گفت و گو با نویسنده و کارگردان نمایش فیل
وفاداری به اصل داستان
بهناز نازی و حمیدرضا نعیمی در نشست مطبوعاتی نمایش”فیل” به سوالات خبرنگاران پاسخ داده اند. همکارمان در تهران چکیده ای از مراسم گفت و گوی مطبوعاتی این نمایش را تهییه کرده است که در ادامه می خوانید…
آقای نعیمی، لطفا کمی از نمایشنامه فیل برایمان بگویید…
نعیمی: این نمایشنامه از داستان‌های “ریموند کارور” است. کسی که با پرداختن به مسائل و جزئیات کوچک و به ظاهر بی‌اهمیت نشان می‌دهد که چگونه این مسائل می‌توانند در زندگی منجر به بحران شوند.
کارهای کارور بسیار ارزشمند هستند و چقدر خوب می‌شد که آثارش توسط مترجمان خوب ترجمه شده و به صحنه بروند. چراکه او داستان‌نویس متبحر و توانمندی است.
چرا در قصه دوم ) “فیل” ( نمایشنامه از فضای داستان اصلی خارج شده اید؟
نعیمی: کارور داستان‌نویس است و من نمایشنامه‌نویس هستم. ما در دو فرم مجزا کار می‌کنیم. دست نویسنده در داستان بازتر از نمایشنامه‌نویس است. اینکه من کارم را تحت تاثیر کارور می‌دانم به معنای آن نیست که باید صددرصد به متن او وفادار باشم. من باید یک داستان کوتاه را گسترش می‌دادم تا دارای بعد نمایشی هم باشد. سعی کردم از نگاه و اندیشه کارور خارج نشوم. اما به ضرورت درام تغییراتی باید می‌دادم. اینکه گام به گام با داستان پیش نرفتم به معنای ایراد و نقص نیست. من به عنوان نمایشنامه‌نویس این اختیار را دارم.
به نظرتان مهم ترین رویداد درون متنی این نمایشنامه چه می تواند باشد؟
نعیمی: نمایش “فیل” موقعیت و نیات آدم‌ها را نشان می‌دهد و اینکه افراد به چه فکر می‌کنند. ما با یک دنیای جدید، انسان‌ها و برخوردهای متفاوت سر و کار داریم. ما امروز خیلی چیزها را می‌دانیم اما خودمان را به ندانستن می‌زنیم. شاید این خاصیت جامعه ما باشد.
مهم ترین اصل شما در تولید یک اثر دراماتیک نمایشی چیست؟
نعیمی: من به دنبال آن بودم که نمایش برای مخاطب جذاب باشد و در مدت تماشای آن زمان را فراموش کند و لذت ببرد.
خانم نازی،تماشاگران تئاتر همواره شما را به عنوان بازیگر می شناسند اما این روزها مشغول کارگردانی نمایش “فیل” هستید.
نازی: بله.من در گذشته کار بازیگری و طراحی صحنه انجام داده‌ام اما دوست داشتم کارگردانی را هم تجربه کنم. گروه شایا توانست این شرایط را برای من فراهم کند.
به نظر می آید مهم ترین وجهی که نویسنده و شما بر آن تاکید دارید روندی است که به مسائل نازی: فروپاشی خانوادگی می انجامد.آیا قصد و نیت سه ضلع نویسنده داستان(کارور) نویسنده نمایشنامه(حمیدرضا نعیمی)و شما به عنوان کارگردان در این رابطه همسو بوده است ؟
بله.کاملا.ما در قصه “فیل” آدم‌هایی را داریم که پدر خانواده بین آن‌ها مرکزیت دارد. مرد خانواده می‌داند که مورد استثمار قرار گرفته اما به کار خود ادامه می‌دهد. آدم‌های این قصه خاصیت خاصی دارند که ما احساس می‌کنیم در آستانه فروپاشیدگی‌اند.
و تلاش شما به این گونه است که از عناصر صحنه ای نمایش بکاهید و بر پرداخت موقعیت ها براساس کارگردانی و میزانسن بپردازید.
نازی: البته هیچ اصراری نداشتیم که مینی‌مال کار کنیم و کارگردان هم مثل نویسنده حق دارد چیزهایی را به داستان اضافه کند. اما روند تولید به این شکا بوده است که تلاش کرده ایم حداقل ها را بر صحنه بیاوریم.
جابجایی اپیزود یا داستانک های نمایش “فیل” چگونه رخ داد؟آیا کاملا بر متن نعیمی در ترتیب چیدمان وفادار ماندید؟
نازی: با شروع نمایش، تماشاگر از نظر حسی برای قصه دوم آماده می‌شود. چون قصه دوم تلخ و سنگین است و برای اینکه مخاطب در پایان نمایش با بار سنگینی خارج نشود، داستان سوم این نمایش فضای سبکی دارد.