وقتی خبر رسید که مسوولان محلی در برخی استان‌ها خواستار زنانه-مردانه شدن کنسرت‌ها هستند، عالی‌ترین مقام مربوط به موسیقی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به صراحت مخالفت کرد و گفت به چنین کنسرت‌هایی مجوز نخواهد داد. اما کنسرت محسن یگانه در ارومیه به دلیل عدم اجرای تفکیک جنسیتی لغو شد تا مشخص شود که فعلا زور مسوولان محلی بیشتر می‌چربد. مدیرکل دفتر موسیقی بار دیگر اعلام مخالفت کرده اما تضمینی نداده که این اتفاق بار دیگر رخ ندهد و باعث تعطیلی کنسرت‌های بعدی نشود. یکی از فرمانداران استان آذربایجان غربی نیز در گفت‌وگو با روز توضیح می‌دهد که مخالفت یک مدیر کل وزارت ارشاد برای پایان این روند کارساز نیست و چنان چه یک مقام ارشد دولت به این مساله ورود نکند، چاره‌ای جز تن دادن به برگزاری کنسرت‌های زنانه-مردانه نیست.
امکان برگزاری مجدد کنسرت لغو شده
این بار خبری از گروه‌های فشار نیست اما یک کنسرت موسیقی لغو شده است. کنسرت محسن یگانه که قرار بود در تاریخ ۱۸ و ۱۹ مرداد در ارومیه برگزار شود از سوی نیروی انتظامی لغو شد و معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی، دلایل این تصمیم را “نبود هماهنگی با اماکن، نیروی انتظامی و تبلیغات زودتر از موعد” عنوان کرده است.
او تاکید کرده که طرح تفکیک جنسیتی مربوط به نیروی انتظامی است و این ربطی به سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد ندارد اما “در صورت اجرایی شدن این طرح، تمامی ارگان‌ها تابع اجرای این سیاست هستند.”
به گفته این مقام مسوول، در صورت اختصاص یک شب به بانوان و یک شب دیگر به آقایان، برگزاری مجدد این کنسرت میسر است.
حجت‌الاسلام محمد باقر کریمی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی هم توضیح داده که “کنسرت تنها به دلیل تخلف تبلیغات زودهنگام و نداشتن تاییدیه زمانی و مکانی از سوی نیروی انتظامی از سوی ارشاد استان لغو شده و دلیل دیگری نداشته است. اگر این مراسم به دلیل تفکیک جنسیتی هم لغو شده باشد این اظهار نظر از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان صورت نگرفته بلکه باید نیروی انتظامی استان در این خصوص پاسخگو باشد.”
همزمان با اظهارات مسوولان اداره ارشاد که لغو کنسرت را تصمیم ناجا می‌دانند، تهیه کننده کنسرت محسن یگانه از قطعیت برگزاری کنسرت این خواننده موسیقی پاپ بدون قید تفکیک جنسیتی خبر داد تا ابهامات در این زمینه بیشتر شود.
او همچنین از کسب موافقت “نهادی مرتبط” خبر داد و از شهروندان ارومیه خواست تا “با رعایت نکات اخلاقی و اعتقادی” به تماشای کنسرت بیایند.
اما مدیرکل دفتر موسیقی در نشست خبری روز دوشنبه خود بار دیگر از مخالفت با برگزاری کنسرت‌های زنانه-مردانه سخن گفته است. پیروز ارجمند توضیح داده: “بحث تفکیک جنسیتی در کنسرت‌ها برای اولین بار در خراسان شمالی مطرح شد و باید بگویم که طرح چنین موضوعی نه از سوی وزارت ارشاد و نه از سوی نیروهای فشار است، بلکه این تصمیم از سوی نیروی انتظامی اتخاذ شده است. شورایی با عنوان شورای برگزاری کنسرت‌ها وجود دارد که این پیشنهادات را ارائه و مورد بررسی قرار می‌دهد که البته فقط در حد پیشنهاد بوده است.”
او با تاکید بر اینکه “هر گونه تفکیک جنسیتی درکنسرت‌ها مورد تأیید ما نیست و در شأن مردم شریف ایران محسوب نمی‌شود” اضافه کرده است: “اگر قرار باشد کنسرتی با تفکیک جنسیتی برگزار شود اصلا آن کنسرت را برگزار نخواهیم کرد. درست است که بعضی‌ها در سالن‌های کنسرت هنجارشکنی می‌کنند اما به نظر ما باید در این‌باره با فرد خاطی برخورد شود نه اینکه صورت مسئله را پاک کرد. ما با هر گونه برخورد انتظامی در سالن‌های کنسرت مخالفیم.”
وضعیت موسیقی در شهرستان‌ها
در پی تماس روز با مسوولان و مقامات محلی استان آذربایجان غربی، تنها فرماندار یکی از شهرهای این استان به شرط اینکه نامش ذکر نشود، اظهارنظر کرد. او می‌گوید: “فضای شهرستان‌ها با تهران متفاوت است و مسولان دولتی الزام شدید به هماهنگی با دفاتر ائمه جمعه، سپاه و نیروی انتظامی دارند. این یک اصل است و اگر نباشد موجب تضادهای زیادی می‌شود که روند امور را با مشکل مواجه می‌کند.”
این مقام محلی اضافه می‌کند: “در برگزاری کنسرت، نظر شورای تامین شرط است و مساله اصلا ساده نیست. حالا که نیروی انتظامی و برخی ائمه جمعه نسبت به فضای کنسرت‌ها حساس و بدبین شده‌اند مساله را ساده نبینید که یک مقام دولتی بیاید و بگوید نه.”
مخالفت مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد را با او درمیان می‌گذارم،می‌گوید: “ببینید ایشان یک مدیر کل است در یک وزارتخانه‌ای که در استان‌ها مدیرکل دارد. مطمئن باشید مدیرکل آن استان در جریان ریز امور است و همه چیز را اگر لازم باشد گزارش هم می‌کند. اگر قرار باشد که دولت زیربار نرود، باید از مقامی بالاتر به صورت رسمی اعلام شود. این جور اظهارنظرهای رسانه‌ای برای شما خبرنگارهاست نه ما مسوولین.”
پیش از این هم یک مقام اداره ارشاد شهرستان تبریز در پاسخ به وبسایت “موسیقی ما” درباره تفکیک جنسیتی در کنسرت‌ها عنوان کرده بود که ”متأسفانه در این موضوع، اداره ارشاد چندان تصمیم‌گیرنده نیست.” او گفته بود: “بعد از برگزاری چند کنسرت پاپ و استقبال چشمگیر از این برنامه‌ها در تبریز، برخی جریان‌ها وارد عمل شده‌اند و این طرح یکی از طرح‌های پیشنهادی بوده که به نظر می‌رسد با توجه به قدرت نهادهای دخیل در این جریان، از بعد از ماه رمضان به عمل در بیاید.”
علیرضا قوجاری، مسوول ارشد موسیقی اداره ارشاد ارومیه هم وجود چنین تصمیم و رویه‌ای را تایید کرده و توضیح داده بود: “شرایط فرهنگی در بخش‌های مختلف کشور متفاوت است. هر منطقه از ایران آداب فرهنگی و بومی مختص به خود را دارد اما چنین طرح‌هایی که در آنها موضوع تفکیک جنسیتی در سالن‌های کنسرت عنوان شده، بیشتر به سالن‌های برگزاری این برنامه‌ها در شهرستان‌ها برمی‌گردد. متأسفانه سالن‌های استانداردی در شهرستان‌ها وجود ندارد و همین باعث می‌شود که برخی از ناظرین نهادهای مختلف، چنین تصمیماتی را برای برنامه‌های فرهنگی بگیرند.”
او اضافه کرده بود: “این طرح در ارومیه در حال چکش‌کاری است ولی تعدد جریان‌های موازیِ تصمیم‌گیرنده در این حوزه‌ها باعث شده کمی سوءتفاهم به‌وجود بیاید. در حال بررسی هستیم و به زودی این ماجرا به صورت رسمی رسانه‌ای خواهد شد.”
زنانه-مردانه کردن کنسرت‌ها جدیدترین معضلی است که اهالی موسیقی با آن مواجه شده‌اند، آنها که همچنان با ممنوعیت نمایش ساز در تلویزیون جمهوری اسلامی مواجه‌اند، پیش از این خطر مواجهه با گروه فشار را در هنگام برگزاری کنسرت‌ها احساس می‌کردند.
عکس آرشیوی است
