بنا بر خبرهایی که در روز یکشنبه دهم شهریور منتشر شده است، حداقل ۴۴ تن از ایرانیان ساکن در اردوگاه اشرف در شمال شرقی بغداد به قتل رسیده اند. در آخرین اظهار نظر پیش از نوشتن این یادداشت شاهین قبادی، سخنگوی سازمان مجاهدین خلق، تعداد کشته شدگان را ۵۱ نفر اعلام کرده و سپاه پاسداران تعداد کشته شدگان را ۷۰ نفر دانسته است.
مریم رجوی، رهبر آشکار سازمان مجاهدین خلق، در نخستین اظهار نظر خود گفت: “ده ها تن از مجاهدان اشرف مفقود هستند یا به گروگان گرفته شده اند و از وضعیت آنها هنوز اطلاعی ندارم. من تا حوالی ظهر امروز یکشنبه ۱۰شهریور اسامی ۴۴تن از شهیدان را دریافت کرده ام.”
خانم رجوی در بیانیه ای که به این دلیل در سایت سازمان مجاهدین خلق منتشر شده، نام ۴۴ مرد و زن کشته شده را اعلام کرده است.
همزمان شورای ملی مقاومت ایران، که شاخه سیاسی سازمان مجاهدین خلق به شمار می رود، چنان که در خبرها آمده است، نخست وزیر عراق را مستقیماً متهم کرده که طرح رژیم ایران برای از بین بردن ساکنان قرارگاه اشرف و مخالفان ایرانی راکه در عراق حضور دارند اجرا، و آن را از طریق چنین تهاجماتی، که آن را کشتار جمعی ساکنان این کمپ توصیف کرده، با قتل یا ربودن و سپس سرپوش گذاشتن بر آن، اجرا می کند.
خبرگزاری های بین المللی گفته اند این عملیات بر اساس آنچه دولت عراق می گوید، برای اجرای حکم صادره از سوی یکی از دادگاههای عراق در بغداد مبنی بر ضرورت تخلیه قرارگاه اشرف و تحویل دادن اداره آن به شهرستان خالص وابسته به استان دیالی انجام شده است.
در نخستین اظهار نظر رسمی مقام های دولت ایران، خبرگزاری مهر گزارش داد که محمود علوی، وزیر اطلاعات دولت حسن روحانی، در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران در پاسخ به سؤالی درباره کشته شدن اعضای سازمان مجاهدین خلق در اردوگاه اشرف گفته است: “مدتهای مدیدی بین دولت عراق و کسانی که پادگان اشرف را در تصرف دارند مسائلی مطرح بود که در این باره همواره این افراد با حاکمیت عراق مقابله می کردند بنابراین این احتمال وجود دارد که در این مورد حاکمیت عراق ناگزیر شده است تا با تروریست های ساکن در پادگان اشرف مقابله کند.”
اما خبرگزاری مهر پس از چند ساعت، بنا بر گزارش رادیو فردا، این خبر را از سایت خبری خود حذف کرد؛ حذفی که شاید انتشار بیانیه سپاه پاسداران بتواند علت آن را توضیح دهد:
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه روز یکشنبه، با ابراز خوشحالی از حمله گروهی که آنها را فرزندان “مجاهدان شهید عراقی” نامیده به اردوگاه “اشرف” گفته است که در این حمله در حدود ۷۰ نفر از اعضای سازمان مجاهدین خلق کشته شده اند.
به گزارش خبرگزاری مهر، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این بیانیه همچنین با تشکر از حمله کنندگان به اردوگاه اشرف گفته است که “قریب به هفتاد تن” از کادرهای سازمان مجاهدین خلق از جمله هفت تن از شورای رهبری و مسئولان اطلاعات و عملیات این سازمان در حمله بامداد روز یکشنبه کشته شده اند.
سپاه پاسداران در بیانیه خود تصریح کرده است که کشته شدن این افراد موجب “تشفی” خاطر کسانی است که اعضای خانواده خود را در عملیات های سازمان مجاهدین خلق از دست داده اند.
این حادثه در حالی رخ داده است که اخیرا نگرانی ها در باره شرایط متشنج و خطرناک اردوگاه شرف بالا گرفته بود. بنا به گفته مقام های سازمان مجاهدین خلق، دولت عراق “از یک ماه پیش به قطع آب و برق اردوگاه اشرف و تشدید محاصره ضدانسانی آن” دست زده است.
حدود دو ماه پیش مارتین کوبلر، فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در عراق، وضعیت اردوگاه اشرف را تنش آلود توصیف کرد.آقای کوبلر گفته بود که هنوز حدود ۱۰۰ نفر دیگر در قرارگاه اشرف به سر می برند که برای انتقالشان به اردوگاه حریه ( یا لیبرتی) مقاومت می کنند.
آقای کوبلر همچنین گفته بود: “گزارش هایی دریافت شده که در آنها اشاره شده رهبران سازمان مجاهدین خلق، حقوق اعضای ساکن در اردوگاه حریه (آزادی) را نادیده می گیرند.”
به گفته آقای کوبلر بعضی از ساکنان این اردوگاه گزارش داده اند که از سوی رهبران سازمان سختگیری هایی مبنی بر دسترسی به درمان پزشکی، ارتباط با خانواده هایشان و روند جابه جایی و پناهندگی شان به کشوری دیگر اعمال می شود.
شاهین قبادی، از سخنگویان شورای ملی مقاومت ایران، که سخنگوی سازمان مجاهدین خلق هم به شمار می رود، در واکنش به سخنان آقای کوبلر آن را “بی پایه” و “دروغ” خواند.
با وجود این تازه ترین سخنان خانم رجوی نشان می دهد که موضوع اختلاف میان سازمان مجاهدین خلق و سازمان ملل بر سر نحوه و زمان تخلیه اردوگاه اشرف دلیل ادامه حضور مجاهدین در اردوگاه اشرف است.
خانم رجوی گفته است “توافق چهارجانبه (دولت آمریکا، ملل متحد، دولت عراق و نمایندگان ساکنان) در اوت ۲۰۱۲، و مسئولیت مستقیم ملل متحد و دولت آمریکا از رئیس جمهور آمریکا، شورای امنیت و دبیرکل ملل متحد ایجاب می کند تا با اعزام فوری هیات هایی به اشرف، از ادامه کشتار جلوگیری نموده و برای نجات جان مجروحان و گروگانها اقدام کنند.”
او همچنین گفته است: “ایالات متحده و ملل متحد را فرا می خوانم که برای جلوگیری از استمرار این قتل عام ها یا تمامی اعضای مجاهدین را به فوریت به آمریکا و اروپا منتقل کنند و تا آن زمان ترتیبات استقرار نیروهای کلاه آبی سازمان ملل را در اشرف و لیبرتی فراهم سازند. این برای حفاظت از جان پناهندگان و پناهجویان که همگی افراد حفاظت شده تحت کنوانسیون چهارم ژنو هستند و ایالات متحده با یکایک آنها در این خصوص موافقتنامه امضا کرده است، مبرم و حیاتی است.”
درخواست های رهبری سازمان مجاهدین خلق در حالی ابراز شده است که روابط چندان خوبی میان مجاهدین و سازمان ملل حکمفرما نیست. سازمان مجاهدین بارها سازمان ملل را به دلیل گزارش های خود مورد حمله قرار داده است. در همین زمینه، مارتین نسیرکی، سخنگوی سازمان ملل، پیش از این گفته بود: “متاسفانه سازمان مجاهدین خلق و هواداران آن به تمرکز خود برای خدشه دار کردن وجهه سازمان ملل و تلاش های آن برای رسیدن به راه حلی صلح آمیز و بشردوستانه در اردوگاه اشرف ادامه می دهند و به شدت به فرستاده ویژه سازمان ملل حمله شخصی می کنند.”
سازمان مجاهدین تصاویر کشته شدگانی را منتشر کرده که به گفته این سازمان در حالی که دست آنان بسته بوده به آنها تیر خلاص زده شده است. اما خبرگزاری های بین المللی گفته اند که هنوز به طور مستقل قادر به تایید واقع نمایی این تصاویر نیستند.
یکی از سخنگویان دولت عراق هم کشته شدن این افراد را نتیجه درگیری داخلی در میان ساکنان اردوگاه اشرف دانسته؛ اظهار نظری که سخنگوی مجاهدین آن را دروغ دانسته است. صرف نظر از این تکذیب به نظر نمی رسد در حالی که بنا بر آمارهای در دست، تعداد ساکنان اردوگاه اشرف حداکثر ۱۶۰ نفر اعلام شده، وجود این تعداد کشته شده را بتوان نتیجه درگیری داخلی دانست. حتی اگر وجود اختلافات در اردوگاه را بر اساس گزارش های سازمان ملل متحد و شرایط سخت قطع آب و برق را قطعی تلقی کنیم باز هم پذیرش منجر شدن این درگیری ها به این سطح خونبار از درگیری دور از ذهن به نظر می رسد.
دوگانگی در موضع ایران نشان می دهد که مقام های سپاه پاسداران تا زمان انتشار نام و تعداد کشته شدگان از سوی مجاهدین از اعلام نظر خودداری کرده اند. با توجه به اینکه پیش از این حیدر مصلحی وزیر اطلاعات پیشین ایران ماجرای فشار آوردن به مقام های عراقی برای سپردن باقی مانده مجاهدین به ایران را دنبال می کرده است، حمایت تلویحی از این اقدام از سوی سپاه پاسداران این احتمال را مطرح می کند که به دلیل شکاف میان دولت و تشکیلات اطلاعاتی زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی، عملا واسطه های این اقدام وزیر جدید اطلاعات ایران را در برابر عمل انجام شده قرار داده اند، ضمن اینکه به طور غیر مستقیم مسئولیت را از عهده خود و وزارت اطلاعات برداشته اند. به این ترتیب مقام های امنیتی غیر پاسخگوی جمهوری اسلامی نشان داده اند که همچنان در دنبال کردن اهداف امنیتی خود به آنچه قوانین بین المللی یا الزامات حقوق بشر دانسته می شود بی اعتنا هستند. اما این یک سوی ماجراست:
سوی دیگر ماجرا این است که با وجود آنکه سازمان مجاهدین مدت هاست از تلاش مقام های امنیتی جمهوری اسلامی برای تحویل گرفتن اردوگاه و مجاهدین مستقر در آن آگاه است، همچنان در روند مذاکرات برای انتقال اعضای خود سختگیری می کند و عملا به سیاست دفع الوقت روی آورده است. به ویژه در حالیکه این واقعیت غیر قابل انکار است که حداقل از زمان آغاز انتقال اعضای سازمان از اردوگاه اشرف به اردوگاه لیبرتی و خارج از عراق، رهبری سازمان در خارج از عراق است و سازمان مجاهدین برای اداره امور خود نیازی به اردوگاه اشرف و کادر مستقر در آنها ندارد. به تعبیر دیگر سازمان مجاهدین گروهی از اعضای سابق خود را که عملا دیگر در خارج از اردوگاه عراق نیازی به آنها ندارد به عنوان گروگان در دست عراقی ها و سازمان ملل و آمریکایی ها نگاه داشته است. در چنین شرایطی به نظر می رسد رهبری سازمان مجاهدین عملا خطر چنین حملات و اقدام هایی از سوی جمهوری اسلامی یا دوستان عراقی آن را کم اهمیت تر از چانه زنی سیاسی خود با آمریکا و عراق و سازمان ملل دانسته است.
جزییات ماجرا و اینکه واقعا در اشرف چه رخ داده است، هرچه باشد نشان می دهد که یک بار دیگر گروهی از ایرانیان، بی گناه یا گناهکار، قربانی سیاست های رهبران سیاسی ایرانی شده اند، چه در درون حاکمیت و چه بیرون از آن. وجود چنین ارزیابی ای این واقعیت را رد نمی کند که چنین کشتار بی رحمانه ای از سوی هرکه باشد باید محکوم شود و باید این حادثه دردناک را به خانواده های ایرانیان از دست رفته تسلیت گفت.