در نتیجه ناآرامیهای چند روز گذشته شهرستان راسک در استان سیستان و بلوچستان یک نفر کشته و دو نفر دیگر زخمی شدند؛ منابع خبری این استان دلیل درگیریهای اخیر را تجمع شهروندان منطقه در اعتراض به دستگیری مولوی عبدالغفار نقشبندی در مقابل نهادهای دولتی و دخالت نظامی نیروهای پلیس اعلام کرده‌اند.
این رویداد بعد از برکناری فرمانده سپاه پاسداران سیستان و بلوچستان و در ادامه دستگیری‌های چند هفته گذشته روحانیون و شهروندان بلوچ صورت گرفته است.
عبدالستار دوشوکی، رئیس مرکز مطالعات بلوچستان در مصاحبه با روز می‌گوید جایگزینی مقامات ارشد نظامی استان، تنش‌های اخیر جمهوری اسلامی و عربستان سعودی و بحرین و همچنین درخواست “عوامل افراطی استان” برای ایجاد محدودیت بیشتر برای شهروندان اهل سنت ایران در مقابل سرکوب شیعیان بحرین را می‌توان از جمله دلایل بروز چنین اتفاقاتی در منطقه‌ای مانند سیستان و بلوچستان ارزیابی کرد.
ریشه یابی درگیری اخیر راسک
به گزارش سنی آنلاین، پایگاه رسمی اطلاع رسانی اهل سنت ایران، روز دو شنبه به دنبال دستگیری مولوی عبدالغفار نقشبندی، فرزند امام جمعه راسک، مردم منطقه در مقابل نهادهای نظامی و امنیتی راسک، مرکز شهرستان سرباز، تجمع کردند که با تیراندازی مستقیم نیروهای انتظامی ۱ نفر کشته و ۲ نفر دیگر زخمی شدند.
سنی آنلاین گزارش داده مولوی عبدالغفار نقشبندی در مسیر بازگشت از زاهدان در ورودی شهر راسک بازداشت شده است.
حدود سه هفته پیش مولانا فتحی محمد نقشبندی، امام جمعه راسک نیز به همراه مولانا عبدالله، امام جمعه پارود در شهرستان سرباز و ۱۳ تن دیگر از مردم منطقه به اتهاماتی که از سوی فعالان بلوچ “واهی” خوانده شده بازداشت شدند.
منابع خبری سیستان و بلوچستان به روز گفته‌اند که اوضاع شهرستان سرباز پس از کشته شدن یک مولوی نزدیک به حاکمیت عادی نبوده و در این فاصله حدود ۱۵ نفر از افراد محلی، از جمله علمای مذهبی اهل سنت به اتهام دست داشتن در قتل مولوی مصطفی جنگی زهی دستگیر شده‌اند.
مولوی مصطفی جنگی زهی، امام جمعه شهر راسک در استان سیستان و بلوچستان روز ۲۹ دی ماه توسط افراد مسلح نا‌شناس ترور شد. به گزارش خبرگزاری‌های رسمی مولوی مصطفی جنگی‌زهی، پیش از این نیز از یک سوءقصد مسلحانه جان سالم به در برده بود.
آقای جنگی زهی امامت جمعه مسجد اهل سنت خضرا در شهر راسْک، از توابع شهرستان سرباز در جنوب زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان را به عهده داشت. او فرمانده یکی از پایگاههای بسیج عشایری منطقه بود و بار‌ها اعلام کرده بود شهادت در راه انقلاب اسلامی را یک افتخار بزرگ برای خود می‌داند.
بازداشت و متهم کردن روحانیون اهل سنت به دست داشتن در ترور امام جمعه راسک در حالیست که پیش‌تر وبسایت رجا نیوز اعلام کرده بود مولوی جنگی زهی قبل از کشته شدن بار‌ها توسط جندالله تهدید به مرگ شده بود.
عبدالستار دوشوکی، رئیس مرکز مطالعات بلوچستان در لندن در مصاحبه با روز می‌گوید: “مولوی مصطفی جنگی جزو محدود مولوی‌هایی بود که خود را بسیجی و سرباز امام معرفی می‌کرد.او علاوه بر مناسب مهم حکومتی در منطقه، مسئول یکی از پایگاه های بسیج در منطقه صعب العبور و کوهستانی و پر تنش و مملو از درگیریهای مسلحانه شهرستان مرزی سرباز بود. در حالیکه جندالله مسئولیت این ترور را به عهده گرفته، در هفته‌های گذشته تعدادی از روحانیون و شهروندان به اتهام بازداشت شده‌اند.”
جندالله که خود را جنبش مقاومت مردم ایران نامیده، در سال ۲۰۰۲ توسط عبدالمالک ریگی تأسیس شده و عملیات مسلحانه خود را از سال ۲۰۰۵ آغاز کرده است. این گروه که فعالیت‌اش را تحت عنوان دفاع از شهروندان اهل سنت در سیستان و بلوچستان انجام می‌دهد، در ۱۲ آبان ماه سال جاری به فهرست گروه‌های تروریستی ایالات متحده آمریکا افزوده شد.
آقای دوشوکی می‌افزاید: “سایت‌های افراطی ضد سنی و خشونتگرای وابسته به نیروهای امنیتی نظیر زاهدان پرس همواره بر علیه مردم بلوچ و علمای اهل سنت تبلیغ کرده‌اند. اینگونه سایت‌ها مدعی هستند در شرایطی که روحانیون طرفدار نظام توسط عوامل «وهابی» ترور می‌شوند، چرا باید روحانیون منتقد نظام و به زعم آنها «وهابی» آزاد باشند؟”
مسلخ تعصب و افراطی‌گری
مقامات رسمی جمهوری اسلامی تا این لحظه علت بازداشت مولوی عبدالغفار نقشبندی را که منجر به تجمع و درگیری روز دوشنبه شده، اعلام نکرده‌اند.
با این وجود آقای دوشوکی می‌گوید که مامورین امنیتی می‌توانستند او را در زاهدان بازداشت کنند: “چرا و به چه دلیلی وی را در شهر راسک و بلافاصله بعد از بازگشت از زاهدان با شیوه‌ای تحریک آمیز دستگیر کردند، سئوال برانگیز و قابل تامل است. بخصوص با توجه به جو متشنج منطقه سرباز در سه هفته اخیر، احتمال بروز تنش و درگیری وجود داشت، که اینگونه نیز شد.”
استان سیستان و بلوچستان به واسطه چند انفجار بزرگ در اماکن عمومی و درگیریهای مرزی، یکی از استان‌های نا‌امن کشور در سالهای اخیر بوده است. طی چند سال گذشته در نتیجه این ناآرامی‌ها تعداد زیادی از شهروندان عادی، ماموران نظامی و انتظامی و قاچاقچیان مواد مخدر کشته شده‌اند.
به گفته فعالان بلوچ در عرض شانزده ماه اخیر یعنی بعد از بمبگذاری روز تاسوعا در چابهار، نوعی آرامش نسبی، حداقل از منظر اعدام‌ها و بمبگذاری‌ها در استان برقرار بوده است. رئیس مرکز مطالعات بلوچستان می‌گوید: “ظاهرا دست‌های در کار است تا مجددا ً به تنش‌ها دامن زده شود. به همین دلیل در هفته‌های گذشته سردار فرمانده سپاه پاسداران استان سیستان و بلوچستان را از کار برکنار کردند و بجای وی سردار مرتضوی منصوب شد.”
سردار سرتیپ دوم پاسدار سیدحسن مرتضوی، در اواخر فروردین ماه جاری طی حکمی از سوی سرلشگر جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به عنوان فرمانده سپاه سلمان سیستان و بلوچستان و جانشین قرارگاه قدس جنوب شرق کشور منصوب شد.
عبدالستار دوشوکی در مورد بازداشت‌های اخیر می‌گوید: “گمانه زنی‌ها بر این امر استوار است که مامورین امنیتی تلاش می‌کنند از طریق فشار دستگیر شدگان را وادار به مصاحبه‌های تلویزیونی بکنند، و سپس مقامات امنیتی با استناد به اعترافات نمایشی ضرورت عاجل کنترل و مدیریت مدارس دینی و مساجد اهل سنت را بطور عملی پیگیری کنند. اگرچه عوامل افراطی و ضد سنی در استان خواهان این کودتای بسیارخطرناک هستند، ولی بعقیده من عواقب آن خیلی وحشتناک و غیر قابل پیش بینی خواهد بود.”
“تنش‌ها بین جمهوری اسلامی و کشورهای سنی مذهب منطقه از جمله عربستان سعودی، امارات و بحرین” از جمله عواملی است که به گفته آقای دوشوکی در “روانکاوی عوامل افراطی ضد سنی در استان و در نتیجه دامن زدن به ناآرامی هایی از این دست تاثیر گذار است.”
به اعتقاد رئیس مرکز مطالعات بلوچستان “بعضی از آنها ازجمله سایت زاهدان پرس علنا ً شکایت می‌کنند که چرا در حالیکه بنا به ادعای این سایت، شیعیان در عربستان و بحرین سرکوب می‌شوند، سنی‌ها در بلوچستان آزاد هستند ومساجد و مدارس دینی آنها از حیطه کنترل و مدیریت نظام خارج است.”
او می‌افزاید: “این نیروهای افراطی خشونتگرا خواهان مقابله به مثل با اهل سنت ایران بخصوص در بلوچستان هستند. لذا اگر چه اهل سنت ایران هیچگونه ارتباط و یا سنخیتی با دولت‌های سنی مذهبی منطقه ندارند. اما ممکن است بعنوان تلفات مظلوم جنگ سیاسی ـ مذهبی و منطقه‌ای در مسلخ تعصب و افراطی‌گری قربانی شوند.”
اهل تسنن که بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند در ۱۴ استان زندگی می‌کنند. شماری از آنها هم ساکن استان‌های جنوبی و به ویژه استان سیستان و بلوچستان هستند.
