در شرایطی که بر اساس اظهارات مقامات مختلف و همچنین آمارهای ارایه شده رسمی، صادرات و فروش نفت جمهوری اسلامی در پی تحریم های بین المللی با کاهش بی سابقه ای مواجه شده، سخنگوی وزارت نفت ضمن طرح این ادعاکه” تحریم ها برای ما تبدیل به فرصت شده است” از “ممنوعیت فروش نفت و گاز” به اتحادیه اروپا خبر داد.
علیرضا نیکزاد رهبر گفت: “تحریم‌ها در بسیاری از حوزه‌ها برای ما تبدیل به فرصت شده است که در آینده نزدیک نتایج آن را خواهیم دید برای مثال در۱۹ فاز از پارس جنوبی در حال حاضر تنها متخصصان ایرانی فعال هستند و هیچ نیازی به حضور خارجی نیست.”
وی با اشاره به تحریم اتحادیه اروپا و با تاکید بر اینکه تحریم این اتحادیه “هیچ تاثیری” در فروش نفت نداشته است، ادعا کرد که “ نه تنها تحریم‌ها برای ما مشکلی ایجاد نکرد، بلکه این کشورهای اروپایی بودند که از تحریم ایران متضرر شدند.”
او در گفت و گو با خبرگزاری ایسنا همچنین ضمن تکذیب کاهش فروش نفت اضافه کرد که” تحریم‌ها به خوبی مدیریت شد و بلافاصله جایگزین‌های مناسبی برای کشورهای اروپایی مشخص شدند که در حال حاضر با قرار‌داد‌های بلند‌مدت فروش نفت با آنها صورت می‌گیرد و تا زمانی که اتحادیه اروپا رسما تحریم‌ها علیه ایران را لغو نکند، به هیچ وجه محصولات هیدروکربونیک ایران به اروپا صادر نخواهد شد.”
این مقام وزارت نفت البته به نام کشورهایی که جمهوری اسلامی به عنوان جایگزین کشورهای تحریم کننده به آنها نفت صادر می کند هیچ اشاره ای نکرد.
علیرضا نیکزاد رهبر همچنین همزمان در گفت و گو با خبرگزاری مهر اعلام کرد که “در آستانه تصویب و ابلاغ دور جدید تحریم‌های نفت و گازی اتحادیه اروپا و آمریکا علیه تهران، وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران اجرای تحریم‌های پیش دستانه نفت و گاز بر علیه برخی از کشورهای اروپایی را دستور کار قرار داده است.”
به گفته سخنگوی وزارت نفت بر این اساس برنامه وزارت نفت جمهوری اسلامی “فروش و صادرات هر گونه محموله نفت خام، مایعات گازی و میعانات گازی به ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا که تصمیات خصمانه‌ای علیه ایران گرفته اند، تا اطلاع ثانوی متوقف خواهد شد.”
در همین حال یکی از اعضای مجلس شورای اسلامی نیز در ارتباط با اظهارات سخنگوی وزارت نفت گفت: “جمهوری اسلامی ایران مبادلات نفتی آن چنانی با اتحادیه اروپا نداشته و اگر صلاح بداند همین مقدار صادرات نفت را هم قطع خواهد کرد.”
جلیل جعفری بنه خلخال از اعضای کمیسیون انرژی مجلس نهم با ادعای اینکه “ خرید یا عدم خرید نفت ایران توسط اتحادیه اروپا فرقی به حال کشورمان نخواهد کرد” افزود: “نمایندگان مجلس از تصمیم تحریم پیش‌دستانه اتحادیه اروپا برای صادرات نفت حمایت کرده و آن را تصمیم خوبی می‌دانند.”
این اظهارات در حالی مطرح شده که پیش از این در پی تصمیم اعضای اتحادیه اروپا برای گسترش تحریم ها علیه جمهوری اسلامی و تحریم گاز پس از نفت، ابتدا از سوی مقامات وزارت نفت و سپس اعضای مجلس اعلام شد که صادرات نفت و گاز به اروپا به طور کامل قطع خواهد شد. این خبر پس از مدتی تکذیب شد ولی اکنون دوباره از سوی وزارت نفت و اعضای مجلس مطرح شده است.
در مهرماه سال جاری (اکتبر ۲۰۱۲) اعضای اتحادیه اروپا در نشست لوکزامبورگ با تاکید بر نتیجه بخش نبودن مذاکرات بر سر برنامه هسته ای، تشدید تحریم ها علیه جمهوری اسلامی را تصویب کردند.
تحریم های تصویب شده جدید که پس ازتصویب و اجرای تحریم نفتی از ۱۱ تیرماه سال جاری، سخت‌ترین تحریم‌های وضع شده است، مراودات مالی بانک‌های اروپا با سیستم بانکی و مالی، تحریم گازی، تحریم صنایع، کشتیرانی و بخش‌های مخابراتی و همچنین تحریم برخی افراد و شرکت‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را شامل می‌شود.
پیشتر کا‌ترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و طرف مذاکره کننده از سوی گروه ۱+۵ با جمهوری اسلامی در این ارتباط اعلام کرده بود که “امیدواریم ایران برای بازگشت به میز مذاکره متقاعد شده باشد و این موضوع را جدی بگیرد”؛ امری که از سوی سران جمهوری اسلامی مورد توجه قرار نگرفت.
تشدید تحریم ها علیه جمهوری اسلامی از سوی اتحادیه اروپا درحالی است که اعضای این اتحادیه پس از ایالات متحده تحریم نفتی جمهوری اسلامی را هم تصویب کرده بودند؛ تحریمی که از روز اول جولای ۲۰۱۲ (۱۱ تیرماه) به اجرا گذاشته شد.
در واپسین روزهای آذرماه امسال با امضای باراک اوباما رییس جمهور ایالات متحده طرح تشدید تحریم ها علیه جمهوری اسلامی رسمیت یافت. این طرح که همچون تحریم اتحادیه اروپا از شدت بیشتری نسبت به تحریم های پیشین برخوردار است و از 10 روز دیگر اجرایی خواهد شد انتقال هرگونه پول معاملاتی جمهوری اسلامی به داخل کشور را هدف خواهد گرفت.
بر اساس این بسته تحریمی جدید جمهوری اسلامی درصورتی که با کشورهایی غیر از کشورهای تحریم کننده، معامله ای صورت بدهد تنها قادر خواهد بود که از سود حاصل از آن معامله در کشور خریدار استفاده کند.
تکذیب کاهش درآمد از فروش نفت وگاز جمهوری اسلامی در حالی صورت می گیرد که در ماه های اخیر برخی از مقامات و مراکز جمهوری اسلامی به صراحت از کاهش شدید درآمد کشور از محل فروش نفت خبرداده و تحریم های بین المللی اخیر را فلج کننده و سنگین ترین تحریم ها دانسته اند.
پیشتر مهدی غضنفری وزیر صنعت، معدن و تجارت در دولت احمدی نژاد تحریم های اخیر برعلیه جمهوری اسلامی را متفاوت با تحریم های قبلی و “هوشمند” و “فلج کننده” خوانده بود.
او تابستان سال جاری در همایش روحانیون و مبلغان ماه رمضان گفت: “ما از ابتدای انقلاب، تحریم های مختلفی را دیده‌ایم، اما باید توجه داشت که تحریم های اخیر متفاوت از تحریم های گذشته علیه ایران اسلامی است.تحریم های گذشته از جنس تحریم قطعات، خدمات و یا عدم سرمایه گذاری و… بود، اما تحریم فعلی از جنس تحریم های «فلج کننده» است؛ چرا که این بار دشمن دست روی شریان های اصلی اقتصاد کشور گذاشته و دست به تحریم همه جانبه زده است.”
وی همچنین انزوای جمهوری اسلامی پس از گسترش تحریم های بین المللی را تایید کرده و گفته بود: “واقعیت آن است که ما با وجود آنکه کشور دوست در دنیا بسیار داریم اما کشوری که حاضر باشد به خاطر ما قربانی شود اصلا وجود ندارد چرا که کشورها بر اساس منافع ملی خود گام برمی دارند.”
در تابستان سال جاری نیزمحمدرضا باهنر، نایب رییس مجلس پس از برگزاری جلسه ای غیرعلنی با رستم قاسمی وزیر نفت و از فرماندهان سابق سپاه پاسداران از تحت فشار بودن بودجه عمومی کشور خبرداده و اعلام کرده بود که” دولت بودجه عمرانی را کم کرده و۳۰ درصد تقلیل داده و به ۶۰ درصد رسانده و عمده علت آن این است که درآمد این بودجه از درآمدهای نفتی و مالیات های ناشی از این درآمد تامین می شد.”
وی با اعلام کاهش چشمگیر فروش نفت از ۲ میلیون ۳۰۰ هزار بشکه به ۸۰۰ هزار بشکه تاکید کرده بود: “فروش نفتمان در تیرماه و مردادماه حد ود ۸۰۰ هزار بشکه در روز بود و متوسط فروشمان در ۵ ماه اول سال حدود ۱ میلیون بشکه بود که فروش نفت کاهش یافت بنابراین فروشمان عادی نیست و آن بخشی هم که به فروش می‌رسد بدلیل محاصره بانکی نمی‌توانیم به راحتی به پول آن دسترسی داشته باشیم و باید یکسری مسایل را دور بزنیم که در نتیجه هزینه‌ها افزایش می‌یابد.”
دو هفته پیش نیز سرتیپ پاسدار یونس امیری فرمانده سپاه فتح استان کهگیلویه و بویراحمد از کاهش بیشتر فروش نفت با توجه به آمارهای ارایه شده از سوی محمدرضا باهنر، خبرداد و با اشاره به اینکه “مبارزه تمام و کمال با دشمن باقی است” اعلام کرد: “ما روزانه ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه صادرات نفت داشتیم که آن را به ۶۰۰ هزار بشکه رساندند اما به لطف الهی این معادله در حال تغییر است.”
همچنین غلامرضا کاتب، سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نهم ۱۷ دی ماه با اشاره به جلسه غیرعلنی اعضای این کمیسیون با مقامت دولت و شرکت ملی نفت اعلام کرده بود که “در جلسه امروز گزارشی از درآمدهای نفتی ۹ماهه اول سال ۹۱ و میزان کسری که از فروش در۹ماهه اول سال داشتند ارائه شد که بر اساس آن حدود ۴۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال ۹۰ این رقم کاهش داشته است. بر اساس گزارش یاد شده ما ۴۵درصد کاهش وصول درآمدهای نفتی را نسبت به مدت مشابه سال ۹۰داشتیم.”
او همچنین تاکید کرده بود که “پیش‌بینی می‌شود در سه ماه باقیمانده سال هم وضعیت همینطور باشد و روی هم رفته وضعیت مطلوب‌تری نخواهیم داشت.”
