سخن گفتن درباره “انتخابات آزاد” و تلاش برای معرفی این واژه به عنوان “رمز فتنه جدید” از سوی اصول‌گرایان هم‌چنان ادامه دارد. نیروهای نزدیک به حاکمیت از سویی تلاش می‌کنند افرادی را که در داخل کشور سخن از انتخابات آزاد می‌گویند، وابسته به خارج از کشور معرفی کنند و از طرف دیگر در تلاش‌اند تا استفاده از این عبارت را نتیجه خواستِ سرویس‌های امنیتی غرب بخوانند. در این فضا، بیژن حکمت، از فعالان جمهوری‌خواه، به “روز” می‌گوید که “باید بر شعار انتخابات آزاد براساس معیارهای بین‌المللی تاکید کرد”.
در جدیدترین واکنش‌ها به این بحث باقری لنکرانی، وزیر اسبق بهداشت و سخنگوی جبهه پایداری، با اشاره به اینکه “با دشمنی روبرو هستیم که گستاخانه و کاملا بی محابا اعلام کرده که ما انتخابات یازدهم ریاست جمهوری ایران را به صحنه چالش نظام اسلامی تبدیل خواهیم کرد؛ و برای آن استراتژی معین کرده است”، از برخی نیروهای سیاسی انتقاد کرد که “در چارچوب نقشه دشمن حرکت کنند و شرایطی را به وجود آورند که دشمن بتواند از آن حداکثر بهره را ببرد”؛ وی گفت: “موضوعی که در ماههای گذشته مکرر در برخی از تریبونها اعلام شد بحث انتخابات آزاد و سلامت انتخابات و شبهه در سلامت انتخابات بود. تعجب اینجا بود برخی افرادی که این حرفها ر ا می زدند،خودشان سالها مجری انتخابات بوده اند و برخی هم در حال حاضر مجری انتخابات هستند، از این به بعد هم خواهند بود.مردم هم خیلی تعجب می‌کنند که این حرفها را از زبان اینها می شنوند. این هشدارهایی که رهبری معظم در ارتباط با انتخابات دادند، به قول شیرازی ها دست و پای خیلی ها را توی هم برد! عده ای که طراحی کرده بودند که به خیال خودشان با این نوع طنازی های سیاسی آرای خاکستری را جذب کنند! به فضل خدا، رهبری بصیر، همه را شستند و رفتند”.
اشاره لنکرانی به سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در جمع مردم قم است که به انتقاد از افرادی پرداخته بود که بحث انتخابات آزاد را مطرح می‌کنند و این مساله را خواست دشمن دانسته بود. دو هفته پیش آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری‌اسلامی، کسانی که شعار انتخابات آزاد را سر می‌دهند مورد انتقاد قرار داده و تاکید کرده بود که تمامی انتخابات برگزار شده در جمهوری‌اسلامی آزاد بوده است. این سخنان وی با استقبال گروهHYPERLINK “http://www.roozonline.com/persian/news/newsitem/article/-19e00f788a.html”هایHYPERLINK “http://www.roozonline.com/persian/news/newsitem/article/-19e00f788a.html” اصول‌گHYPERLINK “http://www.roozonline.com/persian/news/newsitem/article/-19e00f788a.html”را روبه‌رو شد. بسیاری از چهره‌های اصول‌گرا نیز دراین زمینه با رهبر جمهوری اسلامی هم‌داستان شدند و برخی چون احمد جنتی، با اشاره تلویحی به هاشمی‌رفسنجانی، مطرح کنندگان چنین بحثی را “گردن کلفت‌های شکست خورده سیاسی” نامیدند.
در تحولی دیگر روزنامه کیهان – که مدیر مسوول آن توسط رهبر جمهوری‌اسلامی انتخاب می‌شود – در پاسخ به یادداشت محمدرضا خاتمی، دبیرکل سابق حزب مشارکت و نماینده مجلس ششم، نوشت: “کدام دلیل برای آزادی انتخابات در ایران بالاتر از حضور عناصر آلوده ای که بعدها تحت الحمایه رسمی آمریکا و اروپا قرار گرفتند؟… در انتخابات مجلس نهم که اسفندماه سال گذشته برگزار شد، شما علنا در کنار گروهک های ضد انقلاب و رسانه های رسمی بیگانه دعوت به تحریم انتخابات کردید اما در همان مقطع یکی از رکوردهای بالای مشارکت در انتخابات مجلس توسط ملت رقم زده شد. اگر دچار مرگ سیاسی نشده بودید که دوستان شما بعدها علنا نمی گفتند تحریم انتخابات خبط بزرگی بود و از دست رفتن پایگاه اجتماعی ما را نشان داد. خائن را چندبار امتحان نمی کنند اما ملت ما خائنین مدعی اصلاح طلبی را چندین بار طی یک دهه گذشته با حوصله آزمودند. خیانت های حلقه هایی نظیر حزب مشارکت از سال 78 رو شد اما آنها به مدت یک دهه- تا سال 1388- تحمل شدند و البته در سال های 82، 84، 86 و 88 اجازه یافتند که اقبال خود را نزد ملت بیازمایند. با این حال وقتی دیدند از چشم مردم افتاده اند، مرتکب خیانت های تازه شده و لگد به میز دموکراسی و جمهوریت - و سپر اسلامیت- زدند آنها مشارکت جشن 40 میلیونی ملت ایران را تبدیل به فرصتی برای جولان دشمن و گروهک ها کردند”.
محمدرضا خاتمی، دو روز پیش با انتشار یادداشتی خواستار آن شده بود که علاوه بر کاندیدای خود حاکمیت و کاندیدای طیف احمدی‌نژاد، کاندیدایی از سوی اصلاح‌طلبان نیز اجازه حضور در انتخابات را داشته باشد و “حاکمیت همچون گذشته از تمام امکانات خود برای ملکوک کردن اصلاح طلبان بهره گیرد. هرچه تهمت و افترا دارد روز و شب از رسانه ملی بر آنها ببارد. مانع از هرگونه برگزاری همایش و حتی عزا و عروسی شود. همه ارتباطات اصلاح طلبان با جامعه را قطع کند… اما به اصلاح طلبان تنها دو فرصت داده شود اول آنکه در دو هفته تبلیغات رسمی اجازه داشته باشند به میان مردم بروند و از علل و عوامل تیره روزی مردم بگویند و راه کارهای خود را برای رهایی از این مشکلات و پیشرفت کشور بیان کنند و دوم اینکه در تمام مراحل برگزاری انتخابات از چاپ تعرفه ها گرفته تا نحوه رای گیری و شمارش و تجمیع آرا ناظر داشته باشند؛ حقی که در قانون هم به آن تصریح شده است”.
از سوی دیگر روزنامه جوان، وابسته به دفتر سیاسی سپاه پاسداران، در تحلیلی نوشته است: “تمام انتخابات در کشور ما آزاد بوده است و تنها انتخاباتی که عده‌ای سعی داشتند آزادی آن را مختل کنند و دیکتاتوری خود را بر رأی و اراده مردم حاکم کنند، انتخابات دهم ریاست جمهوری در سال ۸۸ بود که پس از شکست میرحسین موسوی، وی و اطرافیانش اردوکشی خیابانی به راه انداختند و قصد داشتند بدون توجه به رأی ملت، کف خیابان را میزان قرار دهند اما خوشبختانه به این هدف خود نرسیدند و سال ۸۸ نیز شاهد انتخاباتی آزاد و نتیجه‌ای برآمده از رأی مردم بودیم و قطعاً در آینده و در سال ۹۲ نیز این روال حفظ خواهد شد و فتنه‌گران و منحرفان به اهداف خود در مسیر القای آزاد نبودن انتخابات نخواهند رسید”.
یک روز پس از سخنان عبدالرضا داوری، مشاور وزیر کشور و رییس مرکز مطالعات راهبردی و آموزش وزارت کشور، درباره مطرح شدن بحث “انتخابات آزاد” از سوی شرکت‌کنندگان در کنفرانس پراگ و نگرانی رهبر جمهوری‌اسلامی از این مساله، خبرگزاری فارس – نزدیک به سپاه پاسداران – در این زمینه نوشت: “ برگزاری نشست های مختلف اپوزیسیون همچون “اولاف پالامه” استکهلم و “پراگ” نشان می دهد که ضد انقلاب تلاش دارد در بستری که غرب فراهم ساخته به گروه های داخلی نزدیک شده و با هم افزایی، اهداف خود را پیش بگیرند. ضد انقلاب در حقیقت بر این باور است که با نزدیکی چهار خانواده سیاسی “چپ های دمکرات، ملی گرایان، دین باوران سکولار و نیز چهره های خسته و فرسوده داخل حاکمیت” می تواند کلید واژه ای را ابداع کند که بتواند حاصل جمع تلاش ها برای تاثیر بر انتخابات ریاست جمهوری یازدهم شود… در این زمینه کاملا مشخص است که خلق کلید واژه “انتخابات آزاد” با هدف جمع کردن گروه های مختلف برای فعالیت ذیل این واژه صورت گرفته است.نکته قابل توجه این که رسانه های ضد انقلاب تاکید می کنند که باید حمایت داخلی ها از این کلید واژه را برجسته کرده و به همه گیر شدن آن کمک کرد”.
انتخابات آزاد با معیارهای بین‌المللی
بیژن حکمت، فعال سیاسی جمهوری‌خواه مقیم پاریس، در گفت‌وگویی با “روز”، پیرامون دلایل مطرح شدن چنین بحثی در میان نیروهای مخالف و منتقد جمهوری‌اسلامی می‌گوید: “شعار انتخابات آزاد از سوی نیروهای اپوزیسیون و به ویژه از طرف جمهوری‌خواهان ملی در سال‌های گذشته پیش کشیده شده و تلاش شده است که اتحادی در این زمینه میان نیروهای اپوزیسیون به وجود آورد؛ انتخابات آزاد در واقع به معنای گذر از جمهوری اسلامی است. این حکومت شرایط برگزاری انتخابات آزاد را ندارد و برگزاری چنین انتخاباتی – با معیارهای شناخته شده بین‌المللی – دیگر جمهوری اسلامی سابق نیست و راه را برای تغییرات ساختاری در حکومت باز کرده است. اما اینکه آیا این مساله می‌تواند تاثیری در رفتار حاکمیت بگذارد یا خیر؛ من بعید می‌دانم. به نظرم اپوزیسیون خارج از کشور این قدرت و تاثیرگذاری را ندارد که بر رفتارهای حکومت تاثیر داشته باشد یا آن را تغییر دهد. انتخابات آزاد وقتی می‌تواند به حکومت تحمیل شود که جنبشی اجتماعی ایجاد شود و کمی فراتر از بیانیه هفدهم اقایان موسوی و کروبی حرکت کند. انتخاباتی برگزار شود که همه نیروهای مخالف نیز قادر به حضور در آن و معرفی کاندیدا باشند. یعنی تنها هم‌صدایی میان نیروهای اپوزیسیون و شرایط بین‌المللی برای تحقق این امر کافی نیست، بلکه نیاز به جنبشی اجتماعی در داخل کشور داریم”.
حکمت در پاسخ به این سوال که “اگر انتخابات آزاد را گذر از جمهوری اسلامی معرفی کنیم، پس باید گفت که معنا و مفهوم انتخابات آزاد در کلام اپوزیسیون با آن‌چه که نیروهای داخل کشور، نظیر سیدمحمد خاتمی، بیان می‌کنند، تفاوت ماهوی دارد”، چنین پاسخ می‌دهد: “از قدیم‌الایام اصلاح‌طلبان به نوعی واژه انتخابات آزاد را مصادره کرده بودند و این مفهوم را به انتخابات نسبتا آزاد و رقابتی که در میان نیروهای جمهوری‌اسلامی صورت می‌گرفت، اطلاق می‌کردند. وقتی انتخابات بین خودی‌ها هم با مشکل مواجه می‌شد، خواستار انتخابات آزاد می‌شدند. تلقی نیروهای مختلف سیاسی از انتخابات آزاد، از این مفهوم با یکدیگر تفاوت دارد. با این وجود همه‌گیر شدن بحث انتخابات آزاد در میان نیروهای منتقد و اپوزیسیون، مساله‌ای مثبت است. این مفهوم در تقابل با خواست و اراده ولی‌فقیه قرار می‌گیرد که خواستار آن است که انتخاباتی غیررقابتی برگزار شود. بنابراین برای برگزاری یک انتخابات آزاد یا رقابتی در ایران، نیاز به گذر از ولایت فقیه یا حداقل محدود کردن آن است.”.
این فعال جمهوری‌خواه، درباره موضع نیروهای اپوزیسیون در انتخابات پیش رو و چگونگی کمک احتمالی آنان به نیروهای داخلی، نیز چنین گفت: “نیروهای آزادی‌خواه باید بر شعار انتخابات آزاد براساس معیارهای بین‌المللی تاکید کنند اما در درون کشور، وضع کمی تفاوت دارد. در داخل کشور بحث بر سر این است که با وجود حصر آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد، وجود زندانی‌های سیاسی و … آیا می‌توان از این مسایل صرف‌نظر کرد و وارد انتخابات شد؟ به نظر نمی‌رسد که این مساله شدنی باشد. تصور من این است که در شرایط فعلی، تنها فردی که در صورت تحقق برخی شرایط بازی، می‌تواند وارد آن شود، آقای خاتمی است. دیگر اصلاح‌طلبان، حتی آقای نوری، در صورت ورود به این عرصه، قادر نخواهند بود که مطالبات اصلاح‌طلبان را پیگیری کنند. آقای خاتمی هم اصولی را اعلام کرده و گفته است که در صورت عدم تحقق این شرایط، وارد این بازی نخواهد شد”.
در این صورت، اصلاح‌طلبان برای پیگیری مطالبات خود در انتخابات آتی، چه می‌توانند انجام دهند؟ آیا امکان استفاده از شعارهای احمدی‌نژاد مبنی بر لزوم برگزاری انتخابات آزاد، برای آنها میسر است؟ “سخنان آقای احمدی‌نژاد درباره انتخابات آزاد، به علت این است که تصور می‌کند نامزد وی در انتخابات ممکن است مورد قبول رهبر و شورای نگهبان قرار نگیرد. یعنی او هم از انتخابات آزادی دفاع می‌کند که ولایت فقیه در آن تصمیم‌گیر نباشد. تصور من این است که با وجود تکثر میان نیروهای سیاسی ایران، این امکان هست که آنها بالاتر از ولایت فقیه وارد عرصه رقابت شوند و انتخاباتی برگزار کنند. گرچه متاسفانه به نظر نمی‌رسد که چنین درایتی در میان آنها وجود داشته باشد و به دلایل مختلف، این مساله در کوتاه مدت امکان‌پذیر نخواهد بود”.
