وحید ثابتیان
روز جمعه، درست 48 ساعت پیش از آنکه رییس جمهوری روسیه به اقامتگاه خانواده بوش در کنبونکپورت آمریکا برسد، دولت بوش به همراه روسیه ودیگر اعضای شورای امنیت برای اولین بار طرحی را بررسی کردند که به موجب آن همه کشورها برای پیداکردن قعطات مرتبط با صنعت هسته ای ویا سلاح هایی که ممکن است به ایران قاچاق شوند ملزم به بازرسی کشتی هایی خواهند شد که یا به مقصد ایران حرکت می کنند و یا ازسوی ایران می آیند. در این جلسه تلفنی نیکلاس برنز معاون وزیر امورخارجه آمریکا حضورداشته که یکی از افرادی است که طی ماه های گذشته از طرفداران گفت وگو با ایران بوده است.
اگرچه از بازرسی های یاد شده به عنوان اقدامی پیشگیرانه نامیده نام برده شده است، اما به گزارش نیویورک تایمز این اقدام آمریکا مانند مسدود کردن حساب های بانکی برخی ازمقامات دولت ایران تنها به منظور تضعیف اقتصاد کشور صورت می گیرد. مواردی که طی هفته های گذشته درخصوص بخش هایی از طرح های اولیه تحریم سوم ایران دررسانه ها منتشر شده، حاکی از آن است که کشورهای طراح به سختگیری های جدیدی برای فشار براقتصاد ایران می اندیشند که درصورت تصویب درشورای امنیت می تواند ماشین اقتصاد ایران را با دشواری جدی مواجه کند.
این درحالی است که ایران اعلام کرده درصورت تصویب قطعنامه دیگری علیه تهران، گفت وگوهایی که هم اکنون بین ایران ونماینده ایران درحال برگزاری و دور بعدی آن طی هفته های آتی برگزارمی شود، به مخاطره خواهد افتاد. ایران پیشاپیش از پاسخ دادن به سوالات نمایندگان آژانس درخصوص ابهامات سالهای گذشته سخن گفته است و به زودی معاون آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز راهی تهران خواهد شد. مقامات ایرانی ازجمله سیدمحمد علی حسینی طی روزهای آغازین هفته جاری اعلام کردند که تعلیق غنی سازی اورانیوم دردستور کار ایران نیست.
شبکه “سی بی اس” آمریکا با اشاره به علاقه آمریکا برای سخت ترکردن قعطنامه تحریم آتی علیه ایران آورده است: “روسیه وچین پیش ازاین از اقدامات ملایم تر علیه ایران حمایت می کردند که تاثیراندکی داشت. اما علائمی مشاهده می شود که می توان نتیجه گرفت کرملین هم اکنون مایل به همکاری بیشتری است.”
نیویورک تایمز درگزارش خود آورده است که بوش علاقه مند است که درگفت وگوهای خود با ولادیمیرپوتین که به صورت محرمانه برگزارمی شود، در خصوص متوقف کردن برنامه هسته ای ایران که به گزارش سازمان بین المللی انرژی اتمی با پیشرفت های مهمی روبروبوده است را متوقف کند. یکی ازمقامات آمریکایی گفته است: “بوش به این موضوع خواهد پرداخت که این سومین قطعنامه تحریم علیه ایران است وما باید به آنها جدیت این موضوع را گوشزد کنیم.”
آنچنان که از اخبار منتشر شده درخصوص دیدار یاد شده برمی آید، برای مقامات آمریکایی فشارهرچه بیشتر به ایران فوری ترین موضوع روی میز برای گفت وگو با ولادیمیرپوتین رییس جمهوری روسیه است. قراراست اواسط ماه جاری میلادی (ژوئیه) شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه تحریم ایران را صادر کند و به همین جهت بوش علاقه مند است که بتواند دردیدار با پوتین موافقت وی را برای همراه کردن وی به دست بیاورد. اگر چه در خصوص اینکه پوتین نسبت به درخواست آمریکا واکنش مثبت نشان بدهد، تردیدهایی وجود دارد.
پوتین آشکار طرح جدید سپر موشکی آمریکا درلهستان وچک ا را مورد انتقاد قرارداده وآمریکا را با عنوان آتشین “قدرت بی لجام” مورد حمله قرارداده است.
این درحالی است که طرح اولیه تحریمی که چهاردهم ژوئیه توسط انگلیس به رسانه ها درزپیدا کرد مواردی بیشتر از آنچه توسط آمریکا مطرح شده را درنظرگرفته است. طرح یاد شده که پیش از آنکه گوردون براون روز چهارشنبه به عنوان نخست وزیر مشغول به کارشود ارائه شده محدودیت های جدی برای خطوط هواپیمایی وکشتیرانی ایرانی درنظر گرفته است. به این ترتیب هواپیماهای ایرانی اجازه نخواهند داشت که به کشورهای دیگر پرواز کنند و یا فرودگاه های کشورهای دیگر را به مقصد ایران ترک کنند. اگرچه به گفته دیپلمات ها احتمال بسیار اندکی می رود که چنین موارد بسیار سختگیرانه ای در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب برسد، اما نشان دهنده رویکرد انگلیس و آمریکا نسبت به افزایش فشارهای اقتصادی بر علیه ایران است.
یکی از دیپلمات های عالی رتبه ای که در مذاکرات مربوط به تحریم های جدید حاضر است گفته است: “تصور ما این است که روسیه وچین می خواهند نقش کندکننده ای ایفا کنند. آنها نمی خواهند که ایران به سلاح هسته ای دست پیدا کند اما نگران این هستند که اگر دیپلماسی موثر نیافتد چه پس از آن اتفاق خواهد افتاد.”