بحث و اظهار نظر درباره تصمیم جنجالی شهرداری تهران برای تکفیک جنسیتی کارمندانش ادامه دارد. پس از حمایت‌های پرشمار نمایندگان و برخی مقامات، نامه‌ای از سوی وزارت کار منتشر شد که رسانه‌ها آن را به مخالفت دولت تعبیر کردند اما روابط عمومی این وزارتخانه خیلی زود پاپس کشید و در توضیحی عنوان کرد موضوع مورد اشاره‌اش تفکیک جنسیتی نبوده. با این حال شهرداری جواب تند و تیزی به نامه وزارت کار داد تا این بار شخص وزیر وارد میدان شود و پاسخ شهرداری را بدهد. در میان اظهارات شهرداری و وزارت کار، موضوع “غیرت دینی” پررنگ و پرکاربرد است؛ اصطلاحی که به زعم محمدباقر قالیباف، دلیل اتخاذ این تصمیم جنجالی بوده است.
نامه‌نگاری‌های شهرداری و وزارت کار
بحث بین شهرداری و وزارت کار زمانی بالا گرفت که محمدتقی حسینی، قائم‌مقام وزیر کار در امور بین‌الملل در نامه‌ای به شهرداری تهران یادآور شد که بخشنامه اخیر شهرداری، خلاف کنوانسیون‌های بین‌المللی کار از جمله کنوانسیون عدم‌تبعیض در اشتغال و حرفه است. البته این وزارتخانه پس از انتشار نامه توضیح داد که “نامه مذکور صرفا بر الزام از عدم ممانعت زنان از احراز برخی از مشاغل تأکید داشته است و نفیاَ و اثباتاَ اشاره‌ای به تفکیک جنسیتی نداشته است”. پس از آن شهرداری تهران در جوابیه‌ای انتشار علنی نامه اداری قائم مقام وزارت کار و توضیحات روابط عمومی این وزارتخانه را “مصداق همنوایی با رسانه‌های معاند بیگانه” و “وادادگی و مرعوب شدن در جنگ رسانه‌ای دشمن و تکرار مواضع آنها” خواند.
در متن این جوابیه آمده است: “به ادعای وزارت کار و تحلیل مکتوبه این وزارتخانه، تکریم مقام زن و تحکیم بنیان خانواده در ایران اسلامی باید با کنوانسیون‌های جهانی هماهنگ باشد که این خود جز بی‌غیرتی دینی، چیز دیگری نیست.“ شهرداری همچنین در جوابیه خود نوشته: “مسئولان وزارت کار به جای ملعبه رسانه‌های بیگانه شدن به مشکلات کارگران و کارکنان توجه کنند و در رفع آن کوشش کنند”.
دو روز پس از جوابیه شهرداری و در روز یکشنبه ۱۲ مردادماه ، علی ربیعی، وزیر کار با انتشار یادداشتی موضع این وزارتخانه را در خصوص اقدامات شهرداری چنین تعریف کرد: “غیرت دینی را در این می دانم که زنی با فقر و گرسنگی سربربالین نگذارد، غیرت دینی تقویت بنیان خانواده است. تعداد زنان سرپرست خانوار به صورت تصاعدی افزایش یافته است، بنابر این غیرت دینی این است که اشتغال در کشور به ویژه برای این قشر رونق گیرد و آسیب های اجتماعی کاهش یابد، حقوق معلولان ادا شود، هیچ زنی از روی استیصال به کار تن در ندهد و بتواند مهر مادری را به نمایش بگذارد.”
او بحث‌های به وجود آمده را “مجادلات بی حاصل” خوانده است و در جای دیگری از این یادداشت آورده: “بی تردید برخی کنوانسیون‌های بین‌المللی و روابط حاکم بر جهان امروز غیرعادلانه، ظالمانه و دربرخی موارد ابزار دست ظالمان است… اما از سوی دیگر نمی توان تمامی کنوانسیون‌های بین‌المللی را نامربوط خواند و بهانه دست دستگاه‌های تبلیغاتی بیگانه داد که چهره نظام اسلامی را مخدوش سازند.”
ربیعی با اشاره به اینکه یکی از سیاست های دولت تدبیر و امید مبارزه با “ایران هراسی” بوده است، نوشته: “وظیفه همگانی این است که با تدبیر و هوشمندی با حفظ ارزش های اسلامی و ملی خود موارد و کنوانسیون هایی را که دولت جمهوری اسلامی ایران در آن ها عضویت داشته و مفاد آنها با ارزش های دینی، فرهنگی ما تعارضی ندارد اجرا و در عین حال با یک استراتژی مدبرانه تحول در ساختار روابط بین الملل و برخی کنوانسیون‌ها را پیگیری نماییم.”
او خواستار این شده که تصمیمات درون دستگاهی به نحوی اتخاذ شود تا “بهانه به دست بدخواهان و تفرقه افکنان ندهد”.
تندروها؛ حامی شهرداری تهران
چندی پیش بود که شهرداری تهران از مدیران خود خواست تنها از کارمندهای مرد در دفاتر خود استفاده کنند، به این معنا که مسئول دفتر، منشی، اپراتور تلفن، تایپیست و مسئول پیگیری و… که در محدوده دفتر کار مدیران اشتغال دارند، باید مرد باشند. شهرداری تهران همچنین خواست در صورت امکان محل کار زنان و مردان از هم جدا شود. دلیل این تفکیک هم “آرامش و آسایش بیشتر” کارکنان عنوان شد.
فرزاد خلفی، معاون رسانه مرکز ارتباطات و بین‌الملل شهرداری در همین خصوص به خبرگزاری ایلنا گفت: “کارهای منشی‌گری و مسئول دفتری، زمان‌بر و طولانی است و برای راحتی و رفاه حال خانم‌ها این تصمیم اتخاذ شده است که مسئول دفتر و منشی آقا باشند”. به گفته او “زنان در چنین مشاغلی اذیت می‌شوند و ممکن است آسیب ببینند و نتوانند به زندگی و خانوادهاشان برسند و دراین صورت ممکن است اخلالی در روند زندگی‌شان ایجاد شود”. این تصمیم شهرداری هر چقدر مورد انتقاد فعالان مدنی و فعالان حقوق زنان قرار گرفت، از آن سو با استقبال چهره‌ها و گروه‌های تندروی مذهبی رو به رو شد. از جمله ۱۸۳ نماینده مجلس که با امضای بیانیه‌ای “تفکیک محل کار بانوان از آقایان” را اقدامی فرهنگی دانستند.
مهدی کوچک‌زاده نماینده اصولگرا و تندروی مجلس هم با اشاره به نامه وزارت کار به شهرداری، گفت کسی که در حد قائم مقام یک وزارتخانه مفاد کنوانسیون‌های بین‌المللی را در مقابل ارزش‌های اسلامی مطرح کند، دارای حداقل صلاحیت برای پایین‌ترین مسئولیت در کشور نیست.
این نماینده صراحتا گفته: “اینجا جمهوری اسلامی است و اگر قرار باشد براساس کنوانسیون‌های بین‌المللی عمل می‌کردیم نیاز نبود چندین سال زحمت سختی و مقابله با اوباش را به خود بدهیم.” صدا و سیما هم در گزارشی ضمن دفاع از این طرح، رسانه‌های خارجی و برخی رسانه‌های داخلی را به دروغ‌گویی در این خصوص متهم کرد.
پیش‌تر احمد خاتمی هم ضمن تجلیل از طرح “حفظ کرامت زن و افزایش امنیت روانی در محیط کار”، گفته بود: “این طرح بر اساس این قرار داده شده که محرم و نامحرم در محیط کار جدا باشند و این یک اقدام خداپسندانه مطابق با غیرت و قانون است. بخشی از مصوبه‌ای که شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز اجرا کرده همین است.”
این عضو مجلس خبرگان با اشاره به اینکه “رسانه‌های بیگانه به طرحی که در شهردای تهران اجرا شده هجمه می‌کنند” افزوده بود: “من وظیفه دیدم که از آن حمایت کنم. به مسئولان شهرداری نیز می‌گویم که تحت تاثیر این جوسازی‌ها قرار نگیرند.”
بسیج جامعه زنان کشور هم در نامه ای خطاب به شهردار تهران از طرح تفکیک جنسیتی در شهرداری حمایت کرده است: “امنیت روانی زنان شاغل و رعایت مسئله محرم و نامحرم یکی از فرامین و توصیه های مقام معظم رهبری در سومین نشست راهبردی زن و خانواده است که طرح سالم سازی محیط های کاری و اداری منطبق با منویات مقام معظم رهبری است و قطعا این طرح در آینده همانند طرح تفکیک زنان و مردان در حمل و نقل عمومی پیامدهای مثبت خود را در جامعه به نمایش خواهد گذاشت.”
اما نکته جالب، اعلام حمایت پورمحمدی، وزیر دادگستری دولت یازدهم از این رویه و سیاست شهرداری است: “جدا کردن محل کار خانم‌ها با ارزش‌ها همخوان است. این کار بهره‌وری را بالا می‌برد.”
تبعیض جنسیتی؛ یک مشکل قدیمی
تبعیض جنسیتی در شهرداری تهران،موضوعی تازه نیست. یکی از زنان شاغل در شهرداری پیش‌تر به روز گفته بود: “علاوه بر جداسازی زنان و مردان که در آسانسورهای برخی سازمان‌ها هم دیده می‌شود بحث ما بر سر تبعیضی است که وجود دارد، یعنی زنان در شهرداری جای کمی برای پیشرفت دارند. ضمن اینکه این محدودیت برای زنان مجرد خیلی بیشتر است.” او همچنین گفته بود: “همکار آقایی دارم که ده سال پیش با من پا به سازمان گذاشت، نه بیشتر از من کار کرد و نه بیشتر از من تحصیلات دارد، الان او مدیر شده و حقوقش دو برابر من است، من اما فقط یک پله بالا رفته‌ام.”
خبرگزاری پانا هم پیش‌تر در گزارشی با همین مضمون، آورده بود: “نگاه مرد سالارانه در شهرداری سال‌ها است مورد انتقاد جامعه زنان است. در شهرداری تهران کمتر زنی توانسته است به رده‌های مدیران میانی راه یابد و سهم خانم ها در معاونت‌های شهرداری هیچ است.”
دیگر گزارش‌های روزآنلاین در خصوص تفکیک جنسیتی در شهرداری تهران را می‌توانید اینجا، اینجا و اینجا بخوانید.
