مارک هیبز، قبلا روزنامهنگار بوده است و بیش از سی سال است که در باره مسائل تکنیکی و جنبههای پنهان مسائل عدم تکثیر سلاح هستهای نوشته است. ویلیام لنگویش از آتلانتیک مینویسد هیبز باید به عنوان یکی از معتبرترین خبرنگاران روز دنیا ردهبندی شود.
هیبز در مورد اینکه آیا به نظرش ایران سلاح هستهای خواهد ساخت یا نه و مذاکرات و همکاری هستهای آمریکا و کره جنوبی سخن گفته است.
شما معتقد هستید بعضی کشورها بصورت آهسته به سمت ساخت سلاح هستهای پیش میروند و به نقطهای میرسند که دیگر قابل بازگشت نیست. آیا به نظر شما ایران به چنان نقطهای رسیده؟
نه من فکر نمیکنم. به نظر من تحلیلگران باید این نتیجه را بیگرند که ایران از اواسط دهه 1980 تا امروز تحت فشارهایی بوده که برخی از مقامات ایران را به جایی کشانده که به فکر ساخت سلاح هستهای بیافتند. کسانی هم در آن کشور هستند که این را نمیخواهند. در ایران چنددستگی وجود دارد. ایران حالا میتواند تصمیم بگیرد. ایران در زمینه هستهای پیشرفتهای زیادی کرده که میتواند در مسیر ساخت سلاح قرار بگیرد و شکی در این نیست. ایران حالا میتواند خط قرمزی را بکشد یا از آن عبور کند و به نظر من در حال حاضر نمیشود این را پیشبینی کرد.
کشور دیگری که ممکن است سلاح هستهای بخواهد کره جنوبی است. آیا فکر میکنید این کار را بکند و از انپیتی خارج شود؟
سالها داشتن سلاح هستهای برای کره جنوبی تابو بوده است. اواخر دهه 1970 یک برنامه پنهانی در کره جنوبی در جریان بوده و آمریکا وارد شد و آنرا متوقف کرد. آنها در آن زمان مطمئن شدند که آمریکا از آنها در مقابل کره شمالی دفاع میکند. امروز در شرایط مشابهی هستیم. کره شمالی فشار میآورد و محاسبات را به هم میریزد. کره جنوبی از آمریکا میخواهد قبول کند که به غنیسازی پلوتونیوم بپردازد.
آیا آنها میخواهند با این کار به کره شمالی پیام بفرستند یا اینکه واقعا میخواهد گزینه ساخت سلاح هستهای را داشته باشند؟
هیچکدام. دلیل اصلی کره جنوبی این است که هزاران تن سوخت راکتور استفاده شده دارد که میخواهد از آن خلاص شود و برای این کار میخواهند از آن تکنولوژی استفاده کند. اما آمریکا نمیخواهد به طور جدی درگیر ادعای مشروع کره جنوبی به عنوان عضو انپیتی شود. کرهایها میگویند فعالیتهایی که آنها میخواهند ربطی به کره شمالی ندارد، که البته این درست نیست. در سال 1992 دو کره پیمان بستند که در شبه جزیره کره به غنیسازی نپردازند اما وقتی کره شمالی در سال 2010 از پیمان تخطی کرد و تاسیسات غنیسازی ساخت، کره جنوبی هم به آمریکا گفت پس ما هم این کار را خواهیم کرد. سئوال این است که آیا آمریکا نگران است که کرهجنوبی از آن کشور سوءاستفاده کند؟
آیا باید نگران باشیم؟
وقتی کرهشمالی تهدیدهایش را زیاد کرد کره جنوبی از آمریکا میخواهد تعهد دفاع از این کشور را نشان بدهند. اقداماتی که ما شاهد آن هستیم استقرار سپر موشکی، شروع مذاکرات آمریکا و کرهجنوبی است که ماهها ادامه خواهد داشت. مسلما آمریکاییها به تبعات مجهز شدن کره جنوبی به سلاح هستهای فکر میکنند. اگر آمریکا بخواهد به کره جنوبی اجازه دهد به غنیسازی بپردازد، هر دو طرف باید بر سر شرایط دقیق فعالیتها به توافق برسند. به هر حال اگر کرهشمالی از توافق 1992 تخطی نکرده بود تقاضای کرهجنوبی برای غنیسازی اصلا روی میز نمیآمد.
منبع: آتلانتیک، 12 آوریل