در حالی که تنها حدود یک هفته تا انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده، مزیت های دو کاندیدای اصلاح طلب در مقایسه با یکدیگر، به یکی از موضوعات بحث در محافل عمومی کشور تبدیل شده است. “روز” در یک گزارش تحلیلی، می کوشد با مروری بر حامیان و ابزارهای تبلیغاتی هر یک از دو نامزد اصلاح طلب، تصویری کلی را از نقاط قوت هر یک از این دو ترسیم کند.
میرحسین موسوی
در جریان مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری، میرحسین موسوی از حمایت اغلب شخصیت ها و احزاب اصلاح طلب ایران برخوردار است. بین شخصت های سیاسی ایران، مهمترین حامی سیدمحمد خاتمی است. رییس جمهور سابق در تجمعات مختلف برای حمایت از موسوی حضور به هم می رساند و بسیاری از پوسترهای انتخاباتی موسوی، وی و خاتمی را در کنار همدیگر نشان می دهد.
در میان احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب، حزب مشارکت ایران اسلامی (بزرگترین حزب اصلاح طلب) به دبیرکلی محسن میردامادی و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی (حزبی کوچک ولی متشکل از گروهی از نظریه پردازان موثر اصلاح طلب) به دبیرکلی محمد سلامتی، حامی میرحسین موسوی هستند. مجمع روحانیون مبارز (تشکل اصلی روحانیون اصلاح طلب) پیش از اعلام کاندیداتوری میرحسین موسوی از سیدمحمد خاتمی حمایت کرده بود، اما پس از آن‌که خاتمی به نفع موسوی از رقابت‌های انتخاباتی کنار رفت، این حزب موسوی را به عنوان کاندیدای خود اعلام کرد. دومین حزب روحانیون اصلاح طلب، مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه، نیز از موسوی حمایت می کند.
هاشمی رفسنجانی دیگر سیاستمدار مهمی است که از میرحسین موسوی حمایت می کند، اگرچه تاکنون به طور رسمی و علنی در این مورد سخن نگفته است. حزب کارگزاران سازندگی، دومین حزب بزرگ حامی موسوی محسوب می شود که روابط نزدیکی با هاشمی رفسنجانی دارد. چیزی که این حزب را از دیگر حامیان میرحسین متمایز می‌کند، آن است که غلامحسین کرباسچی دبیرکل این حزب و مشهور ترین چهره آن از مهدی کروبی حمایت کرده است. حزب اعتدال و توسعه دیگر تشکل نزدیک به هاشمی رفسنجانی است که در این انتخابات از میرحسین موسوی حمایت می‌کند . بزرگ ترین تشکل کارگری کشور، خانه کارگر، و حزب سیاسی نزدیک به آن، حزب اسلامی کار نیز، تشکل هایی نزدیک به هاشمی رفسنجانی هستند که از موسوی حمایت می کنند.
تشکل هایی کوچکتر چون مجمع نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی، مجمع نیروهای خط امام ، جمعیت زنان انقلاب اسلامی، انجمن روزنامه نگاران زن، حزب مردم سالاری،… از سایر احزاب حامی میرحسین موسوی در انتخابات ریاست جمهوری دهم هستند.
ستاد انتخاباتی موسوی، تاکنون موفق به جذب حمایت 2500 استاد دانشگاه و ده ها نفر از کارگردانان و هنرپیشه های بین المللی ایران و دیگر چهره های معروف هنری کشور – که اغلب طرفدار خاتمی بوده و هستند – شده است. اعضای خانواده های بسیاری از فرماندهان بسیار معروف جنگ ایران و عراق، که در زمان نخست وزیری موسوی کشته شده اند، از دیگر کسانی هستند که حمایت خود را از موسوی اعلام کرده اند. حمایت آنها، بر روی گروهی – البته کوچک – از محافظه کاران منتقد احمدی نژاد که موسوی را “مومن به اصول انقلاب” می دانند و از وی دفاع می کنند، تاثیر مثبتی داشته است. مدافعان گروه اخیر، معدود تشکل هایی چون جامعه روحانیت مبارز تبریز (همشهریان محافظه کار موسوی) یا معدود تریبون هایی چون روزنامه جمهوری اسلامی (که میرحسین در زمان ایت الله خمینی سردبیر آن بوده است) را در بر می گیرند.
هواداران میرحسین موسوی، همچنین در فضای اینترنت بیشتر از طرفداران سایر کاندیداها فعال هستند و با استفاده از صدها سایت و وبلاگ و نیز شبکه های اجتماعی چون فیس بوک، کمپین موثری را در حمایت از او به راه انداخته اند. یک نکته قوت دیگر میرحسین موسوی، همسر وی زهرا رهنورد است که یک نویسنده و استاد دانشگاه معروف شمرده می شود و برای اولین بار در جمهوری اسلامی، به شیوه انتخابات های آمریکا در کنار شوهر خود در مبارزات انتخاباتی حضور فعال دارد و به سخنرانی می پردازد.
در نهایت، میرحسین موسوی متولد شهر تبریز مرکز استان ترک زبان آذربایجان غربی است و بسیاری از تحلیلگران معتقدند این مساله، قاعدتا باعث رای دادن درصد بالایی از جمعیت ترک زبان ایران (که حداقل یک سوم جمعیت ایران را تشکیل می دهند) به وی خواهد شد. لازم به یادآوری است که در انتخابات قبلی، ناشناس ترین کاندیدا که ترک زبان بود (محسن مهرعلیزاده) در سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و اردبیل، بیشترین آرا را به دست آورد.
مهدی کروبی
در سوی مهدی کروبی اما، مزیت های نسبی کمپین وی از ماهیت متفاوتی برخوردارند.
تشکل اصلی حامی مهدی کروبی حزب اعتماد ملی است که دبیرکلی آن را شخص وی برعهده دارد و در سراسر کشور دارای دفتر و تشکیلات است.
در میان سایر تشکل های فعال در ایران، “دفترتحکیم وحدت”، عمده ترین تشکل دانشجویی سراسری در کشور، که تعداد اعضای آن از سایر احزاب سیاسی اصلاح طلب و تحولخواه بیشتر است، کروبی را به عنوان کاندیدای مورد نظر خود برگزیده است. یک تشکل دیگر حامی کروبی سازمان ادوار تحکیم” (متشکل از اعضای سابق دفتر تحکیم وحدت) است که در انتخابات قبلی، از جمله مدافعان “تحریم” انتخابات بود. به نظر می رسد کروبی، موفق شده باشد حمایت بخش هایی دیگر از تحولخواهان در کشور را نیز به خود جلب کرده باشد که در انتخابات قبلی ریاست جمهوری شرکت نکرده و جزو منتقدان جریان دوم خرداد محسوب می شدند - چون این جریان را به ضعف در مقابل محافظه کاران متهم می کردند. نظریه پردازان حامی کروبی معتقدند ورود این افراد به صحنه، می تواند نقش مهمی در افزایش آرای این روحانی داشته باشند. دلیل تمایل این افراد به کروبی آن است که، با توجه به برخی سوابق وی در ایستادگی در مقابل محافظه کاران، معتقدند این روحانی نسبت به اصلاح طلبانی چون خاتمی و موسوی، در مقابله با مخالفان دموکراسی از جسارت بیشتری برخوردار است.
اگرچه احزاب اصلاح طلب حامی کروبی در اقلیت قرار دارند، اما وی و همراهانش در جذب بسیاری از چهره های برجسته جامعه مطبوعاتی و روشنفکری ایران موفقیت قابل توجهی داشته اند. از آن جمله اند: عبدالکریم سروش (معروف ترین فیلسوف نوگرای مسلمان در ایران)، غلامحسین کرباسچی (شهردار اسبق و بنیانگذار پرتیراژترین روزنامه ایرانی، همشهری)؛ محمدعلی ابطحی (معاون سابق خاتمی که پس از کناره گیری خاتمی، حاضر به حمایت از موسوی نشد)، عباس عبدی (مقاله نویس معروف روزنامه های حزب مشارکت که به تدریج به منتقد خاتمی تبدیل شد)، عطاء الله مهاجرانی (نخستین وزیر ارشاد خاتمی که در پی درگیری با محافظه کاران و با فشار آیت الله خامنه ای مجبور به استعفا شد)، جمیله کدیور (مشاور رییس جمهور سابق خاتمی ورییس سابق انجمن روزنامه نگاران زن)، محمد علی نجفی (عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران و رییس اسبق سازمان برنامه و بودجه ایران)، مهدی نیلی (اقتصاددان برجسته نزدیک به حزب مشارکت)، عیسی سحرخیز (رییس سابق انجمن دفاع از آزادی مطبوعات) و محمد قوچانی (سردبیر جوان تعدادی از روزنامه های اصلاح طلب تعطیل شده).
دیگر مزیت قابل توجه کروبی، آن است که برای اولین بار در تاریخ مبارزات انتخاباتی در ایران، از پیش از انتخابات “معاون اول” خود را، به شیوه معمول در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، مشخص کرده است و این شخصیت – غلامحسین کرباسچی – در نزد بسیاری از ایرانیان به عنوان نمادی از مدیریت کارآمد محسوب می شود.
بخشی از اصلاح طلبان مدافع کروبی از شخصیت ها و فعالانی تشکیل شده اند که در زمان کاندیداتوری سید محمد خاتمی جزو هواداران وی بودند، اما پس از کناره گیری او از ادامه رقابت های انتخاباتی، حاضر نشدند از کاندیدای مورد حمایت خاتمی (موسوی) پشتیبانی کنند. یک دلیل عمده عدم پشتیبانی گروه فوق از موسوی، آن است که این شخصیت سیاسی را مسبب کناره گیری خاتمی از انتخابات می دانند و به وی به خاطر اعلام کاندیداتوریش دو هفته پس از ورود خاتمی به صحنه صح– که باعث شد تا خاتمی برای شکسته نشدن آرای اصلاح طلبان اعلام انصراف کند - انتقاد دارند. مشهورترین نمونه این افراد، محمدعلی ابطحی معاون رییس جمهور سابق و از مدافعان سرسخت وی است که حاضر به تبعیت از دیدگاه خاتمی مبنی بر لزوم حمایت از موسوی نشد و به ستاد کروبی پیوست. برخی دیگر از اصلاح طلبان، از موسوی به این علت انتقاد دارند که در سخنرانی های خود، صراحتا بر تعلق خود به جریان اصلاحات تاکید نمی کند و خود را “اصلاح طلب اصول گرا” می نامد. به نظر می رسد از منتقدین مجموعه اخیر هم، گروهی به حامیان کروبی پیوسته اند.
یک مزیت دیگر ستاد انتخاباتی کروبی، روزنامه های حامی این کاندیدا هستند. در بین روزنامه‌های اصلاح‌طلب، “اعتماد” و “اعتماد ملی” که از تیراژ بالاتری نسبت به سایر روزنامه های اصلاح طلب برخوردارند از کروبی حمایت می کنند. از سوی دیگر، روزنامه حامی موسوی “یاس نو” که به لحاظ کیفیت روزنامه نگاران خود می توانست از اهمیتی مشابه با دو روزنامه فوق برخوردار باشد، و اخیرا بعد از 5 سال توقیف موقت و پرداخت جریمه های قانونی می توانست فعالیت خود را از سر بگیرد، در دور جدید فعالیت خود، پس از تنها یک روز انتشار در 26 اردیبهشت به درخواست دادستان تهران سعید مرتضوی توقیف شد.
مهدی کروبی، همچنین امیدوار است که بتواند رای بسیاری از رای دهندگان به خود در انتخابات ریاست جمهوری 4 سال قبل را به دست آورد. یادآوری می شود که در نخستین مرحله از انتخابات قبلی، کروبی در 11 استان کشور بیشترین رای را به دست آورد و کلا در سطح شهرهای کوچک و روستاها، بیشتر از سایر کاندیداها رای آورد. وی در مرحله اول انتخابات، با حدود 5.1 میلیون رای بعد از احمدی نژاد با حدود 5.7 میلیون رای در جای سوم قرار گرفت و از راهیابی به دور دوم انتخابات (به همراه هاشمی رفسنجانی) باز ماند. این در حالی است که کروبی و حامیانش تاکید دارند که حدود 600 هزار تفاوت رای وی و احمدی نژاد، ناشی از تقلب دومی در شهرهای بزرگ ایران بوده و در صورت عدم وقوع این تقلب، کروبی می توانسته به همراه هاشمی به مرحله دوم انتخابات راه بیابد و حتی رییس جمهور شود.
بسیاری از کارشناسان معتقدند بخش مهمی از آرای کروبی در انتخابات قبل، به خاطر شعار انتخاباتی معروف او در مورد پرداخت ماهی 50 هزار توان پول نقد به هر شهروند بالای 18 سال (از محل درآمد ناشی از حذف سوبسید سوخت) بوده است. به علاوه، مردم ساکن استان های غربی ایران (اطراف کو ه های زاگرس)، به میزان زیادی به کروبی رای دادند که می تواند ناشی از تعلق کروبی به همین منطقه باشد. کروبی متعلق به قوم ایرانی “لر” است که در مناطق اطراف زاگرس سکونت دارند.
مزیت های نسبی میرحسین موسوی و مهدی کروبی نسبت به یکدیگر، وضعیت آرای آنها را در سطح افکار عمومی به صورتی رقم زده که در نتایج نظر سنجی های مختلف به نمایش درآمده است. مطابق تقریبا تمام این نظرسنجی ها، تا این لحظه میرحسین موسوی به نسبت مهدی کروبی از آرای بیشتری در سطح جامعه ایران برخوردار است. اما در عین حال، سرعت افزایش آرای کروبی، بیشتر از موسوی به نظر می رسد. آیا در یک هفته باقی مانده تا 22 خرداد، روحانی اصلاح فاصله خود را با رقیب درون جناحی خود از بین خواهد برد؟ باید منتظر ماند و دید.
