نگاهی به پوسترهای سبز جنبش سبز
ادب و نزاکت همراه انتقادات
پوستر های اعتراضی وانقلابی بخشی مهم از تاریخ گرافیک یک کشور محسوب می شوند ؛ اما بنا به دلایلی همچون نبود پژوهش و واکاوی جدی در این عرصه و یا برداشت های سیاسی متفاوت که همواره بر دوش سیاست ایران سنگینی می کرده، به این بخش نیز همچون دیگر زمینه های گرافیک کمتر توجه شده است. متاسفانه طراحان نسل امروز کشور آشنایی کمی با آثار پیشین دارند؛ و این نمونه ای است از انقطاع و گسستی که در طول دوران تاریخی در فرهنگ و هنر این سرزمین به کرات شاهد آن بوده ایم، و حاصل اختراع مجدد چرخ است که بار ها و بارها صورت می گیرد .
همزمان با جریان های روشنگر اواخر دوران قاجار و گسترش ارتباط با جهان خارج و شروع انتشار روزنامه های خواهان تجدد ، بارقه های تصاویر اجتماعی – سیاسی نخست به شکل کاریکاتور نمود پیدا می کند، تا سالها بعد از آن نیز کاریکاتور تنها شکل موجود گرافیک سیاسی در ایران است ، و گرافیک سیاسی به شکل پوستر به وجود نمی آید، شاید یکی از علل را بتوان در نبود تحمل مخالفان در حاکمیت بر شمرد، هرچند بررسی علل و آسیب شناسی عدم رشد این مقوله در این اندک نمی گنجد.
طراحان زیادی در طول این دوران به صورت انفرادی دست به تولید و ساخت پوستر می زنند، پوستر های بسیاری نیز توسط مردم عادی ساخته می شود و در طول مبارزات مورد استفاده قرار می گیرد . پس از پیروزی انقلاب نیز پوستر هایی در رابطه با انقلاب طراحی و منتشر می شوند که در برخی شاهد ادامه روح انقلابی پوستر ها هستیم و برخی فقط پوستر هایی در تجلیل و ستایش انقلاب هستند ، به طور کلی ( به جز چند استثنا) طراحی و تولید این پوستر ها فردی و خود جوش است، با هر وسیله ممکن اعم از دستگاه کپی، اوزالید، چاپ سیلک و بعد ها افست تکثیر می شوند.امکانی که امروزه در ارائه آثار معترضان به نظام جمهوری اسلامی ایران نیز دیده می شود.
اغلب طراحان این پوستر ها، پوستر هایی سیاسی انقلاب های دیگر جهان را ندیده و مورد مطالعه قرار نداده اند، هرچند ماحصل کار شباهتهایی به پوستر های انقلابی نقاط دیگر جهان دارد. استفاده از رنگ سبز و قرمز که رنگ اغلب پوسترهاست، مفاهیم ساده و کوبنده، تصاویری همچون مشت، خون، گل لاله، پرنده، تفنگ عنصر غالب این پوستر هاست و بیننده را در برداشت اول متاثر می کنند، مردم با این پوستر ها به خوبی ارتباط بر قرار می کنند و این پوستر ها هستند که قشر زیادی از مردم و جامعه را با خود آشنا می کنند ، نکته جلب توجه در پوستر های جنبش سبز رعایت ادب و نزاکتی است که در بسیاری از آنها بر خلاف شعار ودیدگاههای توهین آمیز حامیان دولت کودتا دیده می شود، تند ترین انتقادات نیز اغلب با بی نزاکتی و توهین همراه نمی شوند. پوسترها بیشتر بیانیه های هستند که بسیار منطقی، متین و هرچند همراه با هیجان و از طراحان صادر شده اند، در این پوستر ها هجو هزل جایی ندارند، بر خلاف آنچه در گرافیک سیاسی سایر کشور ها به کرات دیده می شود. سالهای ۵۵ ۱۳تا ۱۳۶۰ سالهای اوج و شکوفایی پوستر های انقلابی است، در این سالها پوستر های زیادی ساخته می شود، که گهگاه آثاری درخشان و در خور توجه اند، اما با شروع جنگ نگاه ها به سمت جنگ می رود و طومار پوستر های انقلاب ایران بسته می شود اما پوستر ها ی سیاسی و اجتماعی به شکلهای دیگر به حیات خود ادامه می دهند.شکلی که امروزه مسیر دقیق تری را به خود گرفته و کانال های ایجاد شده با هدف و انگیزه های مهم تری تعامل می کند.با نگاهی به برخی از پوسترهای مخالفان دولت احمدی نژاد متوجه خلاقیت طراحان آن در خواهیم شد.