شال و کلاه خانم وزیر؛ دفاع از حجاب اجباری یا احترام به میزبان؟

بهروز صمدبیگی
بهروز صمدبیگی

» حاشیه‌های سفر یک مقام استرالیایی به ایران پس از یک دهه

پیش از سفر وزیر امور خارجه استرالیا به ایران، عنوان شده بود که موضوع بازگرداندن پناهجویان ایرانی، یکی از محورهای اصلی مذاکرات او با مقامات ایرانی خواهد بود. اما در کنار این موضوع داغ و حساسیت‌برانگیز، موضوع پوشش جولی بیشاپ هم مورد توجه بسیار قرار گرفت و خبرساز شد. او که از سوی برخی فعالان حقوق زن مورد خطاب قرار گرفته بود با کلاهی بر سر پا به ایران گذاشت اما پس از آن و در دیدارهای رسمی و غیررسمی، شال و مانتو را برگزید؛ پوششی که پیش از این توسط سایر مقامات خارجی در سفر به ایران نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

 

بازگشت پناهجویان ایرانی، محور مذاکرات

وضعیت ناگوار ایرانیانی که قصد مهاجرت به استرالیا داشته اما در سکونت‌گاه‌های موقت برای مدت طولانی حضور دارند و از آنها بدتر ایرانیانی که درخواست پناهندگی‌شان رد شده و باید به کشور برگردند، بارها خبرساز شده است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه در پایان ماه مارس، حدود ۲۰ درصد از یک هزار و ۸۴۸ پناهجوی حاضر در اردوگاه پناهجویان استرالیا ایرانی بوده‌اند، یعنی در حدود ۳۷۰ نفر. همچنین بنا به گزارش‌های متعدد رسانه‌ای تعداد زیادی از حاضران در دو اردوگاه پناهجویان خارج از استرالیا هم که وضعیتی به مراتب بدتر از اردوگاه داخل استرالیا دارند، ایرانی هستند. آذر ماه گذشته و در جریان درگیری به وجود آمده بین ساکنان یکی از این اردوگاه‌ها (واقع در جزیره مانوس، پاپوا گینه نو) با مردم محلی، یک پناهجوی ۲۳ ساله ایرانی کشته شد[عکس[

امسال هم در نیمه فروردین ماه خبر رسید که سعید حسنلو، ایرانی ۲۵ ساله پس از ۵ سال ناموفق در تلاش برای کسب پناهندگی دست به اعتصاب غذا زده و خطر مرگ او را تهدید می‌کند. تنها چند روز پس از اعلام این خبر، تونی ابوت، نخست‌وزیر استرالیا اعلام کرد با ایران وارد مذاکره خواهد شد تا بازگشت پناهجویان ایرانی را که درخواستشان از سوی دولت استرالیا رد شده، بپذیرد. وکلای این پناهجویان اعلام کرده‌اند که ایران از بازگشت کسانی که درخواست پناهندگی‌شان رد شده، ممانعت می‌کند.

نخست‌وزیر استرالیا گفته بود: “کسانی که درخواست پناهندگی‌شان رد شود باید به کشورشان برگردند، و اگر کشورشان ایران است باید به همان‌جا بروند.”

در نتیجه این اخبار و اظهارنظرها، سفر یک مقام عالی‌رتبه استرالیایی به تهران پس از یک دهه، بیش از هرچیز تحت تاثیر مسائل و حواشی مربوط به پناهجویان ایرانی قرار گرفت. درحالی که سفر جولی بیشاپ، وزیر ۵۸ ساله امور خارجه استرالیا به ایران با استقبال رسانه‌های این کشور مواجه شد و عموما منافع اقتصادی حاصل از مذاکرات طرفین را مدنظر داشتند. سفر خانم وزیر به ایران، اولین سفر یک متحد آمریکا و بریتانیا پس از تفاهم لوزان محسوب می‌شود و به گفته مفسران می‌تواند حاوی پیام‌های سیاسی مثبتی باشد و باز کننده راه مبادلات اقتصادی ایران با غرب.

اما یک گروه از فعالان حقوق زنان فارغ از همه این جنبه‌های سیاسی و اقتصادی، سعی بر برجسته‌سازی موضوع دیگری داشتند. آنها خواستار انتشار توییت‌هایی خطاب به بیشاپ در توییتر شدند تا یادآوری کنند “پوششی که او در ایران بر تن دارد بهانه ارجاع زنان ایرانی به دستگاه قضاست”. آنها همچنین با اشاره به موضوع محل مناقشه ایران و استرالیا، توییت کردند: “تبعیض‌های جنسیتی عواملی برای ترک ایران و پناه‌جویی هستند.” یک صفحه پرطرفدار فیس‌بوکی حامی آزادی پوشش هم خواستار این شد که خانم وزیر موضوع حجاب اجباری را در مذاکرات خود با مقامات ایرانی طرح کند.

 

ایرنا: بیشاپ از حجاب استقبال کرد

عکس‌هایی از بیشاپ در هنگام ورود به هتل محل اقامتش در تهران منتشر شده که او را با کلاهی بر سر نشان می‌دهد در حالی که شالی را بر دوش انداخته است. شاید برخی احتمال می‌دادند خانم وزیر در روزهای آینده هم بخواهد خلاف عادت معمول جمهوری اسلامی در پذیرش مقامات زن رفتار کند اما او هم شال بر سر کرد و مانتو پوشید و هم از این کار خود دفاع کرد. یک روزنامه استرالیایی از او پرسید که چرا ضمن تن دادن به حجاب اجباری هیچ بحثی با مقامات ایرانی درباره این موضوع نداشته است. جولی بیشاپ در پاسخ توضیح داد که این انتقاد را وارد نمی‌داند چرا که او نمی‌خواهد فرصت سفر مجدد به ایران را از دست بدهد، بنابراین مقررات دیدار با مقامات ایرانی را رعایت خواهد کرد. وزیر کار استرالیا هم در گفت‌وگوی دیگری ضمن دفاع از اقدام وزیر امور خارجه، این اقدام را احترام گذاشتن به قوانین میزبان دانست.

بیشاپ در یک گفت‌وگوی مطبوعاتی دیگر با یک روزنامه استرالیایی، عنوان کرد که خودش هم در زندگی روزمره از انواع پوشش‌ها برای سر استفاده می‌کند و پوشش او در سفر به ایران، موضوع عجیبی نبوده است. این اظهارنظر مورد استقبال بسیار رسانه‌های داخل ایران قرار گرفت و حتی خبرگزاری رسمی دولت آن را به “استقبال” وزیر امور خارجه استرالیا از حجاب تعبیر کرد.

وزیر امور خارجه استرالیا پس از پایان دیدارها با مقامات رسمی، در بازدید از تهران هم به مقررات پوشش پایبند ماند. بیشاپ در بازار تجریش هم با استقبال شهروندان روبرو شد که تقاضای عکس گرفتن با او را داشتند. برخی خبرنگاران همراه او نیز از این که مردم عادی وزیر را می‌شناسند و اخبار ورود او به ایران را دنبال کرده بودند، شگفت زده شدند.

اما انتخاب عکس روزنامه قانون هم یکی از موارد حاشیه‌ساز در سفر این مقام ارشد استرالیایی به ایران بود. قانون عکسی از خبرگزاری مهر را انتخاب کرد که جواد ظریف را در بالای پله‌ها نشان می‌داد و زاویه دوربین به گونه‌ای بود که با حذف پله‌ها، میهمان در رتبه‌ای بسیار پایین‌تر نشان داده می‌شد(تصویر روزنامه). این عکس و انتخاب تیتر این مطلب هم که “وزیر امورخارجه شما فوق‌العاده است” مورد انتقاد برخی قرار گفت. منتقدان معتقد بودند که روزنامه قصد بزرگ‌نمایی بی‌مورد وزیر ایرانی و توهین به وزیر استرالیایی را داشته است. برخی هم این عکس را ضد زن تعبیر کردند. جالب این که عکس از خروجی خبرگزاری مهر هم حذف شده است.