نزدیکان مستندسازان بازداشت شده در روزهای اخیر در تماس “روز” هرگونه همکاری و ارتباط این مستندسازان با شبکه بی بی سی را رد کردند. صادق صبا ، رئیس تلویزیون فارسی بی بی سی هم ضمن تایید این مسئله به “روز”می گوید:فیلم های برخی از این مستندسازانی که بازداشت شده اند یک سال و نیم پیش از بی بی سی پخش شده و خود این فیلم ها بیش از 7 یا 8 سال پیش ساخته شده اند.اکنون چرا با اینها برخورد میکنند جای سئوال و تعجب دارد.
صبا همجنین بازداشت این افراد و پخش مستندی درباره رهبر جمهوری اسلامی از تلویزیون بی بی سی را بی ارتباط دانست و گفت که هیچ کسی از داخل ایران در ساخت و تهیه این مستند کمکی نکرده و تمام مراحل تحقیق و ساخت این مستند در خارج از کشور صورت گرفته است.
مستندی با نام “خط و نشان رهبر” 26 شهریور از بی بی سی پخش شد که روزنامه کیهان، آن را “نامید و وب سایت راستگرای آینده از آن به عنوان “تغییر محسوس در رویکرد بی بی سی نسبت به نظام و رهبر انقلاب” یاد کرد.
در عین حال و در حالیکه مقامات رسمی قضایی جمهوری اسلامی در این زمینه سکوت اختیار کرده و درباره علت بازداشت و اتهامات انتسابی به این مستندسازان توضیحی نداده اند، محمد حسینی، وزیر ارشاد با تایید بازداشت 6 مستندساز ، بازداشت آنها را در ارتباط با بی بی سی عنوان کرد.
هادی آفریده، مجتبی میرطهماسب، کتایون شهابی ، ناصر صفاریان، محسن شهرنازدار و شهنام بازدار، 6 مستندساز ایرانی هستند که طی روزهای گذشته بازداشت شده اند. باشگاه خبرنگاران جوان وابسته به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ، آنها را “اعضای شبکه مخفی تامین منافع بی بی سی در تهران” معرفی کرد و مدعی شد
”افراد شناسایی شده تامین کننده اطلاعات، فیلم، خبر، و گزارش پنهانی با محوریت سیاه نمایی در مورد ایران و ملت ایران از محیط های مختلف برای بی بی سی فارسی بودند”.
نزدیکان این مستندسازان در تماس “روز” از انتقال آنها به بند 209 زندان اوین خبر داده و گفته اند: این مستندسازان تنها ارتباطی که تاکنون با بی بی سی داشته اند پخش فیلم های مستند انها از این شبکه بوده مثل خیلی مستندسازان دیگر که فیلم های مستندشان از شبکه بی بی سی پخش شده و تاکنون مشکلی هم در این زمینه نبوده است.غیر از این هیچ گونه ارتباط و همکاری بین این مستندسازان و بی بی سی وجود نداشته است.
آنها همچنین از برخوردهای تند و خشن ماموران امنیتی هنگام بازداشت این فیلم سازان خبر می دهند و می گویند: بین ساعت 10 تا 12 شب به منازل این افراد مراجعه کرده و حکم جلب هم داشته اند اما متاسفانه برخوردشان خیلی بد بود.حتی هنگام بازداشت آنها را کتک زده اند.
براساس همین اطلاعات یکی از این مستندسازان در مهمانی حضور داشته و “ماموران حتی صبر نکردهاند او به خانه بازگردد و به منزلی که او مهمان بوده رفته وحدود ساعت 2 شب او را همان جا بازداشت کرده اند. حکم هم داشته اند اما نه اتهام و نه دلیل بازداشت را ذکر نکرده اند”.
به گفته نزدیکان این مستندسازان “برخوردها خیلی بد بوده و باعث نگرانی شدید خانواده ها شده است”. پی گیری خانواده ها هم تاکنون نتیجه ای نداشته و تنها پاسخی که به آنها داده شده این است که” بازداشت شدگان در بند 209 زندان اوین و در حال بازجویی هستند.“در عین حال خانواده هااز هرگونه اطلاع رسانی و مصاحبه منع شده اند.
سکوت و تناقض گویی مسئولان
سه شنبه شب مستندی با عنوان “خط و نشان رهبر” از تلویزیون بی بی سی فارسی پخش شد. مستندی که با آغاز پخش آن، پارازیت بر این شبکه تلویزیونی فزونی یافت و در ساعت پخش این مستند ، دسترسی به تلویزیون بی بی سی در داخل ایران امکان ناپذیر شد.
در این مستند برخی از بستگان و نزدیکان آیت الله خامنه ای درباره او سخن گفتند. محمود مرادخانی فرزند شیخ علی تهرانی و خواهرزاده آیت الله خامنه‌ای، سراج میردامادی پسرعمه آیت الله خامنه‌ای، هوشنگ اسدی هم سلولی او در زندان زمان شاه، علی مزروعی نماینده مجلس ششم، ابوالحسن بنی‌صدر اولین رئیس‌جمهور ایران و مهدی خلجی که درحال نگارش کتاب زندگی سیاسی خامنه‌ای است در این مستند به بیان دیدگاههای خود درباره رهبر جمهوری اسلامی پرداختند.
همزمانی پخش این مستند و بازداشت مستندسازان ایرانی باعث شد تا برخی بازداشت این 6 فیلمساز رامعلول پخش این مستند یک ساعته بدانند؛ امری که البته با سکوت مقامات قضایی مواجه شده است.
برخی دیگر از پخش فیلم های مستند این فیلمسازان از برنامه آپارات بی بی سی به عنوان دلیل بازداشت آنها یاد میکنند؛ در این زمینه نیز تاکنون مقامات قضایی سکوت اختیار کرده و توضیحی ازائه نداده اند. اما شفیع آقامحمدیان، رییس مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در یک نشست خبری در تهران عنوان کرده: “این بازداشت‌ها ربطی به مسایل سینمایی و پخش آثار آنها از شبکه‌های خارجی ندارد”.
او در عین حال گفته پاسخ دقیقی به پی گیری معاونت سینمایی درباره علت بازداشت این مستندسازان داده نشده است.
محمد حسینی ، وزیر ارشاد نیز گفته اطلاع دقیقی از این مساله ندارد و از وزیر اطلاعات خواسته است جزئیات را در اختیار او قرار دهد.
او با این حال تایید کرده که این مستندسازان در ارتباط با شبکه بی بی سی بازداشت شده اند و گفته: “در مورد دستگیری‌ها با وزیر اطلاعات صحبت کردم و قرار شد که جزییات بیشتری را در این ارتباط در اختیار ما قرار دهند تا ببینیم چه نوع همکاری وجود داشته و چه اقداماتی انجام شده است”.
سکوت دستگاه قضایی و گمانه زنی های محافل سیاسی و ادعاهای رسانه های حکومتی درباره علل بازداشت این مستندسازان در حالی انجام می پذیرد که صادق صبا، رئیس تلویزیون بی بی سی فارسی در مصاحبه با “روز” ضمن رد همه ادعاهای مطرح شده می گوید از برخورد صورت گرفته با مستندسازان ایرانی با اتهام همکاری با بی بی سی متاسف است و این مستندسازان هیچ گونه همکاری و ارتباط کاری با شبکه بی بی سی نداشته اند.
آقای صبا همچنین توضیحاتی درباره مستند “خط و نشان رهبر” می دهد و میگویداین مستندسازان با این مستند نیز هیچ ارتباطی نداشته اند.
مصاحبه “روز” با صادق صبا، رئیس تلویزیون فارسی بی بی سی را در ذیل بخوانید.
آقای صبا ، وزیر ارشاد از ارتباط مستندسازان بازداشت شده با بی بی سی سخن گفته. برخی معتقدند علت بازداشت این افراد پخش فیلم های مستند آنها در بی بی سی بوده.
ما دقیقا نمیدانیم این مستندسازان را چرا بازداشت کرده اند. بی بی سی برنامه ای به نام آپارات دارد که سه سال است فیلم های مستندسازان مستقل ایرانی را پخش می کند و تنها فیلم های این چند نفر نبوده بلکه فیلم های مستندسازان بسیاری را پخش کرده که در ایران هم هستند و تاکنون هیچ مشکلی در این زمینه وجود نداشته. شما توجه کنید فیلم های برخی از این مستندسازانی که بازداشت شده اند یک سال و نیم پیش از بی بی سی پخش شده و خود این فیلم ها بیش از 7 یا 8 سال پیش ساخته شده اند.اکنون چرا با اینها برخورد میکنند جای سئوال و تعجب دارد. من فکر میکنم این دلیل برخورد و بازداشت نیست هرچند نمیدانم دقیقاچرا این افراد را بازداشت کرده اند. امروز هم آقای شفیع آقا محمدیان گفته که پی گیری کرده اند و دلیل بازداشت پخش آثار آنها نیست. ما فقط فیلم های مستند این افراد را برای نشان دادن کارهای مستندسازان ایرانی، پخش کرده ایم. ضمن اینکه باید بگویم ما سفارش ساخت فیلم به کسی نمیدهیم بلکه فیلم هایی را که ساخته شده پخش میکنیم.
رسانه های حکومتی مدعی اند این افراد همکاران بی بی سی در ایران بوده اند.
چنین چیزی صحت ندارد انها هیچ وقت همکار ما نبوده اند و ما همکاری در داخل ایران نداریم. واقعا متاسف ام که این افراد به هر دلیلی بازداشت شده اند و اتهام شان همکاری با بی بی سی عنوان شده. ما هیچ ارتباط و همکاری با آنها نداشته ایم و نداریم نه به صورت رسمی و نه به صورت غیر رسمی. ما میخواهیم کار قانونی کنیم و از دولت ایران بارها درخواست کرده ایم بگذارند در ایران دفتر بزنیم اما اجازه ندادند و ما هم کار را پایان یافته تلقی کردیم. به فکر کار غیر قانونی هم نبوده ایم . این اتهامات وابستگی یا همکاری با بی بی سی و یا شبکه جمع آوری خبر برای بی بی سی و …هم بی اساس و بی ربط هستند. اگر این افراد به این دلیل بازداشت شده باشند کاملا بی گناه هستند چون خوب میدانیم هیچ ارتباطی نیست.
همزمانی بازداشت این مستندسازان با پخش مستند “خط و نشان رهبر” از بی بی سی این گمانه را نیز ایجاد کرده که این 6 نفر به خاطر پخش همین مستند بازداشت شده اند. شما چه فکر میکنید؟
این کاملا مساله لایتچسبک است چون این فیلم هیچ گونه ارتباطی با این افراد ندارد. تمام مراحل تحقیق و ساخت این فیلم در خارج از کشور صورت گرفته و هیچ گونه کمکی برای این مستند از داخل کشور گرفته نشده است.گفته می شود پخش مستند “خط و نشان رهبر” به نحوی نشاندهنده تغییر سیاست دولت و وزارت خارجه انگلستان در قبال ایران است اما بی بی سی فارسی از لحاظ سیاسی رسانه ای کاملا مستقل است و هیچ ربطی به دولت انگلستان ندارد. من واقعا نمیدانم دولت انگلستان سیاست اش اخیرا در قبال ایران تند شده کند شده یا چه تغییری کرده.
اما به هر حال بی بی سی وابسته به دولت انگلستان است و …
نه بی بی سی در بعد سیاسی رسانه ای مستقل است و ساختن فیلم های مستند از نقاط قوت بی بی سی انگلیسی بوده و در سه سال گذشته در بی بی سی فارسی نیز مستندهایی ساخته ایم و باز هم خواهیم ساخت. فیلم ایت الله خامنه ای هم فیلمی کاملا محترمانه است که ما درباره ایشان ساخته ایم و هیچ چیز خاص دیگری نیست. بی بی سی هم اصلا وارد این مساله نمی شود که دولت تغییر سیاست داده یا نداده. ما لازم دیدیم که این مستند را بسازیم و بینندگان ما بدانند آقای خامنه ای چگونه به رهبری رسید و چگونه حکومت میکند و …
به هر حال گفته می شود که ساخت و پخش این مستند از سوی بی بی سی نشانگر نوعی تغییر لحن در قبال حکومت ایران است بخصوص اینکه مشخصا در این مستند آیت الله خامنه ای به عنوان یک شخصیت سرکوب گر معرفی شده و …
تغییر لحنی نیست. بی بی سی در این مستند سخنرانی ایت الله خامنه ای در 29 خرداد 88 و یک هفته پس از انتخابات را نشان میدهد که از همه خواست به تظاهرات خاتمه دهند و اگر ندهند مسئولیت خونریزی با آنهاست و … این چیزی است که خود آقای خامنه ای گفته و ما هم در فیلم نشان دادیم. آقای خامنه ای رهبر کشور است و هر اتفاقی که در ایران بیفتد مسئولیت نهایی اش با ایشان است اگر بعد از انتخابات در ایران با کسانی برخورد شدید شد، عده ای کشته شدند و عده ای زندان رفتند طبیعتا مسئولیت آن با رهبر است و چیزی نیست که خود اقای خامنه ای یا طرفدارانش تکذیب کنند. در فیلم هم چیزی فراتر از این گفته نشده. ما بارها در تحلیل ها و مصاحبه ها از زبان افراد مختلف و تحلیل گران بی بی سی همین را گفته ایم.
آقای صبا آیا شما در مورد این مستندسازان با دولت ایران نیز تماس می گیرید یا اینکه تنها به تکذیب ارتباط آنها با بی بی سی در مصاحبه بسنده میکنید؟
بی بی سی بیانیه داده و این مساله را رسما تکذیب کرده. مااین بیانیه را برای همه فرستاده ایم و قطعا مقامات ایرانی هم می بینند. ما معتقدیم این ظلم به این افراد است. ما براساس پروسه ای شناخته شده و کاملا قانونی و شفاف فیلم های مستند انها را خریده و پخش کرده ایم و هیچ ارتباط و رابطه دیگری با بی بی سی نبوده و نیست.
بی بی سی فارسی در ایران دفتری ندارد و اکنون با این برخوردها خیلی از مستندسازان نیز در فروش آثارشان به بی بی سی محتاط تر خواهند بود آیا این مشکلی برای بی بی سی به مرور ایجاد نمیکند؟ با این مساله چه خواهید کرد؟
این اولین بار نیست که چنین اتهاماتی را به بی بی سی می زنند. مطمئن ام مدتی بازجویی میکنند و بعد آزاد خواهند کرد سال گذشته هم دو نفر دیگر را در همین ارتباط بازداشت کردند مهناز محمدی و یک نفر دیگر و بعد از مدتی بازجویی آزاد کردند یا قبل از آن اقای عمادالدین باقی که یکی از اتهاماتی که به او زدند پخش مصاحبه او با ایت الله منتظری از بی بی سی بود. متاسفانه هر کسی را این روزها در ایران بازداشت می کنند یک نسبتی هم به بی بی سی می دهند. مطمئن ام به خودشان رجوع کنند میدانند که انچه درباره بی بی سی گفته اند نادرست است . رادیوی فارسی بی بی سی 70 سال پیش کارش را در ایران اغاز کرد و در این 70 سال هیچ موقع در ایران دفتر نداشت چه زمان شاه و چه بعد از انقلاب. اما علیرغم عدم حضورش و عدم داشتن دفتر کارش را انجام داده و میدهد. این مسائل کار ما را مشکل میکند اما نه انطور که نتوانیم کارمان را انجام دهیم. هدف فشار بر بی بی سی است اما ما اطلاع رسانی را که وظیفه حرفه ای مان است تحت هر فشاری انجام میدهیم.
