نوید احمدی
“وقتی در یک کشور تعداد سربازان بیشتر از معلمان است چگونه آرزو داریم که در آن کشور فقر و بی عدالتی نباشد”.
شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل و عضو کانون مدافعان حقوق بشر ضمن اظهار مطلب بالا درسمینار “نیازهای اساسی انسان و حقوق بشر” که به همت انجمن مدافعان حقوق بشر تشکیل شده بود، افزود: “فقر زدایی یکی از اصلی ترین وظایف دولتها است؛ در غیر اینصورت نمی توان به تحقق حقوق بشر امید داشت. بطوریکه اگربه عنوان مثال در دولتی فساد اداری منجر به فقر شود، این عمل در ردیف جنایت علیه بشریت قرارمی گیرد”.
این وکیل دادگستری در ادامه افزود: “هزینه‌ی بالای نظامی و فساد اداری به عنوان دو علت بزرگ فقر در جهان شناخته شده است. به همین دلیل من به سازمان ملل پیشنهاد کرده‌ام اگر کشوری بدهی‌های خارجی داشته باشد، به شرط منحل کردن ارتش، بدهی‌های خارجی آن کشور بخشیده شود”.
شیرین عبادی در پایان گفت: “مبارزه با فساد در راه رفع فقر است و یکی از وعده‌های دولت فعلی اعلام اسامی سوءاستفاده‌کنندگان از بیت‌المال بوده است و ما هنوز در انتظار تحقق وعده رییس‌جمهور هستیم”.
بهداشت و حقوق بشر
سعید مدنی دیگر سخنران این سمینار بود که در توضیح علل وقوع فقر از جمله گفت: “هزینه های بالای بهداشت و درمان در جامعه سالانه افراد زیادی را به زیر خط فقر سقوط می دهد”.
وی افزود: “هزینه سرانه بهداشت در ایران در مقایسه با بسیاری از کشور‌ها در سطح پایینی است و این سهم ۴/۴ درصد تولید ناخالص داخلی است”.
سعید مدنی چنین ادامه داد: “همچنین بهره‌مندی افراد بیمه شده از خدمات بیمه‌ای و بهبود چندان موثر نبوده و خدمات بیمه‌ها اثرات مطلوبی بر جای نگذاشته است”.
مدنی سپس با اشاره به شاخص های استانی بهداشت افزود: “استان اردبیل از پایین‌ترین شاخص‌های سلامت برخوردار است. در این استان برای هر ده هزار نفر، یک و نیم پزشک عمومی و نیم پزشک متخصص وجود دارد و به ازای هر ده هزار نفر تنها پنج تخت فعال بیمارستانی وجود دارد، در حالی که در تهران به ازای هر ده هزار نفر، ۱/۷ پزشک عمومی و سه پزشک متخصص و به ازای هر ده هزار نفر، ۱۷ تخت فعال بیمارستانی وجود دارد”.
این فعال اجتماعی در پایان گفت: “هیچ کس نمی‌تواند حقوق اولیه افراد از جمله حقوق اقتصادی، اجتماعی و مدنی آنهارا سلب کند، از این روحل مشکلات بیمه‌ای در جامعه به عنوان بخشی از حقوق بشر باید مورد تاکید قرار گیرد”.
اختلاف در آمدی یک به 18
دکتر علی رشیدی، اقتصاددان و استاد دانشگاه، سخنران دیگر این سمینار بود. وی با انتقاد از سیاست های اقتصادی گفت: “سیاست های خلق الساعه و نیز تمرکز ثروت در دست عده‌ای خاص، موجب شکاف طبقاتی شده است. همچنین فشار تورم عاملی برای گسترش فقر و ضربه به مردم شده است بطوریکه اکنون اختلاف در آمد ها در جامعه ما در دهک پایین و بالا یک به هجده است”.
وی افزود: “اکنون حدود یک و نیم میلیون نفردر ایران در پایین ترین سطح زیر خط فقر هستند و حدود ده و نیم تا دوازده میلیون نفرنیزدر قسمت بالایی زیر خط فقر قرار دارند که در این صورت15 درصد جامعه به طور کلی زیر خط فقراست”.
دکتر رشیدی با اشاره به تورم، که عاملی برای ایجاد فقر است گفت: “ماشاهدیم که نقدینگی 37 تا چهل درصد افزایش داشته که این مسئله موجب فشار‌های تورم می شود و بدین ترتیب افراد بیشتری زیر خط فقر می روند”.
وی در پایان گفت: “بکار گیری راهکار صحیح برای هزینه کردن درآمد نفت جزیی از تحقق حقوق بشر و کاهش فقر است، اما اکنون دولت با بی برنامگی شایستگی اش در جامعه را از دست می‌دهد”.
اصلاح طلبان و عدالت
دکتر کمال اطهاری، استاد اقتصاد دانشگاه دیگر سخنران مراسم بود که گفت: “متاسفانه همواره در جامعه ماحقوق اجتماعی کمتر از سایر حقوق مدنی و سیاسی تعریف شده وبدین ترتیب حقوق اجتماعی و شهروندی مورد کم‌توجهی قرار گرفته است؛ بطوریکه به اعتقاد من سکوت اصلاح‌طلبان در مورد عدالت در جامعه ما به سکوت در مورد آزادی انجامید”.
وی همچنین با اشاره به مقوله مسکن گفت: “به عنوان یکی از مواد حقوق بشرتامین مسکن به عهده دولت گذاشته شده است اماهمواره و شاهد گسترش آمار اسکان غیررسمی در حاشیه شهر‌ها از جمله تهران هستیم تا جایی که آمار حاشیه نشینی از5 درصد در سال 1355اکنون به 20 درصد افزایش یافته است”.
وی در پایان گفت: “ایران در آمد بالایی از نفت دارد اما مشکل ما درگسیختگی و نابسامانی مدیریت به همراه عدالت پدرسالارانه است که سرمایه ها را هدر می دهد”.
600 هزار کودک کار
فریبرز رئیس دانا سخنران دیگر این سمینار بود که به انتقاد از سیاستهای اقتصادی پرداخت.
او فقر را ناشی از توزیع نابرابر امکانات و درآمد ها دانست و گفت: “آمار نشان می دهد اکنون حدود ۳۵ درصد افراد در مناطق شهری زیر خط فقر مطلق قرار دارند که همواره در معرض خطر مرگ، بیماری‌های جسمی، روانی و اختلالات رفتاری و دیگر مشکلات هستند”.
وی سپس با اشاره به آمار بیکاری گفت: “آمار‌های رسمی که تعداد بیکاران در کشور را ۶/۲ میلیون نفر نشان می‌دهد نادرست است. تعداد بیکاران ۴ میلیون نفر است.بدین ترتیب اعضای خانواده آنان یعنی حدود ۱۳ تا ۱۴ میلیون نفر هم در معرض مسایل اجتماعی از جمله اعتیاد، خودکشی، محرومیت‌ها و رنج‌های بسیاری قرار می‌گیرند”.
رئیس دانا در ادامه گفت: “طبق ماده ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر هر کس باید از سطح زندگی مشخص، مراقبت‌های پزشکی، خدمات اجتماعی و تامین اجتماعی برخوردار باشد و طبق بند ۲ ماده ۵ همین اعلامیه یاری‌رسانی و کمک باید به تمام افراد حتی کودکانی که به صورت نامشروع به دنیا آمده‌اند، تعلق گیرد و نباید تبعیضی در کار باشد”.
وی افزود: “در ایران حدود ۵۵۰ تا ۶۵۰ هزار کودک کاروجود دارد که به رغم درآمد‌های نفتی فزاینده، هزینه بسیار بالای بهداشت و درمان خانواده‌ها به عهده آنان قرار می‌گیرد و در این راستا فقیر‌ترین خانواده‌ها ناگزیر قربانی می‌شوند”.
وی در پایان فقر را ناشی از توزیع ناعادلانه امکانات و درآمد در جامعه دانست و گفت: “و این از مصادیق نقض حقوق بشر محسوب می شود”.