با گردهم آمدن وزاری خارجه گروه شش کشور، مذاکرات در کنار دریاچه لمان سرعت گرفته تا آخرین اختلافات درخصوص توافق مقدماتی بر سر پرونده اتمی ایران برطرف شود.
در میان موضوعات مورد بحث، جدا از رآکتور آب سنگین اراک، “حق” غنی سازی ایران نیز مطرح شده. سوخت هسته ای را می توان از خارج خریداری یا در داخل تولید کرد، ولی رییس جمهور حسن روحانی نیز به مانند سلف خود از “حق” غنی سازی و دراختیار گرفتن چرخه کامل اورانیوم سخن می گوید.
ایران به حالتی اشاره می کند که کشورهایی مانند پاکستان و برزیل با تولید بمب و دراختیار گرفتن چرخه کامل سوخت اتمی، به آن دست یافته اند. مذاکره کنندگان ایرانی می خواهند با سربلندی به ایران بازگردند و به مردم خود و محافظه کاران نشان دهند که آنچه که حکومت از ابتدای برنامه اتمی برایش مبارزه کرده را به دست آورده اند.
حتی اگر کشورهای گروه شش کشور با غنی سازی ۳ ممیز ۵ درصد موافقت کرده باشند، ولی همچنان سازش ناپذیری خود را درخصوص به رسمیت شناختن حق غنی سازی ایران حفظ کرده اند؛ به ویژه فرانسه که به مانند “نگهبان” عمل می کند، نمی خواهد شاهد تکثیر اتمی و زیر سؤال رفتن قطعنامه های سازمان ملل دایر بر توقف غنی سازی باشد.
به گفته دولت پاریس، به رسمیت شناختن حق ایران باعث خواهد شد کشورهای امضاء کننده پیمان منع گسترش نیز توجیهی برای غنی سازی اورانیوم در خاک خود پیدا کنند و خطر تکثیر منطقه ای افزایش یابد. بدین ترتیب کشورهایی مانند عربستان سعودی، امارات عربی متحده، و ترکیه نیز به مسابقه غنی سازی اورانیوم وارد خواهند شد.
تفسیرهای مختلف از پیمان منع گسترش
در ماده چهار پیمان منع گسترش آمده است: “این پیمان حق غیرقابل انتقال کشورهای امضاء کننده در توسعه، تولید و استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی را زیر سؤال نمی برد.” ایران و دیگر کشورها مانند چین، آلمان و روسیه، این متن را برای انجام غنی سازی صلح آمیز مبهم می دانند. کشورهای دیگر مانند ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا تأکید می کنند که پیمان منع گسترش حق غنی سازی را به رسمیت نمی شناسد، بلکه صرفاً “استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی را به رسمیت شناخته”.
ممکن است گروه شش کشور به لحاظ تئوری با ایران به یک توافق کلی برای حفظ برنامه غنی سازی اورانیوم برسند، ولی محدودیت هایی درخصوص میزان و گستردگی آن لحاظ شود، به طوری که ایران نتواند بلافاصله اقدام به تولید مقادیر زیاد اورانیوم با کیفیت نظامی کند. البته چنین توافقی، نظارت های اضافه ای را نیز لحاظ خواهد کرد تا خطر نقض کاهش یابد.
درحال حاضر رسیدن به یک توافق مقدماتی شش ماهه مد نظر است که می تواند به یک توافق کلی بینجامد. به هرحال هر کس به شیوه خود متن پیمان را تفسیر می کند. آیا فرانسه می تواند مصالحه در زمینه برنامه اتمی ایران را بپذیرد؟ پاسخ به این سؤال تا چند ساعت آینده مشخص خواهد شد.
منبع: لا کروا، ۲۲ نوامبر
