هدفمندی کور!

سعید لیلاز
سعید لیلاز

در خبرها آمده که کمیته مشترک دولت و مجلس تصمیم گرفته‌اند کارت اعتباری برای کمک به دو دهک پایین درآمدی اعطا کنند که موارد زیر قابل توجه است:

۱- چنین تصمیمی نشان‌دهنده نگرانی دولت و مجلس از وضعیت اقتصادی فرودست‌ترین اقشار جامعه است. شواهد نشان‌دهنده این است که مشکلات اقتصادی آغازشده از نیمه نخست سال ۸۷ جدی است. فقدان سرمایه‌گذاری دولت در حوزه‌های عمرانی و به تبع آن خودداری بخش خصوصی از سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف باعث شده تا آمار اشتغال کاهش یابد و درآمد دهک‌های پایین به وضعیت هشدار برسد.

۲- تصمیم برای کمک به دو دهک پایین نشان‌دهنده بازگشت دولت به عقب است. در واقع دولت متوجه شده که هدفمندی یارانه‌ها با وجود صرف سالانه ده‌ها هزار میلیارد تومان به آن نتیجه مطلوب نرسیده است و دو دهک نخست درآمدی همچنان بی‌پناه مانده‌اند. آنچه در برنامه چهارم توسعه به عنوان هدفمندی یارانه‌ها از سوی دولت اصلاحات تدوین شد نوعی آزادسازی قیمت‌ها به صورت هوشمند بود نه کور، اما آنچه در عمل اجرا شد بسیار متفاوت از برنامه مصوب بود. این در حالی بود که دولت هیچ‌گاه به برنامه چهارم توجه و اعتنایی نکرد و آن را غلط می‌پنداشت و امروز متوجه شده که روش فعلی باید تصحیح شود.

۳- به نظر می‌رسد تصمیم جدید دولت و مجلس به جای اینکه در جهت تقویت بنیه اقتصادی اقشار فرودست از طریق اشتغالزایی و کاهش تورم باشد همچنان سعی در پرداخت مستقیم به مردم دارند. تجربه نشان می‌دهد مسائل اقتصادی ایران نه تحریم است و نه عامل برون‌زا، بلکه فقدان مدیریت اقتصادی باثبات است که کار را به این نقطه می‌کشاند.

فضای کسب و کار در نتیجه همین سیاست‌های متغییر باعث فراری دادن بخش خصوصی از سرمایه‌گذاری شده است. دولت می‌توانست با بهره‌مندی از درآمدهای هنگفت ارزی، حجم عملیات عمرانی را افزایش داده و ایران را تبدیل به کارگاه عمران و توسعه کند اما مبلغ هزینه‌های عمرانی در حد رقم سال ۱۳۸۳ متوقف شده است. بر اساس آمار‌ها، رقم تخصیص داده شده در بخش عمران بودجه سال ۹۰ حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان بوده که از سال ۸۳ کمتر است و پیش‌بینی می‌شود رقم بودجه عمرانی سال ۹۱ هم کمتر از ۱۰ هزار میلیارد تومان باشد که آن هم نه برای کار عمرانی که برای نگهداری کارگاه‌ها هزینه می‌شود. بنابراین دولت به جای کمک به افزایش نقدینگی از طریق تزریق پول باید به روش‌هایی روی آورد که ارزش پول ملی را افزایش و سبب ایجاد اشتغال شود. در واقع ایران چاره‌یی جز بازگشت به سرمایه‌گذاری ندارد.

۴-‌ دولت و مجلس در حالی می‌خواهند سراغ دو دهک پایین درآمدی بروند که دولت پیش از این در حوزه خوشه‌بندی خانوار‌ها نتوانست به نتیجه دقیقی دست یابد. با توجه به نتیجه نرسیدن خوشه‌بندی در سال ۸۹ سوال اینجاست که چگونه قرار است این افراد شناسایی شوند؟ چه اتفاقی افتاده که دولت و مجلس متوجه شده‌اند که می‌توانند ۱۵ میلیون نفر از اقشار فرودست را تحت پوشش کارت اعتباری قرار دهند؟ از آنجا که شناسایی دو دهک پایین ممکن نیست پرداخت بن‌های مورد نظر دولت به این معناست که به زودی شاهد رونق خرید و فروش بن‌ها و کارت‌های اعتباری خواهیم بود.

منبع: اعتماد، چهارم دی