در حالی که رئیس و برخی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم با نگاهی بدبینانه به استقبال مذاکرات نهایی هسته ای میان تهران و گروه ۱+۵ رفته و با تاکید بر اینکه تحریم ها اثری بر اقتصاد کشور نداشته است، از سرعت دادن به برنامه هسته ای نظام در صورت عدم لغو همه تحریم ها سخن گفته اند، روزنامه کیهان هم از عدم افشای جزئیات مذاکرات مسقط انتقاد کرده است.
علاالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در آستانه آغاز دور نهایی مذاکرات هسته ای میان تهران و ابرقدرت های جهان، تحلیلی کج دار و مریز پیرامون سرنوشت آن ارائه داده است. وی در مصاحبه ای با برنامه “من طهران ( از تهران) ” در شبکه ماهواره ای العالم گفته است: “با توجه به زیاده‌خواهی آمریکا در مذاکرات عمان چشم انداز روشنی در پیش نیست، اما در عین حال این اراده هم در دو طرف وجود دارد که این مذاکرات در وین یک خروجی داشته باشد.”
مذاکرات عمان هفته گذشته به میزبانی سلطان قابوس با شرکت وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی و ایالات متحده در مسقط برگزار شد و تقریبا هیچ خبری از نتایج آن به رسانه ها درز نکرد. با این حال به نظر می رسد جواد ظریف و تیم اش پس از بازگشت به تهران نتایج این مذاکرات را به اطلاع مسئولان نظام از جمله اعضای ارشد کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز رسانده اند که حالا بروجردی از “زیاده خواهی” واشنگتن سخن به میان آورده است. گرچه او نیز ترجیح داده وارد جزئیات نشود و اشاره ای به اینکه توقعات بالای ایالات متحده در مذاکرات از تهران معطوف به چه مسائلی بوده نکرده است.
بروجردی می پندارد که اگر مذاکرات به شکست بینجامد این دولت باراک اوباما است که متضرر می شود چرا که تهران تحریم ها را در تمام این مدت “مدیریت” کرده است. او می گوید: “از یک طرف آمریکایی‌ها با توجه به حجم وسیع تبلیغات دولت اوباما مبنی بر اینکه ما بالاخره ایران را کنترل کردیم، علاقمند هستند این مذاکرات به نتیجه‌ای برسد؛ زیرا اگر به نتیجه نرسد همه چیز به خانه اول بر می‌گردد و اولین شکست متوجه دولت آمریکا خواهد بود، چون ما هم تحریم‌ها را در این مدت مدیریت کرده‌ایم هم برای ما برکات فراوانی داشته است زیرا در دوران تحریم بود که ما موفق شدیم خیلی از نیازها را در داخل تولید کنیم.”
برخلاف نظر بروجردی بسیاری از مسئولان دولتی و غیر دولتی تاکنون بر اثرات مهلک تحریم ها بر اقتصاد کشور و وضعیت معیشت شهروندان تاکید کرده اند، تحریم ها علیه حوزه انرژی و مالی ایران باعث آن شد که صادرات نفت در برهه ای به یک سوم مقدار سابق برسد، همزمان ارزش ریال نیز در سرازیری سقوط افتاد و تورم به طور چشمگیری افزایش پیدا کرد.
در همین حال رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی معتقد است که مذاکرات اتمی که از فردا در وین آغاز خواهد شد نهایتا به بازگشت به “خانه اول” ختم نمی شود. او متذکر شده: “پیشنهادی را هم ظرف یکی دو روز اخیر غرب مطرح کرده است که کار به گونه‌ای تمدید شود و فرصت بیشتری برای مذاکره در اختیار طرفین قرار بگیرد. بنابراین فعلا گزینه‌های متعددی مطرح است، که پایان یافتن مذاکرات و بازگشت به خانه اول قطعاً قوی‌ترین احتمال نیست. زیرا گزینه های دیگر هم مطرح است و به نحوه پیشرفت کار در وین بستگی دارد.”
از سوی دیگر حمیدرضا آصفری، از دیگر اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، که در زمان حضور احمدی نژاد در پاستور بسیار به او نزدیک بود، در مصاحبه با فارس گفته است اگر غرب نخواهد تحریم ها را لغو کند باید به نقطه پیش از مذاکرات بازگشت: “استنباط ما این است که آمریکایی‌ها به دنبال برداشتن تحریم‌ها نیستند و اگر این موضوع ثابت شود، جمهوری اسلامی برنامه هسته‌ای خود را با سرعت بیشتری دنبال خواهد کرد و مطمئناً در آن زمان بازنده طرف مقابل است.”
در حال حاضر دو رویکرد در تحلیل های داخلی در خصوص مفهوم “لغو تحریم” ها وجود دارد، گروهی می گویند توافق تهران و واشنگتن بر سر لغو پله ای تحریم ها علیه اقتصاد کشور نیز برای نظام یک موفقیت است، اما طیف های تندروتر می گویند بلافاصله پس از امضای توافقنامه باید تمامی تحریم ها برداشته شود، از جمله تحریم های شورای امنیت علیه تهران.
آصفری طرفدار رویکرد دوم است و می گوید: “در مذاکرات دو موضوع برای ما مهم است اول به رسمیت شناختن حقوق هسته‌ای‌مان و دوم لغو همه تحریم‌ها.”
وی با بیان اینکه برای لغو همه تحریم‌ها دولت آمریکا و اتحادیه اروپا نمایندگان شورای امنیت هستند و ۱+۵ نماینده شورای امنیت برای مذاکره با جمهوری اسلامی؛ خاطرنشان می کند: “هیچ توجیهی در خصوص عدم برداشتن همه تحریم‌ها نیست.”
“ایرانیان مردان عاشورا هستند”
منصور حقیقت پور دیگر عضو کمیسیونی که بروجردی و آصفری عضو آن هستند نیز باور دارد در صورت شکست مذاکرات خطری متوجه نظام اسلامی نیست چرا که “اگر توافقات هسته‌ای به شکست منجر شود، بازنده بزرگ آن آمریکایی‌ها هستند، زیرا ایرانیان مردان عاشورا و رمضان هستند و کمربندهای خود را محکم‌تر از قبل می‌بندند تا کشورشان را بهتر بسازند.”
حقیقت پور که ایرانیان را تنها شامل “مردان” توصیف می کند، در بخش دیگری از مصاحبه خود با فارس تصریح کرده است: “اگر مذاکرات به شکست بینجامد، مقصر اصلی آن آمریکا، شخص اوباما، لابی صهیونیست‌ها و اهرم‌های فشار هستند.”
رجزخوانی های اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی در حالی ادامه دارد که قرارست از فردا دیپلمات های جمهوری اسلامی و شش ابر قدرت جهان در پایتخت اتریش به مدت یک هفته برای رسیدن به توافق جامع با یکدیگر مذاکره کنند.
در همین حال دیروز وزیر خارجه عمان – کشوری که به عنوان واسطه تهران و واشنگتن شناخته می شود – به تهران سفر کرد تا با مقامات عالی رتبه جمهوری اسلامی دیدار کند. احتمال می رود وی در این دیدار پیام نهایی رهبران ایالات متحده در خصوص رویکردشان نسبت به مذاکرات پیش رو را به مسئولان نظام ابلاغ کند.
کیهان: گیر کار کجاست؟
همزمان روزنامه کیهان که همیشه مایل بوده است ضمن با خبری از جزئیات مذاکرات، موضعی آتشین در مخالفت با دیپلماسی هسته ای نظام بگیرد، حالا از اینکه نتوانسته است به محتوای مذاکرات اخیر در مسقط پی ببرد آشکارا ناراضی است و وارد نزاع با روزنامه جمهوری اسلامی شده که پنهان ماندن محتوای مذاکرات را خالی از اشکال توصیف کرده است.
روزنامه جمهوری اسلامی که به طیف های میانه رو جناح راست نزدیک است در سرمقاله روز شنبه خود نوشته بود: “اینکه تا پایان مذاکرات و رسیدن به توافق جامع، جزئیات توافقات و مذاکرات اعلام نشود، باتوجه به اینکه یک تصمیم حکومتی اتخاذ شده توسط نظام است، هیچ منافاتی با حقوق ملت ندارد.”
با این حال روزنامه کیهان که توسط حسین شریعتمداری – نماینده ولی فقیه در موسسه کیهان- ـ اداره می شود در یکی از “خبرهای ویژه” شماره یکشنبه خود با رد مواضع جمهوری اسلامی نوشته است: “برخلاف ادعای نویسنده ۱- محرمانه نگه داشتن مذاکرات تصمیم تیم مذاکره کننده است و نه تصمیم حکومتی! ۲- اصل ۷۷ قانون اساسی تأکید دارد که عهدنامه‌ها و موافقت‌نامه‌ها و قراردادهای بین‌المللی باید به تصویب مجلس برسد.”
کیهان تصور می کند دلیل اینکه جزئیات مذاکرات توسط دیپلمات های دولت روحانی منتشر نمی شود، “ناپسند” بودن آن ها است و می نویسد: “گیر کار کجاست؟ آیا جز این است که برخی مفاد این مذاکرات و نرمش‌های یکطرفه قابل انتشار نیست؛ مانند اظهارات ناپسندی که دیپلمات ارشد ایرانی در سفر نیویورک و در مرکز وودرو ویلسون ادا کرد؟! نویسنده روزنامه جمهوری اسلامی ترجیح می‌دهد نبیند و نشنود.”
