سیدمحمد خاتمی،سیدمحمدموسوی‌خوئینی و شورای هماهنگی راه سبز امید، با انتشار بیانیه و مصاحبه‌های مختلف، بر عدم شرکت در انتخابات مجلس نهم تاکید کردند.
به این ترتیب به نظر می‌رسد با انتشار این بیانیه‌ها و مصاحبه‌ها، و نیز بیانیه چند روز پیش شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان، این طیف سیاسی درباره نحوه حضور در انتخابات به اجماع نسبی رسیده‌اند.
سیدمحمد خاتمی، رییس جمهور دوران اصلاحات، در حاشیه مراسم یادبود محمد حسن خلیلی، شوهر خواهر خود، در مصاحبه با خبرنگاران با اشاره به وضعیت اصلاح‌طلبان، پیش‌شرط‌های پیشین خود درباره حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات را یادآوری کرد و گفت: “حرفم را درباره شرکت در انتخابات قبلا گفته‌ام و انتظار می‌رفت که شرایط فراهم شود تا اصلاح‌طلبان بتوانند در انتخابات شرکت کنند اما این شرایط مهیا نشد”.
پیش از این مهدی کروبی و میرحسین موسوی نیز در دیدار با اعضای خانواده خود٬ بحث حضور در انتخابات را منتفی دانسته بودند. مهدی کروبی در این‌باره گفته بود: “از سخنرانی مقامات نظام که از صداو سیما پخش شد استنباطم این است که جایی برای حضور اصلاح طلبان در انتخابات نیست و فقط رقابت بین اصول گرایان است”.
میرحسین موسوی هم درباره انتخابات پیش‌روی مجلس نهم گفته بود: “با توجه به تداوم وضعیت فعلی نمی توان امیدی به انتخابات و شرکت در آن داشت”.
اینک خاتمی با اشاره به بیانیه شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، گفته: “حرف همانی است که شورای هماهنگی جبهه اصلاحات اعلام کرده است”. این بدان معناست که “اصلاح‌طلبان نمی‌تواند و نباید در این انتخابات نامزد داشته باشند و لیست بدهد و البته این به معنای تحریم انتخابات نیست”.
شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، پیش از این با انتشار بیانیه‌ای خبر از آن داده بود که این شورا در انتخابات مجلس نهم “نه فهرست انتخاباتی ارائه می‌دهد و نه در انتخابات آینده مجلس شورای اسلامی از کسی پشتیبانی می‌کند”.
این شورا درباره علت تصمیم خود توضیح داده بود که “پس از ماه‌ها انتظار و تلاش برای باز شدن فضای عادلانه انتخاباتی و فراهم شدن رقابت سالم انتخاباتی”، جریان مقابل و مسوولان انتخابات “به عناوین مختلف هر روز عرصه را تنگ‌تر” می کنند “تا آنجا که می‌بینیم حتی پیش هم اندیشی درون گروهی را نیز برما زیاد می‌بینند.”
سخنان تازه خاتمی در حالی منتشر شده که خبرگزاری فارس، با انتشار مصاحبه‌ای کوتاه به نقل از وی، نوشته بود اصلاح‌طلبان در انتخابات شرکت خواهند کرد. این مصاحبه اما پس از دقایقی توسط خبرگزاری‌های مختلف تصحیح شد.
با این حال خبرگزاری فارس، بر خبر قبلی خود تاکید کرد و از “توانایی ویژه خاتمی برای تغییر موضع” در مدت زمان کوتاه نوشت.
سیدمحمد خاتمی پیش از این خواستار “آزادی زندانیان و ایجاد فضای آزاد برای همه احزاب و گروهها و رفع محدودیت‌های نا به جا، پای‌بندی همگان به خصوص مسئولان به قانون اساسی و اجرای همه جانبه و کامل آن به خصوص اهتمام به روح قانون اساسی و فراهم آوردن سازوکاری برای برگزاری انتخابات سالم و آزاد” شده و برآورده شدن این شروط را برای حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات الزامی دانسته بود.
تابستان گذشته سایت خبری میهن٬ متن سخنان منتشر نشده سیدمحمد خاتمی در جمع عده‌ای از فعالان استان گیلان را منتشر کرد. خاتمی در این سخنرانی گفته بود: “ما از سال۸۴ نباید در انتخابات شرکت میکردیم! متاسفانه این اشتباه ما بود. این بار اگر شرایط فراهم نشد حتما در انتخابات شرکت نمی کنیم”. این سخنان گرچه توسط سایت رسمی خاتمی نه تایید و نه تکذیب شد٬ اما چند تن از حاضران در آن جلسه٬ بر درستی آن تاکید کردند.
در همین حال، شورای هماهنگی راه سبز امید نیز، با انتشار بیانیه‌ای، با اشاره به اینکه “روز به روز فشار بر آزادگان در بند، روزنامه نگاران، دانشجویان، اقلیت های قومی، دینی و مذهبی و فعالان جنبش زنان بیشتر، سانسور مطبوعات شدیدتر، و تحرکات حزبی و مدنی مستقل محدودتر می شود”، اعلام کرد که “شواهد و اطلاعات موجود حاکی از آن است که حتی رقابت آزاد در میان خودی‌های اصول گرا نیز قرار نیست تحمل شود و با سهمیه بندی کرسی های مجلس میان باندهای حاکم، ترکیب مجلس آینده از هم اکنون مشخص شده است”.
این شورا همچنین انتخابات مجلس نهم را، انتخاباتی “فاقد تمامی استانداردها و ضوابط لازم برای یک انتخابات آزاد و منصفانه” دانست و اعلام کرد که “پس از رایزنی‌های گسترده با بخش‌های مختلف جنبش سبز، بررسی و اطلاع از مواضع و دیدگاه‌های احزاب و تشکل‌های مستقل منتقد و به ویژه آگاهی از نظرات آقایان کروبی و موسوی، انتخابات مجلس آینده را غیر قانونی و ناعادلانه اعلام می نماید و شرکت در این نمایش انتخاباتی را مغایر با مصالح ملت و کشور می‌داند”.
شورای هماهنگی در بخش دیگری از بیانیه خود هدف حاکمیت از برگزاری انتخابات مجلس نهم را “نمایشی تبلیغاتی برای ادعای حاکمیت مردم‌سالاری” دانست که حضور در آن به معنای “بی‌اعتنایی آشکار به مبارزه قهرمانانه ملت برای برخورداری از حق انتخابات آزاد و منصفانه” است. اعضای این شورا همچنین فعالان سیاسی را “به آگاهی بخشی به اقشار مختلف جامعه در باره ماهیت این نمایش انتخاباتی در هر جمع و نهاد و محفل و منطقه و محله‌ای” فرا خوانده است.
در همین حال، محمد موسوی‌خوئینی، عضو شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز نیز در گفت‌وگویی کوتاه با فارس، خبر داد که به علت “ردصلاحیت همه اصلاح‌طلبان”، آنها در انتخابات مجلس نهم لیست انتخاباتی ندارند؛ وی گفت: “ما انتخابات را تحریم نمی‌کنیم ولی لیست انتخاباتی هم نداریم”.
اجماع نسبی گروه‌های عمده اصلاح‌طلب درباره عدم شرکت در انتخابات مجلس نهم، در حالی است که برخی از اعضای فراکسیون اقلیت مجلس، اعلام کرده‌اند در انتخابات حضور خواهند داشت.
