توماس اردبرینک و گلن کسلر
آمریکا و اتحادیه اروپا از زمان به قدرت رسیدن باراک اوباما، در تعیین رویکرد خود به ایران، همکاری داشته اند اما احتمالاً به دلیل آغاز تأثیر تحریم ها بر زندگی مردم معمولی، اختلافات کوچکی در آستانه ظهور است.
اتحادیه اروپا در هفته جاری با تصویب قوانینی که فراتر از قطعنامه تصویبی شورای امنیت در ژوئن گذشته است، تحریم های سخت تری را علیه فروش تجهیزات و دانش فنی به صنایع نفت و گاز ایران و نیز شرکت های سرمایه گذار در این حوزه در نظر گرفت. اما در عین حال، بر خلاف لایحه ای که پیش تر در کنگره آمریکا به تصویب رسیده، اجازه داده است واردات و صادرات نفت و بنزین جمهوری اسلامی ادامه داشته باشد.
یک کارشناس اروپایی که در سیاست گذاری تحریم ها تخصص دارد و به خاطر حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، گفت: “اگر بخواهید تانکری پر از محصولات پالایشگاهی به ایران بفرستید، و ثابت شده باشد که این تانکر حامل کالاها و تجهیزات غیرقانونی نیست، اشکالی از دید اروپا وجود نخواهد داشت.” وی گفت: “ما نمی خواهیم هیچ تأثیر منفی بر مردم ایران گذاشته شود و یا اینکه آنها از دسترسی به انرژی محروم شوند. بنابراین ما از تمهیدات آمریکا برای فراتر رفتن از تحریم های سازمان ملل دنباله روی نمی کنیم.”
ضمناً اتحادیه اروپا انجام معاملات مالی لازم برای واردات نفت و گاز به ایران را نیز مجاز دانسته است. در نقطه مقابل، آمریکا شرکت هایی را که به ایران بنزین می فروشند هدف مجازات قرار می دهد و به شرکت های نفتی و پالایشگاهی بین المللی فشار وارد می کند تا قراردادهای خود با ایران را لغو کنند.
ممکن است تأثیر عملی رویکرد تازه اتحادیه اروپا ناچیز باشد زیرا شرکت های غول پیکر نفتی اروپا هنوز به دلیل نگرانی از تحریم های آمریکا علیه خود، از تأمین سوخت برای ایران خودداری خواهند کرد.
مقامات آمریکایی روز چهارشنبه اعلام کردند از قوانین جدید اتحادیه اروپا که می تواند به درماندگی صنایع نفت و گاز ایران منجر شود، بسیار خرسند شده اند. یک مقام ارشد دولت آمریکا که مسائل ایران را مدیریت می کند گفت: “ما به جلو می رویم در حالیکه آنها از ما حمایت می کنند. ما از چنان همکاری و همراهی با اتحادیه اروپا برخوردار هستیم که قبلاً سابقه نداشته است.”
این مقام آمریکایی گفت او هرگز شاهد ابراز نگرانی همتایان اروپایی نسبت به تأثیر تحریم ها بر مردم معمولی ایران نبوده است. وی گفت: “قوانین در نهایت بسیار محکم وضع شده اند. در این مقطع، آنها در برابر دو گزینه سستی و سختگیری، گزینه سخت گیری را انتخاب کرده اند.”
مقامات آمریکا قبلاً گفته بودند اگر تشدید فشار سبب صدمه دیدن مردم عادی شده است، آنها باید رهبران جمهوری اسلامی را به دلیل انزوای فزاینده شماتت کنند.
اما مقامات اتحادیه اروپا روز چهارشنبه گفتند آنها منحصراً اجازه فروش سوخت را صادر کرده اند تا از فشار وارد آمده بر ایرانی های طبقه متوسط کاسته شود.
بر اساس آمارهای مربوط به ماه ژوئن، ایران به دلیل کمبود توان پالایشگاهی خود، باید روزانه 4.7 میلیون گالن محصولات پالایشگاهی وارد کند. پس از وضع تحریم های یکجانبه آمریکا در ماه ژوئیه، مقامات ایران اعلام کردند یک طرح اضطراری برای افزایش تولید داخلی بنزین از طریق مخلوط کردن نفت با اکتان با درجه خلوص بالا را به مرحله اجرا گذاشته اند.
هواپیماهای متعلق به شرکت هواپیمایی ملی ایران، ایران ایر، از دریافت سوخت از شرکت های بزرگ نفتی در هفت پایتخت اروپایی محروم شده است. بر اساس نظر اتحادیه اروپا، هیچ پایه حقوقی برای خودداری از ارائه خدمات هوایی وجود ندارد.
از زمان حصول توافق میان آمریکا و شرکت های نفتی اروپا شامل توتال فرانسه، استت اویل نروژ، اِنی ایتالیا و رویال داچ انگلستان وهلند در 30 سپتامبر، ایران تنها توانسته است در سه پایتخت اروپایی برای هواپیماهایش سوختگیری کند.
آنها تعهد داده اند به سرمایه گذاری خود در ایران پایان دهند و هیچ فعالیت جدیدی را در ایران آغاز نکنند. مقامات آمریکایی می گویند این شرکت ها از مجازات های احتمالی ایالت متحده به دلیل معامله با ایران در امان خواهند ماند.
مسؤولان اروپایی می گویند: «ما در زمینه تأثیرات خارج از قلمروی آمریکا بر شرکت های اروپایی به این کشور تذکر داده ایم. اگر آن شرکت ها به خواست های آمریکا تن بدهند، این تصمیم به خودشان ربط دارد، اما ما با این سیاست ها مخالف هستیم. این برای ما یک مشکل بزرگ است.»
در پارلمان اروپا نیز علیه فشارآمریکا بر شرکت های اروپایی بر سر موضوع ایران شکایت هایی به گوش می رسد.
ماریت اسکاک عضو بانفوذ پارلمان اروپا که عضو یک جناح لیبرال است گفت: “اگر اروپا تسلیم دخالت آمریکا از طریق فشار بر شرکت های اروپایی شود، استقلال خود را از دست می دهد. دامنه دخالت های آمریکا در حدی فراتر از تحریم های مصوب ما، به توانمندی اتحادیه اروپا در اجرای نقش یک بازیگر جهانی لطمه می زند.”
منبع: واشنگتن پست- 28 اکتبر
