مایکل روبین
در حال حاضر، ایران احتمالاً کشوری است که با بیشترین تحریم ها در دنیا روبروست. پس از آنکه یافته های آژانس بین المللی انرژی هسته ای نشان داد تهران به تعهدات مربوط به منع اشاعه جنگ افزارهای هسته ای پایبند نیست، شورای امنیت سازمان ملل اقدام به تصویب چهار دور از تحریم ها علیه جمهوری اسلامی کرد. تازه ترین دور این تحریم ها نیز در ماه ژوئن تصویب شد.
رژیم ایران برای مخفی کردن فعالیت ها و محافظت از منابعش، به یک بازی خاص روی آورده است: به ازای هر شرکت پوششی سپاه پاسداران انقلاب یا بانکی که مشمول تحریم های بین المللی شده، شرکت یا بانک تازه ای سر برمی آورد. واقعیت این است که تعلل در کسب توافق بین المللی، سبب کم اثر شدن تلاش های سازمان ملل شده است وبه ندرت شاهد اجرای “تحریم های زمین گیر کننده”ای هستیم که هیلاری کلینتون وزیر خارجه ایالات متحده، وعده آن را داده بود.
رهبری ایران اعلام کرده است که تحریم ها بی اثر هستند. محمود احمدی نژاد گفت: “تحریم ها سبب شکوفایی اقتصاد ایران خواهد شد.” علی خامنه ای رهبر ایران نیز به شیوه ای مشابه، اعلام کرد تحریم ها تنها سبب تقویت عزم مردم خواهد شد، اما منتقدان داخلی نقطه نظرات متفاوتی دارند. یکی از اساتید علوم سیاسی دانشگاه تهران به نوشته سایت آفتاب گفت ادعاهای رژیم، “همگی مایه سرگرمی و تبلیغاتی” است.
به نظر می رسد تحریم بنزین تأثیرات بالقوه ای داشته باشد. شرکت نامورای ژاپن تخمین زده است که تحریم ها سبب کاهش 25 درصدی صادرات نفت ایران خواهد شد و اکنون نیز ژاپن و کره جنوبی تحریم های یکجانبه خود را به تحریم های ایالات متحده و اتحادیه اروپا اضافه کرده اند. اقتصاد ایران که چندین دهه از سوء مدیریت رنج برده، اکنون در حال تأثیر پذیرفتن از فشارهاست.
حسن روحانی پس از تصویب اولین قطعنامه شورای امنیت در سال 2005، در مقام رئیس وقت شورای امنیت کشور گفته بود: “قتصاد کشوربه شدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت… تقریباً تمامی فعالیت های اقتصادی ایران معلق می شود. افول فعالیت های تجاری تمام بازار را تحت تأثیر قرار خواهد داد.”
یکی از رهبران کارگری ایران برآورد کرد نرخ بیکاری بالغ بر 25 درصد است و این تقریباً سه برابر آمارهای اعلام شده از سوی دولت است. حتی مجلس نیز ادعاهای احمدی نژاد مبنی بر کاسته شدن از نرخ تورم به عدد یک رقمی را باور ندارد. مخالفان سیاسی رئیس جمهور ایران می دانند تحریم ها سبب خدشه دارتر شدن مشروعیت رژیم شده است. عبدالله رمضان زاده مشاور رئیس جمهور سابق ایران محمد خاتمی، با انتقاد از رئیس جمهور فعلی به هزینه تحریم ها برای احمدی نژاد اشاره می کند. رمضان زاده با مقایسه رویکرد سنتی ایران با شیوه مخاصمه آمیز رئیس جمهور فعلی گفت: “ما باید از مدت ها پیش وارد مذاکره می شدیم و از روند گفتگوها تا اندازه ای استفاده می کردیم که موفق به واردات دانش فنی مورد نیاز شویم.” اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور سابق ایران در ماه سپتامبر در مجلس خبرگان اعلام کرد: “ما هیچگاه با این حجم از تحریم ها روبرو نبودیم.» وی به دولت توصیه کرد که “تحریم ها را جدی بگیرد و بداند تحریم ها شوخی نیستند.”
در واقع تحریم ها برای دولت جنبه شوخی ندارد. واحد پول ایران در فاصله 27 سپتامبر تا 11 اکتبر به شدت سقوط کرد و ارزش آن در مقابل دلار بیش از 20 درصد کاهش یافت. درحالی که رئیس بانک مرکزی ایران ادعا می کرد این فقط یک شوک است، روزنامه های این کشور علت این رویداد را اعمال فشار امارات متحده عربی ذکر کردند؛ کشوری که از دیرباز از تحریم های موجود علیه ایران بهره برده است. نشانه های دیگری از آغاز تأثیرات تحریم ها نیز به چشم می خورد: بهای بلیط قطار ظرف چند ماه گذشته بین 30 تا 40 درصد افزایش یافته است. بهای بلیط هواپیماها نیز رو به افزایش گذاشته و مسافرت بین المللی رفته رفته دشوارتر می شود زیرا فرودگاه های اروپایی و حتی کویت از سوخت رسانی به هواپیماهای خطوط هوایی ایران خودداری می کنند. تحریم ها حتی بر روند برنامه هسته ای ایران نیز تأثیر داشته اند. علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی هسته ای ایران گفت: “تحریم ها ممکن است سبب کاهش فعالیت ها شوند.”
ثابت شده که تحریم ها در حال اثرگذاشتن هستند و در حال حاضر هیچ دلیلی برای کاستن از این فشار به منظور تماس با رژیم وجود ندارد. مسلماً یک راه حل دیپلماتیک برای غلبه بر بلندپروازی های هسته ای رژیم ایده آل به نظر می رسد اما برقراری تماس در شرایطی اشتباه، می تواند به شکست بیانجامد. در سایه اقتصاد نابسامان جمهوری اسلامی، ارائه مشوق کاستن از فشارها، اشتباه ترین رویکرد ممکن برای دولت اوباما خواهد بود. برای کند کردن روند برنامه هسته ای ایران، نامشروع ساختن رژیم در پیشگاه مردم ایران و جلوگیری از بروز مناقشه، بهترین رویکرد عبارت از تشدید و نه کاستن از بار تحریم ها خواهد بود.
منبع: ویکلی استاندارد- 30 اکتبر
