تبلیغات”، آن هم از نوع عامه پسند، همواره یکی از مهم ترین ارکان رفتار سیاسی آقای احمدی نژاد پس از ورود به عرصه قدرت، چه در شهرداری تهران و چه در مقام ریاست جمهوری بوده است. آن همه “گزارش های تصویری” از دیدارهای مردمی آقای احمدی نژاد در دوران شهرداری که در برنامه های تلویزیونی ایشان هنگام تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری مورد استفاده قرار گرفته حکایت از این شیفتگی و علاقه مندی و ایمان و عقیده به نقش تبلیغات دارد و مگر عمر مسوولیت ایشان در شهرداری چند ماه بود؟، و کدام شهردار و وزیر و وکیل و نخست وزیر تا پیش از آقای احمدی نژاد، این همه فیلم از دوره مسوولیت خود “دپو” کرده است؟البته این رویکرد “تبلیغات محور” تا آنجا که آغشته به گزافه گویی و فریب و اغوای افکار عمومی نباشد، هرچند نامتعارف، اما چندان زیان بخش نیست. از آغاز ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد همین راهبرد «تبلیغات محور»، البته با امکانات و تمهیدات گسترده تری در قالب های گوناگون، از تولید فیلم سینمایی گرفته تا تاسیس سایت و راه اندازی وبلاگ و خبرگزاری و روزنامه و انتشار کتاب و ترویج کاپشن، مورد توجه قرار گرفته و با شدت تمام ادامه دارد. هواداران و مدافعان آقای احمدی نژاد در این چهار سال برای دفاع تبلیغاتی از رئیس جمهور و دولت مورد علاقه خود با توجه به موقعیت سنجی داوری افکار عمومی نسبت به کارنامه دولت نهم، “الگوهای تبلیغاتی” ویژه یی را دنبال کرده اند. 1- الگوی تهاجمی؛ در یکی دو سال اول، در سایه سرمستی حاصل از باده پیروزی غیرمنتظره در انتخابات سال 84، از یک موضع حق به جانب، بی اعتنا به دیگران، نخوت آمیز و مغرور حتی در برابر برخی از طیف های همسو در جبهه اصولگرا، با بهره گیری از ادبیات خودشیفته و با رنگ و لعاب و شعائر مذهبی و عمدتاً “مهدویت نما” کوشیدند در یک “خط کشی ایدئولوژیک”، خود را جبهه حق و منتقدان را جبهه باطل معرفی کنند. کلیشه های مشهور این الگو، القاب خنده آوری همچون؛ “معجزه هزاره سوم” یا “دولت امام زمان (عج)” و نیز قضیه “هاله نور” است. الگوی تهاجمی تبلیغات هواداران دولت نهم در دو سال نخست سرشار از واژگان “تخت گاز” یا “بی ترمز” در مواجهه با منتقدان آقای احمدی نژاد بود. کمترین انتقاد و بیان نازک تر از گل، نسبت به سیاست و برنامه و رفتار این دولت، منجر به بلند کردن چماق تهدید به افشاگری می شد که قضیه مشهور “مافیای قدرت و ثروت” یا “مافیای نفت” از جمله این چماق ها بود، در پناه آتش تهیه تبلیغات تهاجمی و بی ترمز در دو سال نخست دولت آقای احمدی نژاد، کارنامه 16ساله نظام به چالش کشیده شد و “تئوری انقلاب دوم” مطرح شد. به باور این قلم، تحلیل محتوای موضع گیری ها، سخنرانی ها و رفتار رسانه یی شخص آقای احمدی نژاد و حلقه اصلی همراهان او در دوره “الگوی تهاجمی” نشان خواهد داد که چه ادبیات و واژگان بی سابقه یی وارد حریم حاکمیت شده است. در سایه همین الگوی “خودشیفتگی روانی و تخت گازی رفتاری” بود که در یکی دو سال اول دولت نهم بسیاری از بنیان های استوار و تجربه شده مدیریت نظام در بخش های گوناگون اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خدشه دار شد و “سازمان مدیریت” به “تصمیم و اراده شخصی مدیر” تقلیل یافت. اما این دوره سرمستی و بی ترمزی، خیلی زود دامنگیر و وبال گردن شد. پیامدهای ناگوار تصمیم های شخصی و شتابزده و شعارگونه در همه زمینه ها، از تعیین دستوری نرخ بهره بانکی و سود تسهیلات و سپرده ها گرفته تا سرازیر کردن نقدینگی به بدنه جامعه به عنوان های گوناگون (تسهیلات خرید مسکن و بنگاه های زودبازده)، دولت را ناگزیر کرد اندکی دست از آن شیوه بی سرانجام و تباه کننده اقتصاد ملی بکشد. اندک اندک الگوی تهاجمی هواداران آقای احمدی نژاد کم رنگ و بی خاصیت شد و کلیشه های اختراعی از جنس “معجزه هزاره سوم” رنگ باخت. هواداران دوآتشه آقای احمدی نژاد پس از آنکه پیامدهای پرهزینه و کم بازده عملکرد دولت نهم آشکار شد ناگزیر شدند این واقعیت را بپذیرند که برای همیشه نمی توان افکار عمومی را با شیوه ها تردستی تبلیغاتی و گزافه گویی های “معجزه هزاره سومی” مدیریت کرد. 2- الگوی “فرار به پیش”؛ از سال سوم ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد که بادکنک های برنامه های شعاری دولت نهم شروع به ترکیدن کردند، دیگر الگوی تهاجمی تبلیغات حتی برای طیف های جبهه اصولگرا قابل توجیه نبود. انتقاد و مرزبندی با سیاست ها و عملکرد دولت نهم حتی به اردوگاه اصولگرایان نیز رسید. در این برهه بود که هواداران و حامیان آقای احمدی نژاد الگوی تازه یی را برای دفاع تبلیغاتی از او تدارک دیدند که از آن به “شیوه فرار به پیش” می توان یاد کرد. مضمون اساسی این الگو را در دو محور می توان خلاصه کرد؛ نخست به چالش کشیدن منفعلانه منتقدان دولت با طرح این پرسش که آیا هیچ نقطه مثبتی در کارنامه آقای احمدی نژاد و دولت نهم وجود ندارد که منتقدان صرفاً بر کاستی ها و ناکارآمدی ها انگشت می گذارند. هدف اصلی این گونه موضع انفعالی در واقع القای این نکته به افکار عمومی بود که منتقدان احمدی نژاد منصفانه قضاوت نمی کنند وگرنه چرا در کنار برخی ضعف ها سخنی از نقاط قوت نمی گویند. البته پاسخ این پرسش انفعالی و به ظاهر حق به جانب کاملاً مشخص است؛ ناکارآمدی دولت نهم جنبه ساختاری و راهبردی دارد و اندک اقدامات روبنایی و “عوام پسند” و شعارگونه هرگز نمی تواند موازنه ضعف و قوت را در کارنامه آقای احمدی نژاد برقرار کند. اما محور دوم طرح زمزمه “ناتمام ماندن برنامه های دولت نهم” و ناکافی بودن یک دوره چهارساله برای به نتیجه رساندن و به ثمر نشستن آنها و ضرورت قطعی و عقلی ادامه کار دولت نهم در دوره دهم ریاست جمهوری است. در واپسین ماه های عمر دولت آقای احمدی نژاد با آنکه هنوز از “الگوی فرار به پیش” در تبلیغات هواداران او استفاده می شود اما با توجه به فضای انتقادی سنگین در آستانه انتخابات، هواداران آقای احمدی نژاد احساس کرده اند به یک الگوی تبلیغاتی مکمل نیاز دارند که هم رقیبان و منتقدان را خلع سلاح کند و هم مدیریت بر عواطف و احساسات افکار عمومی را امکان پذیر سازد. 3- الگوی مظلوم نمایی؛ به موازات آغاز فعالیت غیررسمی کاندیداهای رقیب آقای احمدی نژاد و به ویژه پس از ثبت نام رسمی آنان و آشکار شدن صف بندی رقابت ها به ویژه با حضور دو کاندیدای اصلاح طلب، آقایان میرحسین موسوی و کروبی، هواداران آقای احمدی نژاد به درستی پیش بینی می کنند انتقاد و اعتراض به کارنامه چهارساله دولت نهم، فضای جامعه و ذهنیت افکار عمومی را تسخیر خواهد کرد.
پس بهترین شیوه برای رهایی از مخمصه رویگردانی مردم و پاسخگویی به آنان همین است که از روانشناسی عاطفی مردم ایران با تمسک به شگرد “مظلوم نمایی” استفاده بهینه شود. از این پس شاهد مصرف بی دریغ این ابزار کارآمد خواهیم بود. چه بسا محور اصلی تبلیغات انتخاباتی آقای احمدی نژاد که البته مدت ها است در قالب سفرهای استانی و تصمیم های ویژه شب انتخاباتی، در جریان است و نیز برنامه های ویژه تلویزیونی انتخابات، همین شیوه مظلوم نمایی باشد. سخنگوی دولت نهم در همایش روابط عمومی های برتر وزارت امور اقتصادی و دارایی سخنانی ایراد کرد که به خوبی این شگرد را آفتابی می کند؛ “امروز در عرصه جنگ رسانه یی قرار داریم… جنگ نرم دیگر، انتخابات است. متاسفانه در این جنگ همه چیز را مباح می کنند و مانند شب عروسی است که هیچ قاعده یی ندارد. بعضی ها با کمی مستی در انتخابات حضور پیدا می کنند، اما بعضی ها کافه را به هم می زنند… انگار حرف دیگری نیست، همه آمده اند مشت به صورت دولت بزنند… هرچه هست، نقد دولت است.”
نمایش “مظلومیت دولت نهم” تا روز انتخابات “پرده ها” خواهد داشت.
منبع: اعتماد