هزاره” و “هزاره گرایی” در تاریخ ایران و اسلام نام و مفهوم آشنایی است. هر چند در روایات اسلامی آمده است که درآغاز هر هزاره یک “مُجَدّد” دین بر میخیزد و در دین احیاگری و تجدید بنا میکند ( چنانکه بابا طاهر خودمان میگوید: به هر الفی الف قدی بر آیه… ) و در برخی تفاسیر “شاه ولی الله دهلوی” را مجدد آغاز هزاره دوم دانسته اند. البته افزون بر هزاره از سده نیز در روایات یاد شده و گفته شده است که در آغاز هر سده مجددی برای تجدید بنای دین و احیای ارزشهای اسلامی قیام میکند و در تفاسیر اسلام سنی نام مجددین رأس هر سده را نیز معین کرده اند.
گرچه روشن نیست که این مفهوم و اندیشه از کجا و از طریق چه منبعی و به چه انگیزه ای وارد حوزه تفکر و تاریخ نگری اسلامی شده است، اما به احتمال بسیار زیاد سرچشمه آن جهان شناسی و بویژه تاریخ نگری زرتشتی است که در سده های نخست وارد حوزه اندیشه اسلامی شده و در واقع “سوشیانت” مشهور زرتشتی هزاره ای این بار در متن و بطن تاریخ نگری آمیخته با اسطوره مسلمانان خود را آشکار کرده است. اما شگفت این که این هزاره گرایی بیشتر در اندیشه سنی باز سازی شده است تا اسلام شیعی که ظرفیت و آمادگی بیشتری برای جذب اندیشه های ایرانی – زرتشتی داشته و دارد.
اما چرا از هزاره گرایی ایرانی و اسلامی سخن میگویم و مناسبت آن چیست؟ از شما چه پنهان که به قول ضرب المثل معروف “از این شیر به یاد شیر کربلا افتادم”! به یادم آوردند که روز چهارشنبه هزارم شماره سایت « روز آنلاین » منتشر میشود و از من خواسته شد که چند جمله ای به این مناسبت بنویسم و از همان لحظه نخست هزاره و هزاره گرایی مشهور بر ذهن و زبانم گذشت. اهمیت انتشار هزارمین شماره یک نشریه ( و یا هر چیز دیگر که معمولا در موارد متعدد هزاره گرایی آشکار است ) در چیست؟ صرف عدد 1000 است که به هرحال عدد درشت و گوش نواز و چشم پرکنی است؟ بعید است که چنین باشد.
به هرحال “از هر چه بگذریم سخن دوست خوش تر است”. مهم این است که اکنون هزارمین شماره نشریه اینترنتی “روز آنلاین” منتشر میشود و دوستان دست اندر کار آن در طول چند سال، به رغم مشکلات و موانع متعدد، توانسته اند از گردنه های دشوار بگذرند و خود را به نخستین “ایستگاه هزاره” از دوازده ایستگاه ایرانی برسانند و امید آنکه بتوانند به آخرین ایستگاه برسند ( اشاره به ادوار دوازده هزار ساله زرتشتی ).
اما در این میان چند نکته قابل توجه و تذکر است:
نکته نخست این است که سایت روز در مجموع و با توجه به تمام ملاحظات و در قیاس با رسانه های مشابه در خارج از کشور، رسانه ای است که بیشترین دغدغه و تلاش آن پیوند با داخل کشور و دفاع از استقلال و هویت ایرانی و اسلامی و حفظ منافع ملی دارد و میکوشد که همگام با جنبش آزادیخواهی مردم ایران به روشنگری و بیدارگری اهتمام کند. مقالات، تحلیلها، گزارشها و اطلاع رسانی های این سایت عموما معطوف به این جهات است و این رویکرد در فضای سیاسی و فرهنگی خارج از کشور و در رسانه های بسیار فارسی زبان بسیار غنیمت و مؤثر است. نکته مهم آن است که هر نوع تلاش سیاسی و فرهنگی در خارج از کشور تا زمانی که همراه و همگام با فضای عمومی جنبش داخلی مردم ایران نباشد، کم اثر و در پاره ای موارد مضر خواهد بود. تا آنجا که من تشخیص می دهم، چنین مینماید که “روز” در کار حرفه ای و رسالت رسانه ای خود متعهدانه موفق بوده و مورد استفاده همگان است و در داخل کشور نیز خوانندگان بسیار دارد.
نکته دوم این است که متأسفانه شرایط داخلی ایران در سالهای اخیر به گونه ای بوده است که به امواج گستردة مهاجرت جوانان و اهل اندیشه و قلم و به طور خاص روزنامه نگاران دامن زده و اکنون بخش عمدة نسل روزنامه نگاران دوره اصلاحات به ناچار ترک دیار و یار کرده و در حالت تبعید رسمی و یا غیر رسمی در جهان و بیشتر در اروپا و آمریکا و کانادا زندگی میکنند و این البته از دیدگاه ملی موجب زیان و مایة تأسف است اما این جمع انبوه اهل قلم و مطبوعات سرمایة بزرگی هستند که میتوانند در این شرایط سخت و دشوار با استفاده از امکانات فراوان در حمایت و همگرایی با جنبش ملت ایران بکوشند و این جنبش یاری برسانند. در عین حال این پاره جدا افتادة از بدنه روزنامه نگاری و روزنامه نگاران میتوانند در فضای مستعد جهانی به قدر کافی رشد کنند و ببالند و در آیندة نه چند دور در داخل کشور به یاری مردم ایران بر خیزند.
نکته سوم این است که به عنوان یک کاستی میتوانم بگویم که این رسانه تقریبا یکسره سیاسی و خبر رسانی است و چندان توجهی به حوزة فرهنگ و اندیشه ندارد. البته نمی دانم در اساسنامه این رسانه جایی به این قلمرو اختصاص دارد یا نه ولی به هرحال به نظر میرسد جای مقالات و آثار فرهنگی خاص، که البته خوانندگان ویژة خود را دارد، در این رسانه خالی است.
به هر حال انتشار هزارمین شماره روز را به دوستان دست اندرکار آن شادباش و تبریک میگویم و برای شان موفقیت بیشتر آرزو میکنم.