هرچند گستره فعالیت نظامیان در سال 90 با دستور آیت الله خامنه ای افزایش یافت اما سالی که گذشت برای سرداران سالی دشوارو تلخ بود. این سال که با “ناسپاسی” محمود احمدی نژاد آغاز شد، با تداوم سایه جنگ بر سرشان ادامه پیدا کرد. سالی که برگزاری یک انتخابات مهندسی شده هم برای آنها کابوس شد درحالی که همچنان وحشت انتخابات 88 و اعتراضات مردمی با آنها بود. سالی که اختلاف در میان سرداران بیشتر شد و ریزش های درونی شان افزایش یافت.
سه ماه نخست سال؛ بهار تلخ
سال 90 سالی که می رفت برای سرداران به سال شیرینی تبدیل شود در همان ابتدا به کامشان تلخ شد.
آیت الله خامنه ای در 14 فروردین با اعلام اینکه در نیروهای نظامی “حرکت روبه جلوی خوبی آغاز شده است” از آنها خواست دربرابر مشکلات “مایوس” نشوند و دست به جوانگرایی در بدنه نیروهای خود بزنند.
فرماندهان سپاه در نخستین ماه بهار با الهام از نامگذاری این سال از سوی رهبر جمهوری اسلامی به “جهاد اقتصادی” زمزمه”جهاد امنیتی” را سر دادند.
اداره سیاسی سپاه پاسداران در نشریه خود –صبح صادق- با تاکید بر این نامگذاری “رسالت ما را دوچندان می کند”خطاب به فرماندهان و اعضای این نهاد نظامی نوشت: “اگر ما پاسداران صرفا با نگاهی امنیتی و نظامی به وظایفمان بنگرییم، باز هم یقیناً امنیت، اولین مولفه و از مهم ترین لوازم و ابزار شکل گیری یک اقتصاد پایدار و پویا است و برماست تا از این منظر نیز در جهت بسترسازی این مهم برآییم و بیش از پیش در این عرصه تلاش و مجاهدت نماییم و «اندک موارد سوءامنیتی و فرصت سوز اقتصادی» را برطرف نماییم.”
همزمان خبرها از جدی بودن تهدیدات خارجی و استقرار نیروهای نظامی در اطراف ایران موجب شد تا سرتیپ احمدرضا پوردستان فرمانده نیروی زمینی ارتش اعلام کند که “ما درحال حاضر وارد یک فاز جدیدی از تهدیدات شده ایم، تهدیداتی که به لحاظ نوع، شکل و اندازه با گذشته خیلی فرق دارد و باید متناسب با آنها تغییرات جدیدی در ساختار نظامی خود بوجود بیاوریم.”
در این میان علی سعیدی نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه اعتراف کرد که “سران فتنه” هنوز پایگاه مردمی دارند. او بازداشت رهبران جنبش سبز؛ مهدی کروبی، میرحسین موسوی و زهرا رهنورد را تایید و البته افزود که “ همین نحوه برخورد و حصر خانگی سران فتنه، بهترین شیوه برخورد با سران فتنه است…ا مروز فضا برای برخورد با سران فتنه فراهم نیست”.
او در نیمه گفته هایش خواست تا حرفی از نارضایتی و شکاف ها در میان اعضای “سپاه پاسداران انقلاب اسلامی” بر زبان نیاورد اما بازشدن نطق طلبگی کار دستش داد و گفت: “در سپاه زحمت بر دوش «تعدادی خاص» است”.
تلخکامی سرداران اما در واپسین روزهای فروردین آغاز شد. اختلاف محمود احمدی نژاد با آیت الله خامنه ای بر سر عزل و ابقای وزیر اطلاعات که به گفته سرداران زیر سر “جریان انحراف” بود موجب شد سپاه پاسداران رییس دولتی را که متهم است خود به پاستور فرستاده “ناسپاس” بخواند و او را از “فرزندی آیت الله خامنه ای” خلع کند.
با قهر احمدی نژاد و خانه نشینی 11 روزه اش سرداران به او هشدارهای جدی دادند و کار به اعتراف دیگری رسید. نماینده رهبر در سپاه به صراحت گفت که “ما همواره یکی از علاقمندان به آقای احمدی‌نژاد هستیم که «در هر دو دوره نیز به ایشان رای دادیم» اما…” و البته هشدار داد که “خیلی ها” می خواستند “آقای رییس جمهور را ازپای دربیاورند” ولی “رهبری ایستاد از آن دفاع کرد”.
بهار سرداران رنگ پاییز گرفت. محمدحسین صفار هرندی یکی از پایه گذاران اداره سیاسی سپاه و مشاور کنونی فرمانده کل آن در شیراز به اعضای سپاه و بسیج گفت که “رهبری از برخی نامردی ها آزرده دل است.”
اواخر اردیبهشت ماه حسین همدانی فرمانده سپاه تهران با اعلام اینکه “با هدایت های مقام معظم رهبری تقریبا گروه انحرافی یک آسیب جدی دید اما از پا نایستاد” تهدید احمدی نژاد و نزدیکانش را “تهدید نرم” خواند و به اعضای سپاه و بسیج تاکید کرد که “نباید گذاشت تا وارد مرحله سخت شوند”.
مجتبی ذوالنور که از سردستگی شاگردان کفن پوش مصباح برعلیه اصلاح طلبان ارتقا درجه یافته و به جانشینی نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه رسیده اعلام کرد که احمدی نژاد و نزدیکانش”درصدد ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی ایران از طریق امکانات خود نظام” هستند.
در آخرین روز بهار هم او قافیه غزل پاییزی سپاه در بهار را همچون احمد جنتی دبیر شورای نگهبان تعیین کرد و گفت که “فعلا فقط باید پروبال قیچی کرد” چون “فضای جامعه برای برخورد مناسب نیست، بنابراین باید مدارا کرد.”
سه ماه دوم؛ کابوس تابستانی
کابوس مار پرورش یافته در آستین در تابستان هم سرداران را رها نکرد. مسئول نمایندگی آیت الله خامنه ای در سپاه تهران از برنامه های خطرناک احمدی نژاد و نزدیکانش خبرداد و گفت: “این گروه دو کار خطرناک را در دستور کار دارند، باید مواظب باشیم اینها می‌خواهند «تب اقتصادی» و همچنین «انحراف اخلاقی» در کشور به وجود بیاورند.”
محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه و مغز متفکرش یدالله جوانی شرط و شروط خاتمی برای بازگشت اصلاح طلبان به عرصه سیاسی و مشارکت در انتخابات مجلس را رد کردند. آنها رییس دولت اصلاحات را برانداز و سردمدار فتنه خواندند و از همان اول درمیانه درگیری خود با احمدی نژاد تکلیفشان با اصلاح طلبان که تازه از کار حذفشان خلاص شده بودند، را روشن کردند.
سرداران پیش بینی کردند که احمدی نژاد و تیمش اول قصد تسخیر کرسی های مجلس را دارند و سپس می خواهند یکی دیگر از میان جمع خود را راهی پاستور کنند، پس جبهه اول انتخابات مجلس شد. آماد و پشتیبانی شروع شد.
محمدرضا نقدی که در بهار اعلام کرده بود “چیزی به نام حقوق بشردرجهان نداریم” درست یک هفته بعد از اینکه نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه گفت که “مردم حق دارند انتخاب کنند ولی هر انتخابی حق نیست” تاکید کرد که “راهبرد بسیج” برای انتخابات مجال” بصیرت بخشی به مردم” خواهد بود تا خودشان کاندیدای اصلح را انتخاب کنند.
نشریه سپاه حرف یکسال پیش رییس مطالعات سپاه را بازنشر کرد که “خاکستر فتنه داغ است”. سرداران برای جلوگیری از شکاف ها در سپاه که همچنان عمیق تر شده و ریزش هایش ادامه داشت دست به دامان “محمدتقی مصباح یزدی” شدند.مصباح یزدی هم در سلسله جلسات بصیرت افزایی به فرماندهان و اعضای سپاه به آنها تشر زد که “چه مرضی دارید؟” و چرا “با کسانی که حقه‌بازند و با خارج در ارتباط هستند با آنها مشورت می‌کنید.”
پروژه “بصیرت دهی انتخاباتی” در گرمای داغ تموز کلید خورد. 11 هزار هادی سیاسی سپاه به نقاط مختلف کشور اعزام شدند تا با روشنگری و بصیرت افزایی زمینه “ورود نمایندگان اصلح به مجلس شورای اسلامی” برای “حفظ و تقویت جایگاه ولایت فقیه و ارتقای مبانی و اصول نظام” را فراهم کنند.
همزمان همانطور که محمدعلی جعفری از واگذاری “مسئولیت برخورد با جریان انحرافی” به سپاه خبرداده بود معاونش هم بازداشت نزدیکان احمدی نژاد را تایید کرد و از “اعتراف بازداشت شدگان انحرافی” به “فساد مالی و اخلاقی” خبرداد.
منصوب رهبر جمهوری اسلامی در نیروی زمینی سپاه در حالی که تنش ها در منطقه افزایش یافته بود نسبت به “کمبود سرباز و نیروهای مسلح” در کشور هشدار داد و به عنوان راه حل خواستار افزایش جمعیت شد.
در همین حال فرماندهان بسیج برای مقابله با “تب اقتصادی” و جلوگیری از “ضربه زدن به نظام با امکانات خود نظام” گردان های نظامی- امنیتی خود را در مساجد و پایگاه های محلات مستقر کردند. از سوی دیگر تعدادی زیادی از فرماندهان و اعضای سپاه برای مقابله با برنامه احمدی نژاد و نزدیکانش برای انتخابات خود را بازخرید، بازنشسته و یا مستعفی کردند تا به مجلس اعزام شوند.
جوانگرایی مورد نظر آیت الله خامنه ای در سپاه و نیروهای مسلح برای جلوگیری از ریزش ها و نارضایتی ها و چیره شدن بر یأس جواب نداد. سرهنگ پاسدار فخرعلی قلی زاده، فرمانده سپاه ناحیه مقاومت ارومیه حرف راست را گفت:“ما نمی توانیم انتظار داشته باشیم که نسل اول سپاه مثل نسل جدید فکر کند” و البته تاکید کرد که “نتوانستیم فضایی تنظیم کنیم که این دو نسل باهم تبادل و تعامل فرهنگ واعتقادات و افکار داشته باشندوپای صحبت هم بنشینند”.
ابر تیره جنگ در این شرایط بر سر سرداران سایه خودش را گسترش داد، ترکیه شریک سالهای اخیر جمهوری اسلامی راهش را جدا و با استقرار سپر موشکی ناتو در خاکش موافقت کرد. فرمانده قرارگاه هوایی خاتم الانبیا به نماز جمعه رفت تا به نمازگزاران قوت قلب بدهد؛ “اگر دشمنان ما دچار حماقت شده و تصور تجاوز به مرزهای مقدس کشورمان را داشته باشند، ایران اسلامی جهنمی در زمین، فضا و دریا برای آنها خواهد شد.”
مشکلات زیاد شد. مشاور فرمانده کل سپاه دوباره خاطرات تلخ سرداران از اعتراضات مردمی سال 88 را با واژگان معناداری زنده کرد: “فتنه 88 فتنه اکبر بود” و البته دوباره همان حرف که”فتنه گران به دنبال براندازی نظام بودند… به دنبال جایگاه تشریفاتی رهبری هستند”.
“عده ای خاص” که “زحمت سپاه” بردوش آنهاست برای تربیت روحانیون و حوزه های علمیه همسو با سپاه و رهبری تنها به فرزندان خودشان اطمینان و آنها را آماده اعزام به حوزه ها کردند و نام این پروژه را گذاشتند” سفیران بصیر”.
محمدرضا نقدی که به جرم شکنجه شهرداران در سال 78 به هشت ماه حبس قطعی محکوم شده بود تحلیل سرداران از قیام های منطقه را ارایه کرد و به تابستان آشفته خاتمه داد؛او “حماسه غلبه بر فتنه عمیق 88” را “عامل اصلی در تسریع قیام ملت‌های مسلمان” خواند.
سه ماه سوم؛ پناه بر جنگ
پاییز سرداران با انبوه مشکلات برجای مانده از دو فصل سخت با افزایش تهدیدهای خارجی گره خورد. سرلشکر رحیم صفوی فرمانده پیشین سپاه و مشاور نظامی کنونی آیت الله خامنه ای به همقطارانش دلداری داد: “از نظر من هیچ جنگ نزدیکی برای ایران قابل تصور نیست”.
در همین گیرو دار سرلشکر حسین حسنی سعدی معاون هماهنگ کننده ستاد کل نیروهای مسلح احتمال جنگ داد: “اگر خدای ناکرده مجددا جنگی شکل بگیرد، نیروهای ما بسیار منسجم‌تر از گذشته عمل خواهند کرد.”
همزمان نیروهای بسیج که قبلا مقرر بود تا “بصیرت بخشی در انتخابات” را راهبرد خود قرار دهند تصمیم شان عوض شد. فرمانده بسیج گفت که بسیج قرار است “تامین امنیت صندوق ها” در انتخابات مجلس را تامین کند.
یکی دیگر از نمایندگان منصوب رهبر در سپاه ریزش ها را تایید کرد. حجت الاسلام محمد حاجی زاده خبر داد که “در انحرافات اخیر و فتنه 88 خیلی از نیروهای ارزشی ما دچار انحراف شدند؛ زیرا به بصیرت کامل نرسیده بودند و راه را نشناخته و به مسیر گمراهی گرفتار شدند.”
فرمانده کل سپاه به “دهکده مقاومت” رفت و از گردان های امنیتی بسیج که از مدتی قبل در مساجد و پایگاه های بسیج محلات مستقر شده بوند رسما پرده برداری و خطاب به آنها تاکید کرد که در آینده “عملکرد‌شان تاثیر زیادی بر وضعیت انقلاب در داخل خواهد داشت”.
همزمان تعداد زیادی از اعضای سپاه در پاییز در میانه درگیری با گروه پژاک در کردستان کشته شدند. طرح دفاع موزاییکی یا همان سپاه استانی که به گفته فرمانده کل سپاه می تواند در مواقع لزوم به تنهایی از حوزه استحفاظی اش حفاظت کند جواب نداد. در میان کشته شدگان اعضای سپاه سایر استان هایی با فاصله زیاد از کردستان همچون قم دیده می شدند.
در میانه پاییز اسراییل یک موشک بالستیک با نام “پیکان” را به طور آزمایشی در خاک کشورش شلیک کرد. حسن فیروزآبادی رییس ستاد کل نیروهای مسلح در تهران گفت: “ما به عنوان دستگاه‌های نظامی تهدید را هر چند با احتمال کم و دور باشد، تهدید قطعی می‌دانیم” و البته اضافه کرد که”آماده‌ایم تا هر نوع اشتباه را آنچنان تنبیه کنیم که از انجام آن متعجب شوند.”
همزمان با اینکه حسین سلامی جانشین فرمانده کل سپاه اعلام کرد که “دشمن سیاست‌ها و راهبردهای خطرناکی را علیه نظام جمهوری اسلامی ایران طراحی و اجرا کرده است”به دستور فرمانده کل سپاه، با تفکیک سپاه تهران از کرج، یک سپاه استانی دیگر تشکیل شد.
نماینده رهبرجمهوری اسلامی در سپاه پاسداران که همچنان برای جلوگیری از نارضایتی ها و ریزش ها به کار بصیرت افزایی و توجیه برخوردهای خشونت بار پس از انتخابات 88 مشغول است خطاب به فرماندهان سپاه و بسیج معترضان را “مهدور الدم ” خواند و اعلام کرد که اعضای بسیج و سپاه نباید در برخورد با آنها “تعلل” کنند.
در آخرین ماه پاییزاما یکی دیگر از سرلشکرهای آیت الله خامنه ای درباره جنگ اظهار نظر کرد. محمدباقری معاون اطلاعات و عملیات ستادکل نیروهای مسلح به مجلس رفت تا به نمایندگان درباره احتمال جنگ و حمله زمینی و هوایی به کشور توضیح بدهد. او به اعضای مجلس هشتم گفت: “سرنوشت جنگ هم در زمین مشخص می‌شود و زمین ایران متعلق به ملت ماست و خودشان می‌دانند که عملیات روانی مطرح می‌کنند و حتی جرأت انجام مأموریت هوایی را ندارند.”
پس از آغاز برنامه های ویژه بسیج برای انتخابات و حفاظت از صندوق های رای در مقابل احمدی نژاد و گروهش در غیاب اصلاح طلبان، آیت الله خامنه ای مجوز فعالیت آزادانه نظامیان برای انتخابات را صادر کرد و با گفتن اینکه بسیج در همه عرصه ها از جمله دفاع و سیاست “حضوری پربرکت” داشته به صراحت اعلام کرد که” بسیج سیاسی است اما سیاست‌زده، سیاسی کار و جناحی نیست”.
محمدحسین صفارهرندی به فاصله کمی این گفته های رهبر جمهوری اسلامی را ترجمه کرد و ضمن پاره کردن رشته دوستی سپاه و بسیج با احمدی نژاد اعلام کرد: “احمدی‌نژاد برخی از دوستانی که «هزینه بسیاری» برای وی پرداخت کردند را از دست داده و در قبال آن یک جریان منحرف به دست آورده است.” و البته اضافه کرد که بعضی ها “بعد از خانه نشینی” برای انتخابات “ستادهای خود را در شهرستانها فعال کرده اند.
سه ماه آخر
زمستان سخت ترین فصل سال برای سرداران بود. افزایش تهدیدات نظامی و قرار گرفتن در شرایط جنگی، سالگرد بازداشت رهبران جنبش سبز و نزدیکی انتخابات مجلس و نگرانی از نتیجه آن همگی برای فرماندهان دغدغه آفرین بود.
علی سعیدی نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه تعارف را با نزدیکی به زمان انتخابات کنار گذاشت و خواستار ورود اعضای سپاه به مجلس شد تا “بتوانند موضع گیری های قوی و منسجمی در قبال تصمیمات مهم اتخاذ کنند.”
او که در بهار اعتراف کرده بود رهبران بازداشت شده جنبش سبز”پایگاه مردمی” دارند در زمستان هم تکرار کرد که آنها هنوز “حریم و هوادار” دارند.
سرلشکر عطاالله صالحی فرمانده ارتش با توجه به “استراتژی نوین دفاعی” آیت الله خامنه ای همزمان با برگزاری مانور نیروی دریایی ارتش”ناوگان نظامی امریکا” مستقر در خلیج فارس را تهدید کرد. مقامات کشور بریتانیا با این تهدید پیشرفته ترین ناو جنگی خود را به منطقه اعزام کردند که در کنار ناوگان نظامی امریکا باشد.
همزمان با تحریم نفت ایران از سوی اتحادیه اروپا سرداران تهدید کردند که اگر نفت ایران تحریم شود با بستن تنگه هرمز نمی گذارند یک قطره نفت از خلیج فارس خارج شود. اوضاع جنگی تر که شد ناوگان نظامی امریکا با همراهی چند ناو انگلیسی از بی اعتنا به تهدیدات از تنگه هرمز عبور کردند و در خلیج فارس مستقر شدند. سرداران عقب نشستند. سرتیپ احمد وحیدی وزیر دفاع اعلام کرد که “ما نگفتیم تنگه هرمز را می بندیم”. مانور نیروی دریایی سپاه که مقرر بود در نیمه بهمن ماه در خلیج فارس انجام شود لغو شد.
همزمان سرداران برای برگزاری سالروز پیروزی انقلاب در 22 بهمن و همچنین آمادگی برای سالروز بازداشت رهبران جنبش سبز یک میلیون و پانصد هزار نفر از نیروهای خود را از نقاط مختلف کشور به تهران اعزام کردند.
تهدیدهای نظامی و احتمال جنگ موجب شد تا عمق استراتژیک و دفاعی جمهوری اسلامی از “مرزهای مقاومت” در لبنان و سوریه به “استان های جنوبی کشور” برسد. محمدعلی جعفری گفت: “دشمن توانایی کوچک‌ترین تعرضی را به خاک عزیز کشورمان ندارد چه رسد به اینکه کویر مرکزی را مورد تعرض قرار دهد، اما به هرحال استان های جنوبی کشورمان چون استان فارس، یزد، خوزستان، کرمان و هرمزگان عمق دفاعی استراتژیک ما در برابر دشمن محسوب می شوند.”
در دیگر سو اختلافات در قوای مسلح همچنان بر قوت خودش باقی ماند. حجت الاسلام محمدکاظم بهرامی در همایش مدیران “حفاظت و اطلاعات” سازمان قضایی نیروهای مسلح “اختلاف و تفرقه” را از جدی ترین آسیب های امنیتی دانست وهشدار داد: “فقط جاسوسی و براندازی نیست که به امنیت کشور لطمه می زند بلکه «اختلاف» قطعاً اثرات مخرب تری دارد.”
علی سعیدی با نزدیک تر شدن به انتخابات اعلام کرد که “صرف اینکه افراد تأیید شدند به این معنی نیست که اصلح هستند” او با پیش بینی مشارکت “60 درصدی” از اعضای سپاه و بسیج خواست تا در 12 اسفند “رای هدفمند” بدهند.
در واپسین روزهای سال هرچند که انتخابات مجلس برگزار شد اما سرداران همچنان از برنامه های احتمالی احمدی نژاد برای “ایستادن در مقابل نظام” و ایجاد “تب اقتصادی” نگرانند و همچنان تهدیدهای خارجی برای آنها به قوت خود باقی است و نارضایتی ها و اختلاف ها در میانشان ادامه دارد.
