دست دادن احتمالی آنها در نیویورک اتفاق نیفتاد. اما باراک اوباما و حسن روحانی با تلفن با هم حرف زدند که این اولین تماس مستقیم بین رئیس‌جمهوری دو کشور از سال 1979 بود.
پرزیدنت اوباما مکالمه تلفنی را در کاخ سفید تائید کرد. یکی از مقامات ارشد دولت توضیح داد، روحانی که دعوت اوباما برای فشردن دست در سازمان ملل را رد کرده بود، مکالمه تلفنی را پیشنهاد داده است. این مقام می‌گوید: «اوایل امروز خبر رسید که پرزیدنت روحانی قصد دارد پیش از ترک نیویورک تلفنی با پرزیدنت اوباما صحبت کند.»
این مکالمه یک اقدام سمبولیک اما در توسعه روابط بین تهران و واشنگتن و کاهش تنش بر سر برنامه هسته‌ای ایران بسیار مهم بود. سه دلیل می‌توان برای آن عنوان کرد:
1. احتمالا تندروهای ایران اجازه آن را داده‌اند. معلوم نیست چرا روحانی پس از هفته‌ها ارسال نشانه‌های گرم و گفتن اینکه تمایل به دیدار با اوباما را دارد حاضر نشد روز دوشنبه در سازمان ملل این کار را عملی کند. کاخ سفید اعلام کرد سیاست داخلی ایران اجازه این کار را نداده است که شاید نشانه آن خبر روزنامه ایرانی باشد مبتنی بر اینکه “دست‌های پاک رئیس‌جمهور ما برای لحظاتی در دستانی خونین خواهد بود.” تندروها اجازه ملاقات بیل کلینتون و خاتمی را در سال 2000 در سازمان ملل ندادند، که به نظر می‌رسید در آن زمان هم ملاقات عملی باشد. به نظر می‌رسد روحانی توانسته کمی پیش‌روی کند. برای روحانی غیرممکن است بدون تایید جناح سیاسی محافظه‌کار ایران بتواند به توافق هسته‌ای برسد.
2. روحانی کار هوشمندانه‌ای کرد. هدف روحانی پایان دادن به تحریم‌های اقتصادی سازمان ملل است که اقتصاد کشور را به ورطه نابودی کشانده است. یک روش، متوقف یا محدود کردن برنامه هسته‌ای کشور است. او چه در حال بازی باشد یا بخواهد واقعا این کار را بکند، احتمالا در ائتلاف طرفدار تحریم‌ها شکاف می‌اندازد تا بتواند بدون دادن امتیاز تنبیه‌ها را کاهش دهد. این چیزی است که اسرائیلی‌ها و چند کشور دیگر از آن هراس دارند. او می‌تواند با نشان دادن اینکه این حرکت یک بازی است و برای مذاکره آماده است و اینکه ایران قربانی فشار ناعادلانه آمریکا است به این هدف برسد. روحانی با رد کردن درخواست اوباما برای مذاکره این را می‌رساند که هدف او کمی بیش از یک کمپین روابط عمومی بی‌هدف است. تلفن امروز آنرا جدی‌تر کرد که می‌تواند یا پیروزی دیپلماسی باشد یا یک ترفند.
3. دیپلماسی برای اوباما راحت‌تر شد. اوباما هم تحت فشار داخلی است، از جمله اینکه فریب ظاهر روحانی برای خرید زمان بیشتر را خورده است. وقتی روحانی دیدار را نپذیرفت، آن اتهامات اعتبار بیشتری پیدا کرد. اما دعوت روحانی برای مکالمه تلفنی و همچنین دیدار جان کری و محمد جواد ظریف در نیویورک به اوباما فرصت داد تا به اعضای بی‌صبر کنگره و متحدانش در اسرائیل نشان دهد که چیزی در دست دارد.
واشنگتن و تهران هنوز راه درازی برای رسیدن به توافق در پیش دارند. سانتریفیوژها هنوز می‌چرخند و هنوز روشن نیست نیت واقعی روحانی چیست. اما مکالمه تلفنی امروز نشان می‌دهد به آغاز این داستان بیشتر نزدیک هستیم تا به پایان آن.
منبع: تایم - 27 سپتامبر2013
