که شورای نگهبان، مردم و کمیسیون اصل نود بر عملکرد نمایندگان نظارت دارند و نیازی به تدوین یک طرح جدید نیست. مضاف بر اینکه شعب تصویب اعتبار نامه نمایندگان، در طول دوره نمایندگی نیز میتواند فعال باشد.
وی با اشاره به تاکید رهبر جمهوری اسلامی درباره “دقت بیشتر به انجام این امور” افزود: با این حساب دیگر نیازی به تدوین یک طرح جدید نیست.
نماینده تهران، این طرح را به آییننامه اجرایی در یک مدرسه یا دبیرستان تشبیه کرد که در شان نمایندگان نیست و گفت: اگرچنین چیزی لازم بود باید در مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت نظام هم تدوین میشد. مجلس خودش ناظر است و نیازی به نظارت بر ناظر نیست.
به گزارش خبرآنلاین وی با اشاره به اینکه اعضای هیات نظارت بر نمایندگان، خود نمایندگان در نظر گرفته شدهاند، ادامه داد: با توجه به حجم بالای کار نمایندگی با حضور برخی افراد در این هیات، از کارهای نمایندگی خود باز می مانند.
مطهری این طرح را اشاعه دهنده منکر و باعث اختلال و درگیری در مجلس دانست که منجر به خبرچینی و تلاش حذف مخالفان و تسویه حسابهای سیاسی میشود. عباراتی همچون “گزارشهای واصله درباره اعمال خلاف امنیت کشور” قابل سوء برداشت است و میتواند حتی شامل انتقاد از رئیسجمهور هم بشود که مخالف حریت نمایندگان است.
به گفته او، این طرح در راستای تحت کنترل درآوردن مجلس است و این در حالی است که همین الان هم مجلس امکان استفاده از همه ابزارهای قانونی خود را ندارد.کما اینکه با وجود اصرار رئیسجمهور بر عدم اجرای برخی قوانین مصوب مجلس، هنوز نتوانستهایم از رئیسجمهور سوال کنیم.
مطهری خطاب به نمایندگان مجلس گفت که “سند رقیت و بردگی خودمان را با دست خودمان امضا نکنیم” و متذکر شد: “نماینده باید آزاد و سبک بال باشد نه اینکه زنجیری به دست و پای نمایندگان بسته شود.”
“دست خالی خدمت نرسیم”
مهدی کوچک زاده، از نمایندگان پیگیر تصویب این طرح دیگر مخالف کلیات آن در جلسه دیروز بود که مخالفتش با آن تعجب دیگر نمایندگان را برانگیخت.
کوچک زاده در تشریح دلایل مخالفت خود با این طرح، ضمن انتقاد شدید نسبت به طرح پیشنهادی کمیسیون ویژه به صحن علنی مجلس، آن را موجب ایجاد “مصونیت‌های جدید و بازتر شدن دست نمایندگان متخلف برای ارتکاب به خلاف” و همچون “شیری بی یال و دم اشکم” توصیف کرد.
او همچنین به سایت “رجانیوز” هم گفت که “در کل یک طرح صوری و شکلی درنظر گرفته شده بود و بعضی که نیت خیری داشتند حداقل این را می‌خواستند که ما دست خالی در خدمت رهبر انقلاب در دیدار بعدی نرسیم.”
“پر بودن دست نمایندگان” برای دیدار با رهبر جمهوری اسلامی که مورد اشاره کوچک زاده قرار گرفته، در گزارش سایت خبری “جهان نیوز” نیز آمده است.
این سایت که متعلق به علیرضا زاکانی، نماینده اصولگرای تهران در مجلس است، با اشاره به اینکه “کمتر از 20 روز به زمان دیدار نمایندگان مجلس با رهبر معظم انقلاب باقیمانده است” از بازگشت این طرح به کمیسیون مربوطه انتقاد کرد.
جهان ابراز امیدواری کرده که با توجه به “نزدیکی دیدار نمایندگان با رهبر معظم انقلاب در هفتم خرداد سال ۹۰”، نمایندگان مجلس بتوانند در مدت باقیمانده “طرح نظارت بر نمایندگان” را به سرانجام برسانند.
