اوری لوبرانی، آخرین سفیر اسرائیل در ایران، با این جملات شاه را برای وزیرجنگ پیشین اسرائیل، موشه دایان، توصیف می کند: شاه غمگین است، به نظر می رسد از واقعیت دور شده است و از سرونشت خود بی خبر است.” وی در آخرین ماه های شاه در ایران بود. او از ماه ژوئن ۱۹۷۸ در نوشتار روزانه اش دائما در مورد اعتراضات ضد حکومت به دولت اسرائیل گزارش می داد.
او می نویسد: “هیجان مردمی که ما شاهد آن هستیم ناشی از عدم رضایت بخش های مختلف جامعه ایران از کارمندان عالی رتبه تا عموم ملت است. روند بدون بازگشت تزلزل جایگاه شاه آغاز شده است. این روند در نهایت منجر به سقوط شاه و تغییر دموکراتیک در نمای حکومت ایران می شود. تبعات سقوط شاه خطرناک است. ضرر این روند به تغذیه اسرائیل از نفت ایران، روابط بازرگانی میان دو طرف و طرح های امنیتی مشترک می رسد. علاوه بر این، جامعه یهودیان در ایران مورد آزار و اذیت قرار می گیرد.” پیش بینی او این است که شاه تا ۵ سال دیگر سقوط می کند اما بعد ازدیدار با شاه در ماه سپتامبر می گوید که وضعیت وخیم تر شده است. دلیل آن تنها دور بودن شاه از واقعیت نبود بلکه پیامی بود که سفیر اسرائیل در این دیدار دریافت کرده بود.
لیبرانی می نویسد: “زمانی که از شاه در مورد سرنوشت یهودیان ساکن ایران پرسیدم او سکوت کرد و بعد گفت که آمریکا به اهمیت این موضوع واقف است. شاه می گوید که باید به روسها بگویند که دستان خود را از ایران بردارند. باید به آنها این مسئله را توضیح بدهید.”
نزدیک شدن شاه به اسرائیل برای اینکه آنها از آمریکا درخواست بکند که حکومت اش را نجات بدهند، موفقیت آمیز نبود. در ماه اکتبر آیت الله خمینی از عراق به فرانسه می رود و در اول فوریه به ایران باز می گردد. در تلگرافی که سفیر اسرائیل برای دولت می فرستد، اولین هشدارها در مورد آیت الله خمینی داده شده است: سخنان آیت الله خمینی درباره موضوع اسرائیل در برهه زمانی اخیر به شدت سختگیرانه شده است. او معتقد است نظامیان اسرائیلی به شاه کمک می کنند. اسرائیلی ها به ایران می آیند تا جایگزین کارگران اعتصابی صنعت نفت شوند. به همین دلیل خون آنها مباح است.
همچنین در یکی از آخرین گزارش های سفارت اسرائیل در تهران برای تل آویو توضیح داده شده است که چگونه یک مقام مسؤول در وزارت خارجه ایران از سفیر اسرائیل خواست در سریع ترین زمان ممکن، ایران را ترک کنند. او می نویسد: باید این اقدام را قطع روابط بدانیم. او از ما خواست فهرستی از نام همه اسرائیلی ها، تصاویر و فعالیت هایشان را ارائه کنم. به او گفتم که ما تصاویر آنها را در اختیار نداریم.
پس از تخلیه سفارت اسرائیل در تهران، مناخیم بگین نخست وزیر وقت اسرائیل با ارسال پیامی به جیمی کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا از وی برای عملیات پیچیده و سخت دولت واشنگتن در خارج کردن اسرائیلی ها از ایران در شرایط خطرناک تشکر کرد. بگین تلاش کرد تا مانند آفریقای شمالی، یهودیان ایران را از این کشور خارج کند اما رهبر یهودیان ایران گفت که ترجیح می دهیم در ایران بمانیم. امروز نزدیک به ۷ هزار یهودی در ایران زندگی می کنند.
لاستامپا، ۸ فوریه