در حالی که قرار است امروز نمایندگان آژانس بین المللی انرژی اتمی برای نهایی کردن «سند رویکرد» به بحران اتمی جمهوری اسلامی به تهران سفر کنند، روز گذشته سخنگوی دستگاه دیپلماسی از تبدیل بخش دیگری از ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد به می‌له‌های سوخت هسته‌ای خبر داد. وی و سفیر جمهوری اسلامی در فرانسه همچنین گفته‌اند در صورت توافق میان طرفین، امکان اجازه بازرسی از سایت نظامی پارچین هم وجود خواهد داشت.
رامین مهمانپرست دیروز بار دیگر از تبدیل بخشی از ذخیره اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده به سوخت اتمی خبر داد؛ سوختی که قرار است برای مصرف در رآکتور تحقیقاتی تهران استفاده شود.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین گفته است که “تمام گزارشات آن به صورت کامل برای آژانس بین المللی انرژی اتمی ارسال شده است.”
جمهوری اسلامی غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد را در دل کوهستان‌های اطرف قم و در سایت زیرزمینی فردو انجام می‌دهد؛ سایتی که غرب در مذاکرات هسته‌ای با تهران موکدا خواستار برچیدن آن شده است. مهمانپرست که در کنفرانس هفتگی خود با خبرنگاران سخن می‌گفت، افزود: “راکتور تحقیقاتی تهران برای مصارف پزشکی و تولید رادیودارو احتیاج به تامین سوخت داشت و ما بارها درخواست کردیم که این سوخت توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان بخشی از همکاری برای ما ارسال شود.”
تبدیل ذخیره اورانیوم به سوخت هسته‌ای عموما به عنوان نشانه‌ای در نظر گرفته می‌شود برای آنکه جمهوری اسلامی فعلا قصد انباشت اورانیوم کافی برای ساخت کلاهک هسته‌ای را ندارد. اورانیوم برای استفاده در کلاهک اتمی باید تا حدود ۹۰ درصد غنی شود، اما وقتی اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده به سوخت اتمی تبدیل شود دیگر امکان غنی سازی بیشتر آن و رساندن به غنای ۹۰ درصد وجود ندارد.
آژانس بین المللی انرژی اتمی ماه مرداد نیز در گزارش فصلی خود، از افزایش سانتریفیوژهای سایت‌های غنی سازی خبر داده بود؛ اعداد ارایه شده در صفحه هشت آن گزارش در مورد ایران از اهمیت زیادی برخوردار بود. بر اساس این آمار، ایران ۷۱/۲۵ کیلوگرم از اورانیوم ۲۰ درصد خود را به می‌له های سوختی برای راکتور تحقیقاتی تهران که تجهیزاتی غیرنظامی است تبدیل کرده است.
پاییز امسال ایهود باراک وزیر دفاع اسرائیل تایید کرد که اگر این اتفاق نیفتاده بود بحران جاه‌طلبی‌های هسته‌ای تهران “احتمالا” به اوج خود رسیده بود. اما تصمیم جمهوری اسلامی “باعث شد لحظه رویارویی با واقعیت از هشت ماه به ده ماه تغییر کند.”
اسرائیل گفته است هر موقع برنامه اتمی تهران از “خط قرمز” عبور کند، به آن واکنش نظامی نشان خواهد داد. پیش از این اوایل تابستان، سال ۲۰۱۳ به عنوان خط قرمز جدید درنظر گرفته شده بود اما اقدام تازه جمهوری اسلامی در تبدیل بیشتر ذخایر اورانیوم به می‌له سوختی ممکن است این زمان را باز هم به عقب بیندازد.
برای تولید اورانیوم ۹۰ درصد برای ساخت یک کلاهک اتم، نیاز به غنی سازی ۲۲۵ کیلوگرم اورانیوم غنی سازی شده ۲۰ درصد است.سفر بازرسان برای نهایی کردن سند
اظهارات مهمانپرست یک روز پیش از سفر بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران مطرح شده است.
هرمان ناکارتس، معاون امور پادمانی دبیر کل آژانس، پیش از سفر به تهران در فرودگاه وین گفت هدف از مذاکرات امروز “نهایی کردن سند رویکرد” به مسئله اتمی جمهوری اسلامی است؛ سندی که به باور وی باعث خواهد شد حل وفصل مسائل باقیمانده مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران “تسهیل” شود.
گفتنی است در آخرین روزهای ماه گذشته نیز مذاکراتی میان جمهوری اسلامی و آژانس بین المللی انرژی اتمی در تهران برگزار شده بود؛ مذاکراتی دو روزه که مقامات آژانس آن را “شکست خورده” توصیف کردند.
معضل پارچین
یکی از مسائل لاینحل میان نمایندگان آژانس بین المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی منطقه نظامی پارچین است.
پارچین نام شهرک و منطقه‌ای است در جنوب شرقی تهران و در شمال شرقی شهرستان پاکدشت که بخش مهمی از تاسیسات هسته ای جموری اسلامی در آنجا بنا نهاده شده است. پیشینه کارخانه های صنایع دفاعی در پارچین به هشتاد سال پیش باز می گردد. گفته می شود جمهوری اسلامی در پارچین انفجارهای پرقدرتی را آزمایش کرده است که می تواند با تلاش احتمالی تهران برای دستیابی به توانایی ساخت سلاح اتمی مرتبط باشد.
یوکیو آمانو دبیر کل آژانس پیشتر اعلام کرده بود تصاویری در اختیار دارد که نشان می دهد جمهوری اسلامی در حال پاکسازی این منطقه از آلودگی های اتمی است. او خواستار دسترسی بازرسان به بخش های مختلف این سایت نظامی شده بود.
با این حال تهران تا امروز جواز این بازدید را صادر نکرده است و آن را به آینده نامعلومی موکول می کند.
فریدون عباسی دوان رئیس سازمان انرژی اتمی پیشتر گفته بود این منطقه نظامی است و نظامیان باید اجازه ورود به آن را صادر کنند، با این حال روز شنبه علی آهنی سفیر جمهوری اسلامی در پاریس در دیدار با برخی از سناتورهای فرانسوی به آن ها گفت: “ما آماده‌ایم که پس از توافق و نهایی شدن این برنامه (توافق ایران و آژانس)، اجازه بازدید از سایت پارچین را بدهیم.”
روز گذشته هم مهمانپرست دیدار از پارچین را منوط به رسیدن به توافق میان تهران و آژانس بین المللی دانست و گفت: “طبیعی است که اگر توافقی شکل گیرد، بخشی از آن شامل رفع نگرانی‌ها و ابهامات آژانس خواهد بود که موضوع بازدید از سایت نظامی پارچین می‌تواند یکی از این موضوعات باشد.”
جمهوری اسلامی همچنین قرار است دو هفته دیگر با اعضای گروه ۱+۵ در قزاقستان بر سر برنامه هسته ای اش چانه زنی کند. چانه زنی که ده سال است ادامه یافته اما منجر به رسیدن به راه حلی برای فیصله دادن این بحران نشده است.
آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی و کسی که سکان برنامه هسته ای نظام را در دست دارد بارها گفته است حاضر نیست زیر فشار تحریم های ایالات متحده و اتحادیه اروپا، دست از جاه طلبی های اتمی اش بردارد.
وی اوایل پاییز امسال در جریان دیدار از شهرستان بجنورد، ضمن “وحشیانه” خواندن تحریم ها علیه نفت و حوزه مالی گفت که سودای عقب نشینی ندارد: “بدانید جمهوری اسلامی ایران با این مشکلات از پا در نمی آید و به فضل الهی بر مشکلات غلبه خواهد کرد و بار دیگر دشمنان را در حسرت شکست دادن ملت ایران خواهد گذاشت.”
