امروز کار بررسی صلاحیت‌ها در هیات‌های اجرایی انتخابات شوراها به پایان می‌رسد و نوبت ورود هیات‌های نظارت می شود. اما در همین مرحله هم محمد علی نجفی، عضو اصلاحطلب شورای شهر تهران می‌گوید که از رد صلاحیت گسترده کاندیداهای اصلاحطلب خبر دارد. خبرهای تایید نشده‌ای هم منتشر شده که از احضار کاندیداهای اصلاحطلب و درخواست انصراف از آنها و یا نوشتن برائت‌نامه از “فتنه” روایت می‌کند. رییس هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها این موضوع را تکذیب اما موارد دیگری را مطرح کرده که احتمال رد صلاحیت اصلاح‌طلبان را افزایش داده مگر اینکه خواست ها را بپذیرند.
نجفی؛ رد چهره‌های معتدل اصلاحطلب
انتخابات شوراهای شهر و روستا، تنها انتخاباتی است که ارتباطی با نظارت استصوابی شورای نگهبان پیدا نمی‌کند و نمایندگان مجلس در تایید صلاحیت‌ها دخالت و نظارت دارند. روند تایید صلاحیت برای این دوره هم از فردای آخرین مهلت ثبت‌نام یعنی دوم اردیبهشت ماه با استعلام از مراجع چهارگانه (نیروی انتظامی، ثبت‌احوال، قوه‌قضاییه و وزارت اطلاعات) شروع شد. هیات‌های اجرایی از ۱۳ اردیبهشت کار بررسی صلاحیت‌ها را آغاز کردند و امروز(۱۸ اردیبهشت) کار را به هیات‌های نظارت تحویل خواهند داد.
در مرحله اول ممکن است کاندیداهایی توسط هیات اجرایی رد صلاحیت شوند که این افراد در لیست هیات نظارت قرار نمی‌گیرند و شانسی برای تایید صلاحیت نخواهند داشت. از بین لیست هیات اجرایی هم ممکن است باز نفراتی توسط هیات نظارت رد صلاحیت شوند که در لیست نهایی که ۲۸ اردیبهشت اعلام می شود قرار نخواهند گرفت. مطابق قانون اگر کاندیدایی اعتراض داشته باشد می تواند پس از ردصلاحیت از سوی بخش، به هیات نظارت شهرستان یا در صورت ردصلاحیت در شهرستان به هیات‌نظارت استان مراجعه کند. همچنین ردصلاحیت شده‌ها در شورایعالی نظارت استان می‌توانند به هیات مرکزی نظارت اعتراض کنند.
حالا اما خبر می‌رسد که تعداد زیادی از اصلاح‌طلبان در همین مرحله اول و توسط هیات‌های اجرایی رد صلاحیت شده‌اند. روزنامه بهار به نقل از منابع آگاه خبر داده که اصفهان یکی از شهرهایی است که رد صلاحیت گسترده اصلاح‌طلبان صورت گرفته است. این روزنامه همچنین نوشته است که تعدادی از نامزدهای اصلاحطلب در هفته‌های اخیر از سوی برخی نهادها فراخوانده شدند و از آنها خواسته‌شده پیش از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها، خودشان از شرکت در انتخابات شوراها انصراف دهند. به برخی از نامزدهای اصلاحطلب هم گفته‌اند برائت‌نامه‌ای درباره حوادث سال 88 بنویسند تا صلاحیتشان برای شرکت در انتخابات شوراها تایید شود.
از آنجا که هنوز صلاحیت‌شده‌های نهایی به صورت رسمی معرفی نشده‌اند، اصلاح‌طلبانی که خود کاندیدا شده‌اند سعی می‌کنند در اظهارنظر و موضعگیری نسبت به این اخبار محتاط باشند. از جمله یکی از آنان بدون ذکر نام به بهار گفته است: “خبرهایی در این‌باره شنیده‌ام، اما هنوز در این‌باره نامه‌ای به من ابلاغ نشده است. امیدوار بودیم و هستیم که در فضای انتخابات پیش‌رو همه گروه‌ها و سلایق سیاسی شرکت داشته باشند، اما فعلا خبر بیشتری ندارم، اگر نتیجه همانی باشد که گفته‌اند به هر حال امکان پیگیری و درخواست بررسی مجدد و اعتراض هست.”
اما محمدعلی نجفی، عضو فعلی شورای شهر با صراحت بیشتری در این زمینه صحبت کرده: “خبرهایی به ما رسیده که نشان می دهد می خواهند بسیاری از نامزدهای اصلاحطلب در همین مرحله را رد کنند و متاسفانه خبرهایی هست که حتی صلاحیت تعدادی از چهره‌های شاخص اصلاحطلب و آن هم افراد معتدل تایید نشده است.”
وبسایت‌های خبری در گمانه‌زنی‌های خود دو تن از چهره‌های شاخص ردصلاحیت شده را محسن هاشمی و احمد مسجد جامعی معرفی کرده‌اند.
فرج کمیجانی، دبیر شورایعالی سیاستگذاری انتخابات شوراهای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات هم به نوعی این اخبار را تایید کرده است. او گفته: “ما آمدیم که در انتخابات شوراها و روستا حضور قدرتمندی داشته باشیم اما متاسفانه خبرهایی که تا الان به ما رسیده این بوده که در تعدادی از هیات‌های اجرایی درمورد نامزدهای اصلاحطلب به گونه ای عمل شده که دور از انتظار بوده البته ما منتظر اعلام نتایج نهایی هستیم اما در شرایط فعلی فقط می‌توانم بگویم همچنان امیدواریم در ادامه بررسی صلاحیت‌ها مطابق قانون عمل شود چرا که اگر خبرهای مربوط به رد صلاحیت اصلاح طلبان به این شکل درست باشد عملا آنها را از انتخابات شوراها حذف کرده‌اند.”
شرایط لازم برای مشارکت و مجاهدین انقلاب
حسین طلا که با سابقه فرمانداری تهران اکنون نماینده مجلس شورای اسلامی است، ریاست هیات عالی نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا در استان تهران را برعهده دارد. او می‌گوید: “تا 28 اردیبهشت که نتایج نهایی اعلام خواهد شد هر اظهارنظری در این‌باره غیراخلاقی است و در این‌باره صحبتی نمی‌کنم.”
اما جواد کولیوند، نماینده کرج در مجلس شورای اسلامی و رییس هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا با صراحت بیشتری به موضوع بررسی صلاحیت‌ها ورود می‌کند و می‌گوید نیازی به اعلام برائت نیست.
او که با روزنامه شرق گفت‌وگو کرده است، در زمینه صحت خبر ردصلاحیت محسن هاشمی و احمد مسجدجامعی توضیح می‌دهد: “خیر، هنوز فرآیند بررسی صلاحیت‌ها ادامه دارد و هنوز هیچ فردی ردصلاحیت نشده است و اینها شایعاتی بیش نیست.”
او درباره الزام کاندیداهای اصلاحطلب به اعلام برائت از فتنه هم می‌گوید: “چنین چیزی صحت ندارد و نیازی به اعلام برائت از فتنه نیست. کاندیدایی هم به نهادهای امنیتی احضار نشده و اینها شایعاتی است که ما نمی‌دانیم از کجا و چرا منتشر می‌شود. هیچ نیازی به اعلام برائت از فتنه نیست.”
اما وقتی کار به توضیح و تشریح “خط‌قرمز در تایید یا ردصلاحیت نامزدهای انتخابات شورای شهر” می‌رسد، آنچه کولیوند می‌گوید می‌تواند به مثابه مانعی بر سر راه ورود اصلاح‌طلبان عمل کند: “ ماده ۲۶ و ۲۹ قانون اساسی مشخص کرده است که چه کسانی نمی‌توانند کاندیدای شورای شهر شوند، طبق ماده ۲۹ معاندان با نظام جمهوری اسلامی، افرادی که در احزاب مخالف نظام عضو بوده‌اند، افرادی که نظام را قبول ندارند و به مخاصمه با نظام برخاسته‌اند و اعضای حزب‌های منحل شده از جمله افرادی هستند که نمی‌توانند کاندیدای شورای شهر شوند.”
نکته اینجاست که حزب مشارکت و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی هم پس از انتخابات ۸۸ منحل اعلام شده‌اند. رییس هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی در مورد آنها می‌گوید: “ این افراد برای تایید صلاحیت باید واجد شرایطی باشند. باید ارگان‌های امنیتی کشور احراز کنند که این افراد از عضویت خارج شده‌اند و پس از یک پروسه زمانی دلبستگی به نظام را به اثبات رسانده‌اند، ضمن اینکه افراد نباید به حکم مقامات قضایی محکوم شده باشند.”
او تاکید می‌کند که تایید صلاحیت اعضای این احزاب منوط به “تایید سیستم امنیتی” است.
تکرار داستان نظام پزشکی؟
زمستان گذشته، وقتی نوبت به انتخابات نظام پزشکی رسید رسانه‌های اصولگرا با توجه به تعداد بالای پزشکان سیاستمدار و اصلاحطلب آنها را به تمرین اصلاح‌طلبان برای انتخابات شورای شهر تعبیر کردند و به نهاد تایید صلاحیت پزشکان کاندیدا هشدار دادند. کار آن‌قدر بالا گرفت که چهره‌های سیاسی‌تری مانند محمدرضا خاتمی، علی شکوری‌راد، قربان بهزادیان‌نژاد و علی تاجرنیا اساسا کاندیدا نشدند. اما این موضوع هم موضع سرسختانه حاکیت را در قبال “اصحاب فتنه” نرم نکرد و مصطفی معین، محمدرضا ظفرقندی و دیگر پزشکان اصلاحطلب هم رد صلاحیت شدند. موارد رد صلاحیت هم مسایلی مانند امضای نامه اعتراضی ۲۰۰ پزشک ایرانی به بشار اسد اعلام شد.
حالا که اصلاح‌طلبان تمرین را واگذار کرده و در رقابت اصلی هم با چهره‌هایی کمتر شناخته شده شرکت کرده‌اند، گویا ماجرای رد صلاحیت در حال تکرار است.
از میان اصلاح‌طلبان، شناخته‌ترین چهره‌ای که قدم به میدان گذاشت مرتضی حاجی وزیر دولت‌های خاتمی و مدیرعامل سابق بنیاد باران بود. او که سابقه بازداشت در حوادث پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۸۸ را دارد، احتمالا شانسی برای تایید صلاحیت نخواهد داشت و اولین گزینه برای رد صلاحیت است.
یدالله اسلامی، رییس مجمع نمایندگان ادوار از دیگر اصلاح‌طلبان است و محمود علیزاده طباطبایی وکیل خانواده هاشمی هم به عنوان کاندیدای “مستقل” ثبت‌نام کرده است.
محسن هاشمی، فرزند آیت‌الله هاشمی و مدیرعامل سابق متروی تهران را هم شاید بتوان جزو کاندیداهای اصلاحطلب جای داد هرچند تاکید کرده است: “نگاه من به شوراها غیر سیاسی است.”
و البته باید به احمد مسجد جامعی و معصومه ابتکار، اعضای فعلی شورای شهر هم اشاره کرد که اگرچه در شورا چندان کارکرد سیاسی و حزبی نداشتند اما وابستگی حزبی و تشکیلاتی دارند.
