مریم دستگیر
درحالی که مذاکرات آتی علی لاریجانی وخاویرسولانا به سه هفته دیگر موکول شده است، محافل بین المللی از به خطر افتادن صدور نفت ایران درصورتی که طرح تحریم پیشنهادی انگلستان مورد توجه قراربگیرد، خبرداده اند.
هم اکنون بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی درراه ایران هستند تا با توجه به اظهارات مقامات ایرانی برای پاسخگویی به ابهامات وسوالاتی که درخصوص برنامه هسته ای کشور بی پاسخ مانده، به تحقیق بپردازند. همزمان کشورهای غربی، به بررسی طرح اولیه تحریم ایران می پردازند. طرحی که موارد دشوارتری را پیش روی ایران خواهد گذاشت. پیش نویس قطعنامه تحریم سوم که توسط انگلستان ارائه شده است، درخود مواردی همچون خطوط هواپیمایی وکشتیرانی را نیز در برمی گیرد.
منابع آگاه در زمینه بازرگانی دریایی به خبرگزاری رویتر گفته اند که محدود شدن فعالیت های کشتیرانی، محدود کردن صادرات نفت ایران را به بازارهای جهانی به همراه خواهد داشت. نسخه محرمانه طرح انگلستان که روز جمعه بخش هایی ازآن توسط خبرگزاری رویتر منتشر شد، ممنوعیت عبورومرور کشتی های بازرگانی ایران را درآبهای خارجی پیشنهاد می دهد.
یکی ازمنابع به رویترگفته است که اگر قطعنامه یاد شده با مواردی که درخصوص کشتی ها ذکر شده تصویب شود تاثیرات کوتاه مدتی بر توانایی صدور نفت ایران به بازارهای جهانی خواهد داشت اگرچه ایالات متحده و کشورهای اروپایی اصرارمی ورزند که این تحریم ها به معنای هدف قراردادن نفت ایران نیست.
جیمزدیویس از بخش اطلاعات نیروی دریایی لویدز درلندن (LMIU) که جریان تجارت جهانی نفت را پیگیری می کند، گفته: گاین مساله تدارکاتی است. درواقع ایران می تواند با استفاده ازکشتی های تجاری خارجی برای حمل ونقل نفت خود، عملا از تحریم های سازمان ملل بگریزد. اینکه کشتی های نفت کش کافی وجود خواهد داشت که ایران بتواند نفت خود را ازطریق آنها صادر کند البته خودش یک سوال است اما من فکر می کنم چنین چیزی تاثیری کوتاه مدت خواهد داشت.”
طی هفته های گذشته، گمانه زنی هایی درخصوص تحریم صنایع نفت وگاز ایران در مراحل بعدی تحریم های سازمان ملل مطرح شده بود. اما منابع غربی گفته اند که چنین موضوعی درمذاکرات میان کشورهای عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل مطرح نشده است. طرحی که چهاردهم ژوئن توسط بریتانیا ارائه شده است درپاسخ به آنچه مبارزه طلبی ایران نامیده شده، هم اکنون روی میز کشورهای شورای امنیت است تا آن را بررسی کنند.
منابع مرتبط با صنعت نفت گفته اندکه پیش بینی می کنند چهل درصد نفت ایران توسط کشتی های نفت کش شرکت ملی کشتی رانی ایران حمل شود. رویتر تلاش کرده است که با یکی ازمقامات این شرکت درتهران تماس کند اما او ازاینکه بگوید چه مقداری ازنفت ایران توسط کشتی های متعلق به دولت حمل می شود خودداری کرده است.
ایران، دومین تولید کننده بزرگ نفت اوپک به شمار می رود که روزی 3.85 میلیون بشکه نفت خام تولید می کند که 2.4 میلیون بشکه آن را صادر می کند. شصت درصد ازاین صادرات به آسیا وچهل درصد باقی مانده به اروپا می رود. آمریکا ازسال 1995 شرکت های آمریکایی را از سرمایه گذاری روی صنایع نفت ایران منع کرده است.
دیویس ازموسسه LMIUs گفته است: “در سال 2007 ما عملا دیدیم که کمتر از چهل درصد نفت خام ایران توسط شرکت ملی کشتیرانی ایران که بیشتر آن ازجزیره خارک بوده است صادرشده است. یکی ازشرکت های بزرگ نفکتش که درخلیج فارس به فعالیت می پردازد عدد یاد شده را 42 درصد ذکرکرده است.” دیویس گفته است که باقی نفت یاد شده توسط شرکت های نفت خارجی که سوپرنفتکش های خود را دارند یا توسط کشتی های خصوصی حمل شده است: “بیشتر این کشتی ها ژاپنی، هندی، چینی ومتعلق به کره جنوبی هستند. مقدارکوچکی ازان نیزمتعلق به کشورهای جنوب اروپاست.”
مقامات وزارت خارجه اعلام کرده اند که هرگونه تحریمی علیه ایران مذاکرات تهران با اتحادیه اروپا را به خطر خواهند انداخت. ایالات متحده پیشاپیش گفت وگوهای ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی را بی حاصل خوانده است.