در چرخ و دنده روغنکاری شده دستگاه دیپلماسی جدید آمریکا جای یک مهره خالی است: ایران.
باراک اوباما پس از انتصاب به مقام ریاست جمهوری آمریکا در عرض یک هفته سفیری به خاورمیانه فرستاد، برتعهداتی که در مورد عراق برعهده گرفته بود صحه گذاشت، نماینده ای برای خاورمیانه انتخاب کرد که همان ریچارد هولبروک بود که قرار است پس از شرکت در چهل و پنجمین کنفرانس مونیخ درباره مسائل امنیتی، عازم منطقه شود. امّا آنطور که از ظواهر امر پیداست هیچ اقدامی درباره پرونده ایران انجام نشده است.
باراک اوباما در طول مبارزات انتخاباتی گفت و گو با ایران را به یکی از مشخصه های نامزدی خود تبدیل کرده بود امّا پس از پیروزی در انتخابات در این زمینه روشی محتاطانه درپیش گرفته است. وی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی العربیه دست به سوی کشورهای مسلمان دراز کرد و هرچند پیشنهاد خاصی به ایران ارائه نکرد امّا کلمه ای را برزبان آورد که برای تهران واجد اهمیت بسیار است: “احترام”.
دو روز بعد از این مصاحبه رئیس جمهور ایران، محمود احمدی نژاد، با اظهار اینکه درهای گفت و گو باز است به اوباما پاسخ داد ضمن آنکه از ایالات متحده خواست برای تمام “جنایاتی” که در عرض سی سال نسبت به ایران مرتکب شده است “عذر خواهی کند”.
دستگاه دیپلماسی آمریکا رسماً اعلام کرده که در حال “بازنگری” سیاست آمریکا در قبال ایران است
ولی زمان مشخصی برای این امر تعیین نکرده است. مسئول پرونده ایران هنوز مشخص نشده
( هرچند به نظر می رسد که این شخص، برای اطمینان خاطر دادن به اسرائیل، دنیس راس فرستاده ویژه دولت بیل کلینتون به خاورمیانه باشد). به گفته مقامات آمریکائی این بی تحرکی نشانه بی اعتنائی به مسئله نیست بلکه قصد آنست که برای هر موقعیتی “ابزار مناسب” یافته شود.
در واقع دولت اوباما دلیلی نمی بیند که عجله کند.
انتخابات ریاست جمهوری ایران برای ماه ژوئن پیش بینی شده است و از نظر کلیفورد کاپچان، برنامه ریز سیاسی گروه اورازیا “رئیس جمهور تمام هم اش مصروف اینست که حرکتی انجام ندهد که محمود احمدی نژاد از آن به نفع خود” در مبارزات انتخاباتی استفاده کند. وی می افزاید: “به علاوه باید کنگره و افکار عمومی را آماده اقدامات سیاسی کرد. بدون شک این اقدامات مخالفان سرسختی در کنگره و آی پک یعنی لابی طرفدار اسرائیل خواهد داشت”.
از سوی دیگر دولت اوباما با مقاومت اسرائیل و کشورهای میانه رو عرب که نگران امکان گفت و گو و شاید سازش ایالات متحده با ایرانند روبروست. کشورهای اروپائی نیز از دولت اوباما خواسته اند آن ها را در جریان اقدامات خود بگذارد و با آن ها مشورت کند. و این کاری است که ویلیام برنز، نفر سوّم دولت اوباما، در جلسه گروه 5+1 ( ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان) که هفته آینده برگزار خواهد شد انجام خواهد داد.
از طرف دیگر چنین می نماید که سیاست راهبردی آمریکا هنوز کاملاً روشن نیست و طرح های مختلفی مدّ نظر است. بعضی ها بر این نظرند که بهتر است از طریق طرح مسائل بشردوستانه مثل ناپدید شدن رابرت لیویسون در ایران که هیلاری کلینتون درجلسه سنا به آن اشاره کرد باب مذاکره را با این کشور گشود. به اعتقاد عدّه ای دیگر می توان مسائل مشترکی را که هردو کشور در آن ذینفع اند مبنای مذاکره قرار داد مثلاً مسئله افغانستان که در سال 2003 توافقات پنهانی بر سر آن میان دو کشور انجام گرفت. به علاوه، چنانکه رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، مایک مولن، روز چهارشنبه اظهار داشت ایران می تواند به کنفرانسی که در منطقه برگزار می شود بپیوندد.
روزنامه گاردین در شماره روز پنج شنبه خود تأکید کرد که ارسال نامه ای از طرف باراک اوباما خطاب به ملّت ایران یا خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، شاید آغازگر تنش زدائی میان دو کشور باشد. امّا دولت اوباما و کاخ سفید ضمن رد این طرح اعلام کردند که رئیس جمهور و وزیر خارجه نه از چنین طرحی ”اطلاع دارند و نه دستور تهیه چنین نامه ای را صادر کرده اند”.
لازم به یادآوری است که باراک اوباما نامه تبریک محمود احمدی نژاد را به مناسبت انتخاب وی به ریاست جمهوری آمریکا بی پاسخ گذاشت.
منبع: لوموند 31 ژانویه