محمد رضا باهنر، نائب رئیس محافظه کار مجلس، برای دومین بار در سه ماه گذشته خبری غیر رسمی را به نقل از آیت الله خامنه ای منتشر کرد.
خبر اول، درباره تاکید رهبری برای همکاری مجلس با احمدی نژاد در ماجرای اخذ رای اعتماد کابینه بود و خبر اخیر، دیدگاه او را در مورد مذاکره مستقیم با امریکا اعلام می کرد.
باهنر که نزدیک بیست سال است ریاست تشکل محافظه کار جامعه اسلامی مهندسین را بر عهده دارد، در نشست شنبه گذشته این انجمن از “مخالفت رهبر جمهوری اسلامی و شورای عالی امنیت ملی با مذاکره مستقیم با امریکا” پرده برداری کرد.
باهنر این خبر را با این عبارات بیان داشت: “مذاکره مستقیم با آمریکا از جمله مسائل استراتژیک نظام است که مقام معظم رهبری و شورای عالی امنیت ملی در حال حاضر با آن مخالف هستند”.
سخنان وی بلافاصله در صدر رسانه های داخلی و بین المللی قرار گرفت و دیروز نیز از سوی وزیر خارجه دولت محمود احمدی نژاد با این جمله که “ما هم همان نظر آقای باهنر را قبول داریم”، رسمیت یافت.
این مخالفت در حالی از مجاری غیر رسمی اعلام شده است که سعید جلیلی، نماینده آیت الله خامنه ای در شورای عالی امنیت ملی در حاشیه مذاکرات گروه 1+5 با ایران که ماه گذشته در ژنو برگزار شد، با ویلیام برنز نماینده امریکا در این مذاکرات و معاون وزیر خارجه این کشور، ناهار صرف کرده و به طور “مستقیم” دیدار و گفت و گو کرده بود.
جلیلی دبیر همان نهادی است که محمد رضا باهنر نام آن را در کنار نام آیت الله خامنه ای به عنوان “عالی ترین مراجع تصمیم گیری در خصوص مسائل استراتژیک نظام “قرار داده و تاکید کرده که این “مقام” و آن “نهاد” با مذاکره مستقیم با آمریکا مخالفند.
در کنار این ابراز مخالفت غیر رسمی آیت الله خامنه ای - که معمولا دیدگاه هایش از سوی دفتر وی به رسانه ها ابلاغ می شود- سعید جلیلی نیز دیروز در مراسمی به مناسبت حوادث اخیر سیستان و بلوچستان در مدرسه علوی تهران از “نگاه متفاوت ایران و امریکا به مقوله امنیت” سخن گفت تا تائیدی دیگر بر اخباری باشد از پیچیدگی وضعیت پرونده هسته ای و دورنامی مبهم روابط ایران و امریکا حکایت دارند.
اما همانطور که ایلنا گزارش داده، منوچهر متکی با وجود تائید خبر باهنر، از پاسخ در مورد واکنش دولت احمدی نژاد به آن خودداری کرده و به نوشته ایلنا حتی بازدید از نمایشگاه مطبوعات را نا تمام گذاشته است.
محمود احمدی نژاد نیز خود، شب قبل از روزی که باهنر از مخالفت اصولی رهبر ایران و شورای عالی امنیت ملی برای مذاکره مستقیم با امریکا پرده بردارد، در جمع افرادی که ایسنا از آنها با عنوان “اجتماع گروه های جهادی” نام برده است، بدون اشاره مستقیم به امریکا، سیاست خارجی ایران را “جهادی” دانسته و گفته بود: “در دوران اخیر نیز مشاهده کردیم که اگر با روحیه غیرجهادی در مناسبات بخواهیم وارد شویم، مستکبرین طمع‌کار می‌خواهند تا داخل خانه ما بیایند و هیچ شان و جایگاهی برای ما قائل نمی‌شوند”.
احمدی نژاد در حالی از “سیاست خارجی جهادی” سخن می گوید که تا کنون دو نامه به روسای جمهور سابق و کنونی امریکا نوشته و در اولین سال ریاست جمهوری اش، سفرای ایران و امریکا برای اولین بار پس از سی سال به طور رو در رو با یکدیگر دیدار داشتند. همچنین وی هفته گذشته از تمایل ایران برای تامین سوخت نیروگاه هسته ای ایران از امریکا سخن گفته بود.
همزمان، خبر مخالفت آیت الله خامنه ای با مذاکره مستقیم با امریکا، شایعه تمایل ترکیه برای ایفای نقش میانجی میان ایران و امریکا را، با وجود سفر غیر منتظره اردوغان به تهران از اعتبار انداخته است.
ایلنا دیروز گزارش داد که یک منبع آگاه در سفارت ترکیه در تهران نسبت به میانجیگری ترکیه میان ایران و آمریکا اظهار بی‌اطلاعی کرده و گفته است که “ما از این مساله اطلاع نداریم “.
شاید دلیل اصلی بروز شایعاتی مبنی بر تمایل ترکیه به میانجیگری میان ایران و امریکا، مقصد بعدی او پس از دو روز اقامت در تهران باشد: اردوغان تهران را به مقصد واشنگتن ترک خواهد کرد و با باراک اوباما دیدار خواهد داشت.
برخی ناظران سیاسی بر این باورند که بر خلاف اخباری که مدام از “مثبت بودن نشست ژنو” در زمان برگزاری مذاکرات منتشر می شد، کماکان ایران و امریکا را دایره وسیعی از بی اعتمادی و پیشینه خصمانه احاطه کرده است و اخبار اخیر نیز تنها تاکید مجددی بر ادامه وضعیت مبهم سیاست خارجی ایران است.
ایران که به واسطه پافشاری بر مواضع هسته ای یا همان “سیاست خارجی جهادی” خود، تا کنون سه بار در شورای امنیت سازمان ملل محکوم شده و به تبع آن تحریم های دشوار مالی و اقتصادی را تحمل می کند. تحریم هایی که شاید خبر باهنر و چرخش لحن احمدی نژاد حاکی از احتمال تشدید آنها در آینده باشد.
