فرزند پارسی‌گوی ارمنی به کهریزک افتاد

نویسنده
مسعود لواسانی

» دیدار

احمد نوری‌زاده، یگانه شاعر فارسی زبانی است که به زیان ارمنی شعرمی‌گوید و داستان می‌نویسد. او اینک در آسایشگاه سالمندان و معلولان کهریزک در نزدیکی تهران با بیماری خطرناک MS دست و پنجه نرم می‌کند.

پروفسور احمد نوری‌زاده، شاعر، داستان نویس و مترجم ادبیات ارمنی ، پژوهشگر ایرانی و ارمنی‌شناس و دارنده مدال طلای فرهنگی ارمنستان، در کشور ارمنستان فردی شناخته شده است اما در کشور خود در تنهایی با بیماری خود دست و پنجه نرم می‌کند. خبرگزاری مهر روز سه‌شنبه در گزارشی از وضعیت این ادیب و مورخ فرهنگ ارمنی نوشت.

مسئول واحد امور اجتماعی و پذیرش مددجویان آسایشگاه کهریزک خبر نگهداری از این ادیب پیشکسوت را در این آسایشگاه تائید کرد ودر این باره گفت: آقای نوری‌زاده چندماهی است در گل یاس یکی از ساختمان‌های آسایشگاه کهریزک مخصوص بیماران ام اس، تحت مراقبت‌های پزشکی و اجتماعی است.به گفته وی، این شاعر ایرانی از ۲۳ آذر ۱۳۹۳ و به دلیل بیماری “ام اس” به این آسایشگاه منتقل شده و کماکان در کهریزک از او نگهداری می‌شود. او گفت که اطلاع ندارد آیا خانواده نوری‌زاده او را به این آسایشگاه آورده‌اند یا نه.

احمد نوری‌زاده یا فرزند پارسی‌گوی ملت ارمنی، آبان ماه سال ۱۳۳۰ در بندر انزلی دیده به جهان کشود.وی که دوران کودکی خود را در کردمحله بندر انزلی سپری کرده، به دلیل مصاحبت و مراودتِ مداوم با ارامنه سپری کرده است، از همان دوران کودکی با زبان و ادبیات ارمنی، خو گرفت و به تدریج با گذر زمان، پس از اشتغال به فعالیت مطبوعاتی، سرودن شعر به زبان پارسی و فراگیری زبان نوشتاری ارمنی را آغاز کرد. نوری‌زاده در کمتر از ۶ ماه نزد مرحوم آرشی بابایان شاعر معروف ارمنی، الفبای این زبان را آموخت و سپس با جدیت و ممارست، از طریق کتب خودآموز، زبان نوشتاری ارمنی را نیز فرا گرفت.

پس از آن نوری‌زاده به طور جدی به ترجمه و معرفی ادبیات معاصر و متون کهن ارمنی در مطبوعات فارسی زبان ایران همت نهاد. با گسترش دامنه فعالیت‌ها در حوزه ادبیات ارمنی، فراگیری مبنایی و ریشه‌ای زبان کهن ارمنی - گرابار - دغدغه اصلی‌اش شد و به همین دلیل با عزیمت به اصفهان، نزد مرحوم خاژاک درگریگوریان، رئیس دانشکده ارمنی شناسی دانشگاه اصفهان، مدتی را به آموختن این زبان گذراند.وی در سال های ۱۳۴۹-۱۳۴۸ کار ترجمه و معرفی آثار شاعران ارمنی را آغاز کرد، البته در گام اول، از همکاری دوستان ارمنی خود برای انتخاب اثر و ترجمه تحت الفظی اشعار بهره می‌گرفت اما با فراگیری کامل زبان مورد علاقه‌اش، از سال ۱۳۵۰ به طور کاملاً مستقل، کار ترجمه ادبیات ارمنی و چاپ و نشر آثار شاعران و نویسندگان ارمنی زبان را آغاز کرد.اولین کتابی که از وی به طور مستقل انتشار یافت، مجموعه شعری از گالوست خانتس شاعر نامدار ارمنی‌تبار ایرانی بود که با نام قدرت معجزه‌گر از سوی انتشارات گوتنبرگ به بازار عرضه شد. سال بعد مجموعه دیگری از این شاعر، با نام سلام بر تو ای انسان را آماده چاپ کرد که توسط انتشارات دنیا به بازار کتاب عرضه شد.

بعدها به مرور آثاری از هومانس تومانیان، شاعر و نویسنده نامدار ارمنی، یقیشه چارنتس، آکسل باگونتس، هراچیا کوچار و دیگران را ترجمه کرد که با نام‌های آی وطن! آی وطن!، سروده‌های سرخ، ۲۶ کمیسر و تسولاک به خوانندگان پارسی زبان عرضه شدند.احمد نوری‌زاده در حال حاضر یکی از چند شاعر غیرارمنی جهان است که به زبان ارمنی شعر می‌سراید و برای خوانندگان ارمنی زبان در جمهوری ارمنستان و دیگر کشورهای دارای جوامع ارمنی یک چهره شناخته شده و محبوب است به حدی که در این کشور او را فرزند پارسی گوی ملت ارمنی لقب داده‌اند و نیز، برنامه ریزان آموزشی جمهوری ارمنستان، بخش‌هایی از منظومه ماسیس کوه نیست اثر ماندگار وی را به همراه زندگینامه این شاعر ایرانی به عنوان یک درس در کتاب درسی دانش‌آموزان مقطع دوم راهنمایی مدارس ارمنی زبان گنجانده‌اند که دانش‌آموزان ارمنی‌تبار آن را در کتاب ادبیات خود می‌آموزند و امتحان خواهند داد.

مهمترین و ماندگارترین اثر ادبی نوری‌زاده تاکنون، کتاب صد سال شعر ارمنی است که در سال ۱۳۶۹ توسط انتشارات چشمه به دوستداران آثارش عرضه شد. چاپ اول این کتاب پس از چندسال نایاب شد. صد سال شعر ارمنی در برگیرنده ترجمه ۵۰۰ شعر و منظومه از ۷۲ شاعر نامدار ارمنی جهان است و خواننده با مطالعه پیشگفتار ۱۵۰ صفحه‌ای کتاب با برخی جنبه‌های تاریخ و فرهنگ هزاران ساله ارمنستان آشنا خواهد شد. ، از شاعران و مترجمان خوش قریحه روزگار ماست. از این مترجم، پژوهشگر و ارمنی شناس فارسی تاکنون حدود ۲۰ جلد کتاب منتشر شده است.

در شهریور ۱۳۸۵ انجمن نویسندگان جمهوری ارمنستان به نمایندگی از طرف شاعران و نویسندگان این کشور جایزه سپاس خود را به خاطر چهل سال تلاش برای شناساندن ادبیات و فرهنگ ارمنی به خوانندگان فارسی زبان به احمد نوری زاده شاعر ، مترجم و بنیان‌گذار ارمنی‌شناسی فارسی اهدا کرد.

احمد نوری زاده در مدت فعالیت‌های فرهنگی خود موفق شد معتبرترین جوایز فرهنگی-ادبی ارمنی جهان نظیر “ گاربیس پاپازیان ” و “ موسس خورناتسی ” (عالی ترین نشان فرهنگی ارمنستان) را به خود اختصاص دهد در اکتبر سال ۲۰۰۵ نیز جایزه بزرگ ترجمه در جمهوری ارمنستان را که “ گانتق ” نام دارد دریافت کرد.