پس از استفاده از تسلیحات شیمیایی در درگیری نیروهای دولتی و مخالفان سوری، بحث مداخله نظامی در این کشور از سوی ناتو و امریکا بالا گرفته تا جایی که گزارش ها از حمله ای احتمالی ظرف روزهای آتی به سوریه حکایت دارد.در این صورت موضع جمهوری اسلامی، که یکی از حامیان سرسخت بشار اسد و حکومت فعلی سوریه است چه خواهد بود؟ آیا ایران با چنین حمله ای همراهی یا موضعی بی طرف اتخاذ خواهد کرد؟ آن هم در قبال کشوری که مسعود جزایری، معاون ستاد مشترک نیروهای مسلح جمهوری اسلامی از آن به عنوان خط قرمز نظام یاد کرده؟ مهدی طائب فرمانده قرارگاه عمار نیز پیشتر گفته بود حفاظت از سوریه برای ایران از حفظ امنیت خوزستان مهم تر است؛نظری که
دو عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم در مصاحبه با “روز” تایید می کنند و می گویند جمهوری اسلامی، سوریه را جزو منافع حیاتی خود میداند و قطعا در صورت هرگونه حمله ای به این کشور، واکنش نشان خواهد داد.
اما این واکنش در چه سطحی خواهد بود؟ آیا به ابراز مخالفت و رایزنی های پشت پرده بسنده خواهد شد یا در حمایت از بشار اسد وارد جنگ خواهد شد؟ نوذر شفیعی و محمد اسماعیلی، اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی می گویند در مورد این مسئله، مسئولان رده بالا و راس نظام تصمیم گیری خواهند کرد و واکنش ایران غیر قابل پیش بینی خواهد بود.
نوذر شفیعی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی میگوید: ایران، سوریه را جزو منافع حیاتی خود میداند و منافع حیاتی جزو منافعی است که قابل مذاکره نیست و هر کشوری حاضر است به خاطر آن بجنگد.
به گفته او، سوریه برای ایران خیلی مهم است و با عراق و افغانستان یا سایر کشورهای دیگر تفاوت دارد.
می پرسم: آیا واکنش جمهوری اسلامی به حمله احتمالی به کشور سوریه که شما آن را جزو منافع ملی ایران میدانید در سطح ابراز مخالفت خواهد بود یا اقدامات دیگری نیز می شود؟ این نماینده مجلس می گوید: طبیعی است که اولویت، اقدامات، موضع گیریها و راهکارهای دیپلماتیک است. ایران تمایلی برای ورود به یک جنگ یا تمایلی برای شرایط غیرقابل پیش بینی و کاری که نتیجه اش و شرایط اش مشخص نیست ندارد. این رفتار عقلایی هر کشوری است اما اینکه مجبور شود واکنش نشان دهد آن بحث دیگری است.امریکایی ها نباید رفتاری کنند که معادلات منطقه ای را به هم بریزند و کشورها را مجبور به گزینه های اجتناب ناپذیر کنند.
منظور از گزینه های اجتناب ناپذیر چیست؟ میگوید: قطعا ایران واکنش نشان خواهد داد و واکنش اش هم غیر قابل پیش بینی است.
سئوال میکنم: مشخص نیست این واکنش در چه سطحی خواهد بود؟ این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می گوید: این جزو تصمیماتی است که در راس نظام اتخاذ خواهد شد ولی قطعا بدون واکنش نخواهد بود. سوریه از جهت ژئوپولوتیک برای ما اهمیت فراوانی دارد، به هر حال عراق، سوریه و لبنان جزو حوزه های نفوذ ایران هستند و این نفوذ عمدتا یک نفوذ معنوی است لذا ایران اجازه نمیدهد در مناطقی که جزو حوزه های نفوذش است، احساس تعلق نسبت به این مناطق دارد و جزو حوزه هایی است که نفوذ ژئوپولوتیک ایران را افزایش میدهد اقداماتی صورت بگیرد که به زیان ایران تمام شود.
در این میان موضع کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس چیست؟ آیا این کمیسیون جلسه ای در خصوص بررسی این مساله تشکیل داده است؟ آقای نوذری به عنوان عضو این کمیسیون میگوید: قاعدتا موضع مجلس هم موضع مخالفت با این مسئله خواهد بود ولی تاکنون جلسه ای در این زمینه در کمیسیون تشکیل نشده و تصمیم گیری هم نشده، به هر حال همانطور که عرض کردم در این زمینه راس نظام و رهبری است که تصمیم گیر خواهند بود.
محمد اسماعیلی، دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم می گوید که در کمیسیون مذکور تصمیم گیری خاصی صورت نگرفته اما اخبار سوریه توسط نمایندگان عضو این کمیسیون رصد می شود.
او درخصوص حمله احتمالی امریکا و ناتو به سوریه و تبعات این حمله برای جمهوری اسلامی به “روز” می گوید: به نظرم میرسد فعلا بیشتر به یک عملیات روانی شبیه است، البته صد در صد هم نمی شود رد کرد. شاید امریکایی ها در باتلاق اسرائیلی ها گیر کرده اند و احتمال دارد آنها امریکا را به این صحنه بکشانندودرگیر کنند. اگر چنین اتفاقی بیفتد و امریکایی ها در محاسبات شان اشتباه کنند قطعا مردم و دولت سوریه به این راحتی تسلیم چنین حمله ای نخواهند شد و مقاومت خواهند کرد. جمهوری اسلامی هم به قطعا عنوان اینکه سوریه محور مقاومت است و سالیان سال در کنار نیروهای مقاومت ایستاده آنها را تنها نخواهد گذاشت. ماتا جایی که مقدور است سعی میکنیم با صحبت با همسایگان مان، بخصوص ترکیه و کشورهایی که در این قضیه دخیل هستند، نگذاریم چنین اتفاقی بیفتد. اگر هم چنین شرایطی در منطقه پیش بیاید قطعا نظام جمهوری اسلامی از حمایت های مادی و معنوی خودش دریغ نخواهد کرد.
منظور از حمایت های مادی و معنوی چیست؟ آیا جمهوری اسلامی صرفا به ابراز مخالفت و رایزنی های پشت پرده بسنده خواهد کرد یا به صورت عملی به حمایت از دولت اسد برخواهد خاست؟ آقای اسماعیلی میگوید: این را الان خیلی نمی شود رویش بحث جدی کرد باید ببینیم دولت سوریه و مردم سوریه این آمادگی را دارند که از کشور خودشان دفاع کنند اما اگر جایی لازم باشد که حمایتی صورت بگیرد، برای همه کشورهای جهان وظیفه است که حمایت کنند. وقتی دشمنان انقلاب اسلامی، دشمنان اسلام و دشمنان کشورهای اسلامی و دشمنان منطقه وارد چنین درگیری شوند برای همه کشور های اسلامی وظیفه است که از مردم سوریه دفاع بکنند. به کشته شدن بیش از ۳۰۰ نفر و زخمی شدن بیش از ۳ هزار نفر در حمله موشکی شیمیایی روز چهارشنبه هفته گذشته در سوریه اشاره و سئوال میکنم جمهوری اسلامی حامی یکی از طرفین درگیری یعنی حکومت بشار اسد است.راهکار پایان دادن به این درگیریها از نظر شما چیست؟ این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس میگوید: ما معتقدیم این کشتاری که نه تنها در سوریه بلکه در هر جای جهان اسلام صورت می گیرد پشت صحنه اش صهیونیست ها و امریکایی ها هستند.آنها دوست ندارند در جهان اسلام آرامش وامنیت برقرار شود. لذا من فکر میکنم مسلمان ها باید هوشیار باشند و در دام توطئه ای که صهیونیست ها و امریکا برای آنها پیش بینی کرده، گرفتار نشوند. متاسفانه امروز سوریه است، دیروز عراق بود، افغانستان بود، جاهای دیگر بود، فردا ممکن است کشور دیگری باشد. من به نظرم میرسد مردم در جهان اسلام باید خیلی هوشیارتر از اینها عمل کنند. قطعا امریکایی ها و به ویژه صهیونیست ها، چون امریکایی ها در دام صهیونیست ها گرفتار شده اند، پشت صحنه هر جنایتی هستند که در منطقه رخ میدهد.
می گویم با توجه به حجم بالای درگیریها در سوریه و کشته شدن هزاران نفر و آواره شدن دهها هزار نفر، برخی از لزوم مداخله حقوق بشرانه از سوی کشورهای غربی در سوریه سخن میگویند. نظر شما چیست؟ آقای اسماعیلی میگوید:اگر بحث حقوق بشر باشد، چون پشت صحنه همه این جنایات امریکایی ها و صهیونیست ها هستند قطعا اگر قرار باشد کسی مجازات شود اولین مجرم حقوق بشر، صهیونیست ها و امریکایی ها هستند. آنها دارند از این ابزارعلیه جهان اسلام و مسلمان ها استفاده میکنند. این نمی تواند برای کشورهای اسلامی قابل قبول باشد که امریکایی ها که خودشان بدترین جنایات را در طول تاریخ انجام داده اند امروز بیایند مدعی حقوق بشر شوند. حداقل در جهان اسلام مردم این ادعا را قبول ندارند.
از میان مقامات مسئول در جمهوری اسلامی، تاکنون محمد جواد ظریف، وزیر خارجه در گفت و گوی تلفنی باهمتای آلمانی اش، ضمن محکوم کردن استفاده از سلاح شیمیایی، نسبت به عواقب اقدام نظامی در سوریه هشدار داده و خواستار پرهیز از انجام اقدامات شتاب زده شده است.پیش از او حسن روحانی، هم ۱۵ مرداد ماه درکنفرانس مطبوعاتی و در پاسخ به خبرنگار تی آر تی گفته بود: ما دخالت خارجی و جنگ داخلی در سوریه را محکوم می کنیم و معتقدیم راه حل مشکل نظامی نیست و تنها راه حل سیاسی است. همه گروه های سوری باید با دولت مذاکره کنند. در نهایت انتخابات باید برگزار شود و دموکراسی و عملی شدن خواست مردم مهم است. اگر کشورهای همسایه با هم کمک کنند، این مسئله زودتر عملی خواهد شد.
او دوم شهریور ماه هم با محکوم کردن کاربرد سلاح شیمیایی در سوریه گفته بود: شرایطی که امروز در سوریه حاکم شده و بسیاری از مردم بیگناه آن، آن هم توسط عوامل شیمیایی مصدوم یا شهید شده‌اند، تاسف‌بار است. کاربرد سلاح شیمیایی کاملا و قویا محکوم است و دولت جمهوری اسلامی که خود قربانی سلاح‌های شیمیایی است به جامعه جهانی توجه میدهد که همه توان خود را برای جلوگیری از کاربرد این سلاح‌ها در همه جا به ویژه در سوریه به کار گیرد.
در حمله شیمیایی روز چهارشنبه گذشته در سوریه، مخالفان سوری و دولت این کشور همدیگر را متهم میکنند. روسیه میگوید شواهدی در دست دارد که نشان میدهد مخالفان و شورشیان سوری مسئول این حمله شیمیایی بوده اند، اما جی کارنی سخنگوی کاخ سفید گفته هیچ تردیدی وجود ندارد که دولت سوریه عامل حمله شیمیایی بوده است.
هنوز مشخص نیست در صورت حمله احتمالی، این حمله در چه سطحی خواهد بود و آیا هدف سرنگون کردن دولت اسد است یا حمله ای محدود برای تضعیف زیرساخت های دولت سوریه. اما حمله در هر سطحی که باشد دولت حسن روحانی را در موقعیت سختی قرار میدهد، چه در داخل کشور و چه در عرصه بین المللی. هرچند به گفته نمایندگان عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، رهبر جمهوری اسلامی در این زمینه تصیم گیر است نه دولت و دستگاه سیاست خارجی.
