احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، به عنوان رئیس هیات مرکزی نظارت بر انتخابات سال جاری مجلس دهم و مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد.
براساس اعلام روابط عمومی شورای نگهبان، محمد یزدی، از فقهای عضو شورای نگهبان و رئیس مجلس خبرگان نیز نائب رئیس این هیات خواهد بود. همچنین محمدرضا علی‌زاده به عنوان دبیر و سیامک ره‌پیک نیز به عنوان سخن‌گوی هیات مرکزی نظارت بر انتخابات فعالیت خواهند کرد.
براساس قانون اساسی شورای نگهبان وظیفه نظارت بر انتخابات “مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آراء عمومی و همهپرسی” را به عهده دارد. این شورا براساس اصل دیگر همین قانون - که وظیفه تفسیراین قانون را بر عهده شورای نگهبان گذاشته - این نظارت را استصوابی دانسته. تفسیری که در سال ۷۰ و از سوی محمدمحمدی‌گیلانی، دبیر وقت شورای نگهبان، اعلام شد: “نظارت مذکور در اصل ۹۹ قانون اساسی استصوابی است وشامل تمام مراحل اجرایی انتخابات از جمله تایید و رد صلاحیت کاندیداها می‌شود”.
هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شامل زیرمجموعه‌هایی در استان‌های دیگر هم خواهد بود. هیات‌هایی که در طول سال نیزفعال بوده و مشغول جمع آوری گزارش‌‌ها درباره نامزدهای احتمالی انتخابات هستند. این هیات‌ها نخستین بار پیش ازمجلس هفتم و در زمان دولت خاتمی شکل گرفت و با اعتراض او مواجه شد، اما این اعتراض ثمری نداشت.
شورای نگهبان ۱۲ عضو دارد که شش فقیه آن توسط رهبر جمهوری‌اسلامی منصوب می‌شوند و شش حقوق‌دان نیز با معرفی رییس قوه‌قضاییه به مجلس و رای نمایندگان، انتخاب می‌شوند. این شورا وظیفه بررسی صلاحیت‌ها و نظارت بر انتخابات وهمچنین تطبیق قوانین تصویب شده توسط مجلس با شرع و قانون اساسی را بر عهده دارد.
عمل‌کرد شورای نگهبان در سال‌های گذشته مورد انتقاد اصلاح طلبان قرار گرفته است. ردصلاحیت نامزدهای انتخاباتی نزدیک به این جناح در انتخابات مجلس - و از همه بارزتر در انتخابات مجالس سوم، هفتم، هشتم و نهم - از جمله دلایل این اعتراض است. به عقیده منتقدان اعضای این شورا در مسایل سیاسی بی‌طرف نیستند و براساس منافع سیاسی و جناحی خود دست به رد یا تایید صلاحیت نامزدها می‌زنند.
زمستان گذشته محسن اسماعیلی، عضو حقوق‌دان شورای نگهبان گفته بود: “برخی اعضای این شورا در انتخابات ریاستجمهوری سال ۱۳۸۸ موضع گیری های خاصی نسبت به برخی نامزدهای ریاست جمهوری داشتند، لذا در انتخابات تا حدی قانون را زیر پا گذاشتند. اگر بخواهیم منصفانه درباره جریان فتنه ۸۸ قضاوت کنیم باید بگوییم که برخی اعضای شورای نگهبان از حق خود به عنوان یک داور پا را فراتر گذاشتند”.
اصلاح طلبان و حامیان میرحسین موسوی و مهدی کروبی - دو نامزد انتخابات ریاستجمهوری سال ۸۸ - بارها بر این مساله تاکید کرده‌اند که اعضای شورای نگهبان در انتخابات ریاستجمهوری سال ۸۸ بی‌طرف نبوده و حامی محمود احمدی‌نژادبودند. آن‌ها یکی از دلایل عدم ارجاع شکایت خود از تخلف در انتخابات ریاستجمهوری به این شورا را همین حمایت‌های آن‌هااز محمود احمدی‌نژاد دانسته بودند.
برخی از اصول‌گرایان ـ- مانند احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان ـ- جمع زیادی از نیروهای اصلاح‌طلب را با عنوان “فتنه‌گر” توصیف می‌کنند. علاوه بر موسوی و کروبی، از نظر آنان افرادی نظیر محمد خاتمی، هاشمی رفسنجانی و … نیز از جمله کسانی بودند که در اعتراض‌های پس از انتخابات ریاستجمهوری سال ۸۸ دست داشته‌اند.
شورای نگهبان در انتخابات سال ۹۲ صلاحیت اکبر هاشمی رفسنجانی را برای حضور در انتخابات رد کرد. پیش از این عباس‌علی کدخدایی، سخن‌گوی سابق شورای نگهبان، هم گفته بود که حسن روحانی هم برای تایید صلاحیت، یک رای کم داشت و تنها پس از رایزنی برخی اعضای این شورا، صلاحیت وی تایید شد.
