در سخنرانی پرزیدنت اوباما، که استراتژی ائتلاف برای مبارزه با سرطان خلافت اسلامی، به رهبری آمریکا را مشخص کرد، نامی از ایران برده نشد. اما تهران نه تنها در مبارزه با داعش حضور نظامی دارد، بلکه برخی به وضوح امید دارند که به تغییر وضعیت کمک کند.
در درازمدت رژیم تهران خطر بزرگتری برای آمریکا و خاورمیانه محسوب میشود. هرگونه نشان از اتحاد جدی با ایران، دوستان بالقوه را تبدیل به بازوی داعش میکند.
بعلاوه، داعش حتی هنوز یاد نگرفته چگونه از جنگافزارهای پیچیده آمریکایی که از ارتش عراق دزدیده استفاده کند. در عوض، ایران در آستانه تبدیل شدن به یک قدرت هستهای است.
با این حال، نیاز شدیدی به یک نیروی زمینی قابل اعتماد وجود دارد. دیوید کامرون، نخستوزیر انگلیس اخیرا از ایران خواسته است در مبارزه با داعش به جامعه بینالمللی بپیوندد.
گفته میشود آیتلله علی خامنهای، رهبر ایران، به نیروهای نظامی این کشور اجازه داده تا با “شیطان بزرگ” علیه داعش همکاری کنند. فعلا مقامات واشنگتن چنین همکاری را کتمان میکنند. اما ماریه هرف، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این هفته گفت: “این موضوع را منتفی نمیدانم. همانطور که با بازیگران دیگر منطقه درباره تهدید داعش مراوده داریم، آماده مذاکره با ایران برای همکاری هستیم.”
مقامات آمریکایی ارتباط بین جنگ با داعش و مذاکرات بیپایان هستهای را رد میکنند. اما باورش سخت است که همکاری بالقوه برای مبارزه با یک دشمن مشترک تاثیری در مذاکرات هستهای هفته آینده در نیویورک نداشته باشد.
داعش به همان اندازه که از آمریکا متنفر است از شیعیان هم نفرت دارد. ایران آنها را دشمن خونی خود میداند و مبارزان آن پیشاپیش در حال مبارزه با داعش در عراق هستند. حزبالله به نیابت از تهران در حال مبارزه با این گروه در سوریه است.
پس چرا نباید با ایران همکاری کرد؟
این واقعیت وجود دارد که داعش بیشتر دستاوردهای خود را مرهون کنار کشیدن قبایل سنی و باز کردن راه برای جهادیها است، چون نوری المالکی نخستوزیر سابق عراق، کشور را تبدیل به ماهوارهای گردان به دور ایران شیعه کرده بود.
حالا عراقیها المالکی را به امید یافتن یک دولت فراگیر کنار گذاشتهاند. اما اگر ایرانیها و متحدانشان برای مبارزه با داعش وارد مناطق سنینشین شوند، حتی سنیهای بیشتری به جهادیها خواهند پیوست.
در کل، عراقیها و سوریها از اسلامگراها رویگردان هستند. در سال ۲۰۰۷ آمریکا به همین شیوه القاعده را در عراق شکست داد: آمریکاییها توانستند همکاری سنیهای داخلی را علیه جهادیها جلب کنند. اگر ایران به این نبرد بپیوندد دیگر نمیتوان چشمی به این همکاری داشت.
فعلا تنها کشوری که با ائتلاف ضد داعش آمریکا اعلام همکاری کرده است، امارات متحده عربی است. اگر ایران به این ائتلاف بپیوندد، امارات تجدیدنظر خواهد کرد، همینطور عربستان، مصر و کشورهای مهم سنی دیگر که جان کری سعی در جلب نظر آنها دارد. در ضمن آمریکا باید اسرائیل را هم در نظر بگیرد.
اگر این موضوع بصورت علنی اعلام شود، احساسات اعراب را متاثر خواهد کرد، اما اورشلیم بدون سر و صدا در حال کمک کردن است و در مورد داعش و جهادیها اطلاعات میدهد.
دانیل شاپیرو، سفیر آمریکا در تلآویو روز چهارشنبه به رادیو اسرائیل گفت، چنین همکاری ادامه خواهد داشت. اما اسرائیل بیشتر از داعش نگران ایران است. تهران بطور مکرر میگوید اسرائیل باید از نقشه زمین پاک شود.
سخنان روز چهارشنبه اوباما نشان از آن داشت که از اشتباهات گذشته درس گرفته، خصوصا از دستکم گرفتن تهدید فزاینده جهادیها. اما اگر در مورد ایران درس نگرفته باشد، طی چند سال آینده مجبور خواهیم شد اشتباه بسیار خطرناکتری را جبران کنیم.
نویسنده: بنی اونی
منبع: نیویورک پست – ۱۱ سپتامبر