برای یک کاربر اینترنتی، تصور چنین تصویری تا چه میتواند واقعی باشد: آیتالله خامنهای، رهبر جمهوریاسلامی، بعد از اتمام روز کاری خود پای کامپیوتر مینشیند. وی برای آنکه از بازتابهای آخرین سخنرانی خود درباره “سران فتنه” مطلع شود، قصد میکند نگاهی به برخی سایتهای اپوزیسیون بیندازد. اما همه این سایتها فیلتر هستند و فیلترشکن مورد استفاده وی، “اولتراسرف” هم دیگر کار نمیکند. آیتالله خامنهای ناچار با وزیر ارتباطات تماس میگیرد و از او می خواهد یک فیلترشکن در اختیارش قرار دهد. وزیر مخابرات یک فیلترشکن چینی در اختیار رهبر جمهوریاسلام قرار میدهد. اما هکرهای چینی همزمان با استفاده وی از این نرمافزار، موفق به نفوذ به سیستمش میشود و…شاید چنین تصویری اغراقآمیز به نظر برسد، اما یک وبسایت اصولگرا نوشته است که: “مسوولین بسیاری را میشناسم و میدانم که به ضرورت در جریان اتفاقات قرار گرفتن، از این نرمافزارها [ی فیلترشکن] استفاده میکنند. یعنی مسوولانی فرهنگی ای که در رایانهی خود، گاه اطلاعات به شدت محرمانهای قرار دادهاند، با استفاده از این نرمافزارها، این اطلاعات محرمانه را در اختیار بیگانه قرار میدهند.”
نویسنده این مطلب اعلام کرده است که علاوه بر مسوولان بسیاری از “نیروهای جبهه انقلاب اسلامی” نیز برای آنکه در جریان امور قرار گیرند، ناچار به استفاده از نرمافزارهای عبور از فیلترینگ هستند.
این در حالی است که پیش از این سایت گرداب، وابسته به دایره سایبری سپاه پاسداران، اعلام کرده بود: “استفاده از نرمافزارهای موسوم به فیلترشکن در دسته جرائم رایانهای قرار دارد که میتواند مجازات زندان هم داشته باشد… انتشار فیلترشکنها و آموزش روشهای عبور از سامانههای فیلترینگ، برابر بند ج ماده 25 قانون جرائم رایانهای جرم است و با متخلفانی که در این زمینه در فضای مجازی فعالیت میکنند به عنوان یک مجرم برخورد میشود و استفاده از آنها، حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات را به همراه خواهد داشت.”
اما نوشته این سایت چیزدیگری می گوید. در واقع مسوولان ردهبالا و ادارات مختلف فرهنگی، نظامی و امنیتی از سرویسهای خاصی استفاده میکنند که اینترنت را با سرعت بالا و بدون فیلتر در اختیار آنها قرار میدهد. یک روزنامهنگار از تهران در اینباره به “روز” می گوید که نام سرویسدهنده اینترنتی به این نهادها، “یاور” است که از طرف اداره مخابرات در اختیار آنها قرار گرفته است.
پیش از این سایت تابناک، نزدیک به محسن رضایی در گزارشی درباره خطرات استفاده از فیلترشکن نوشته بود: “عبور از فیلتر با تهدیدهایی روبهرو میشود؛ به این ترتیب که کاربر نمیداند، بیشتر و اغلب سرورهایی که اشتراک VPN را در اختیار کاربران قرار میدهند، نه تنها تمامی اطلاعات رد و بدل شده را بررسی و کنترل میکنند، بلکه به همین وسیله با پورتهای باز رایانه کاربر به اطلاعات درون رایانه وی دسترسی پیدا کرده و امکان کپیبرداری و یا دیدن اطلاعات داخلی رایانه کاربر برای سرورهای خارجی میسر میشود و این در حالی است که اگر کاربر برای مثال در شبکه محل کارش، این نوع ارتباط را برقرار کند، سرور میتواند از طریق رایانه کاربر به اطلاعات شبکه داخلی آن اداره نیز دسترسی پیدا کند و نیز با نرمافزارهای پیشرفته بدون آگاهی کاربر، اطلاعات موجود در رایانه یا شبکه داخلی کاربر را برای خود کپی کند. همین مسأله در نرمافزارهای فیلترشکن مانند «فریگیت» و «اولترا سورف» نیز در حال انجام است.”
با این وجود، استفاده از نرمافزارهای فیلترشکن در ایران همچنان با رشد سریعی روبهروست. فیلترینگ سایتها در ایران توسط کمیته فیلترینگ انجام میگیرد. کمیتهای که علاوه بر رییس، از افراد زیر تشکیل شده است: “وزیر یا نماینده آموزش و پرورش، وزیر یا نماینده ارتباطات و فن آوری اطلاعات، وزیر یا نماینده اطلاعات، وزیر یا نماینده دادگستری، وزیر یا نماینده علوم، تحقیقات و فن آوری، وزیر یا نماینده فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، رئیس سازمان صدا و سیما، فرمانده نیروی انتظامی، یک نفر خبره در فن آوری اطلاعات و ارتباطات به انتخاب کمسیون صنایع و معادن مجلس، یک نفر از نمایندگان عضو کمسیون قضایی و حقوقی به انتخاب کمیسیون قضایی و حقوقی و تایید مجلس.”
این افراد به تعیین مصادیق سایتهایی میپردازند که در ایران مشمول فیلتر خواهند شد.
پیش از این یکی از مشاوران قوهقضاییه، تعداد سایتهای فیلترشده در ایران تا آبان سال 87 را حدود 5 میلیون سایت ذکر کرده بود. آماری که البته پس از انتخابات رشد تصاعدی داشته است.
از ابتدای سال ۱۳۸۹ در صفحه نمایش دهنده پیغام فیلتر شدن وبسایت مورد نظر، اسامی تعدادی از وب سایتهای دولتی نمایش داده میشد که مخاطبان را ترغیب به بازدید از آنها مینمود. این صفحه اکنون در ایران، براساس آمار وبسایت آلکسا، پنجمین سایت پربازدید ایرانی و بالاتر از سایتهایی چون “ویکیپدیای فارسی” و “خبرگزاری فارس” قرار دارد.