خانا بریس
چند هفته پیش به دنبال توافق ایالات متحده و روسیه درخصوص خلع سلاح شیمیایی سوریه – که باعث شد تا مداخله نظامی علیه مشق صورت نگیرد – رییس جمهور اوباما هشدار داد که تهران نباید دچار این اشتباه شود که آمریکا در صورت لزوم دست به عملیات نظامی نخواهد زد. اوباما به وضوح به این موضوع اشاره کرد که “مسأله ایران موضوع دیگری است” و اینکه منافع کشورش دراین زمینه بسیار مهم تر است.
به نظر می رسد که این هشدار همچنان بر قوت خود باقی است، ولی بدین معنی نیست که اوباما حتی در صورت وجود راه حل دیپلماتیک و چشم پوشی از توسل به زور، از این کار صرف نظر خواهد کرد. و اگر رییس جمهور جدید ایران، حسن روحانی، بر لزوم یافت راه حلی برای اختلافات تأکید ورزد، رییس جمهور اوباما، در صورت احراز حسن نیت او، اصراری برای انجام مداخله نخواهد داشت.
با این حال، رییس جمهور آمریکا خاطرنشان می سازد که “چشمانش باز است” تا از انجام هرگونه خطایی جلوگیری کند.
لبخندها، تماس تلفنی میان اوباما و روحانی، و توئیت های روحانی، بی شک رویدادهایی تاریخی هستند. به هرحال طی ۳۰ سال اخیر هیچ رابطه ای در سطوح بالا بین دو کشور وجود نداشته و اکنون گفتمان آغاز شده.
ولی فعلاً هیچ توافقی مشاهده نمی شود.
غرب متوجه شده که تحریم های اعمال شده علیه ایران فشارهای شدیدی را بر این کشور وارد کرده و سران جمهوری اسلامی را مجاب ساخته تا لحن خود را تغییر دهند. برنامه اتمی ایران که شهرت اش دست کمی از شهرت آژانس اتمی ندارد، دارای ابعاد نظامی ای است که سؤالات بسیاری را مطرح می کند و ایران تاکنون به هیچ یک از آنها پاسخ نداده.
آنچه خروج از روند فعلی را تضمین می کند، تدابیر و رویکردهایی است که تهران برای متقاعد ساختن غرب اتخاذ خواهد کرد. بدین ترتیب تهران نشان خواهد داد که این تحولات اساسی و بنیادی هستند و صرفاً تغییری در ظاهر و اسلوب نیست.
در اسراییل نگرانی هایی وجود دارد. با اینکه نخست وزیر بنیامین نتنیاهو در مجمع عمومی سازمان اعلام کرد که “اگر جهان برای جلوگیری از دستیابی ایران به بمب تلاشی نکند، ما خود دست به کار خواهیم شد”، ولی گزینه اصلی اش جنگ نیست. نخست وزیر خواستار حفظ تحریم ها و فشار علیه ایران شده، ولی نگران آن است که غرب فریب لبخندهای روحانی را بخورد.
هدف ایران این است که هرچه سریعتر تحریم های اعمال شده علیه برنامه اتمی خود را به شکلی قابل توجه کاهش دهد یا لغو کند. به گفته ران بن یشایی، تحلیلگر اسراییلی، “به همین دلیل است که رهبر انقلاب علی خامنه ای به روحانی اجازه داده تا یک لحن اعتدال گرایانه و دیپلماتیک اتخاذ نماید”. او معتقد است که قصد روحانی جلوگیری از بروز اغتشاشات در مقیاس وسیع است؛ همان گونه که اکثر کشورهای منطقه این حالت را تجربه کرده اند.
او می گوید از دید اوباما، رسیدن به توافق با ایران ازطریق دیپلماتیک، قبل از اینکه نتانیاهو تصمیم به حمله به تأسیسات اتمی این کشور بگیرد، از فوریت قابل توجهی برخوردار است.
مشکل در این است که اسراییل مداخله علیه برنامه اتمی ایران را در صورت ادامه، مردود نمی داند و ازسوی دیگر، بجای اینکه آن را تهدیدی برای جهان بداند، به مشکلی میان ایران و اسراییل تعبیر می کند. به همین دلیل، برخی براین باورند که اسراییل به تنهایی با این مسأله کنار خواهد آمد.
منبع: اال یونیورسال، ۴ اکتبر
