دو روز پس از تصویب دو فوریت طرحی که دست دولت را برای افزایش یارانه های نقدی از مجرای مابه التفاوت فروش ارز می بندد، محمود احمدی ناگهان از “صفر شدن بودجه” در برخی حوزه ها خبر داد و اعلام کرد که “دولت از لحاظ بودجه تحت فشار شدید است”؛ سخنانی که با گفته های چهار روز قبل معاون برنامه ریزی نهاد ریاست جمهوری مبنی بر اینکه “اعلام کسری بودجه نکرده ایم” در تعارض است.
بنا به گزارش خبرگزاری فارس، محمود احمدی نژاد دیروز در برنامه ای به نام “مجلس دانش آموزی” گفته است: “اکنون به لحاظ بودجه تحت فشاریم. بودجه خیلی جاها صفر شده یا کاهش ۲۵ درصدی داشته است. در این شرایط می‌توان فهمید که خیلی‌ها چکاره هستند، اما بودجه مجلس دانش‌آموزی و سازمان دانش‌آموزی را تامین می‌کنیم. اگر لازم باشد از حقوق وزیر و سایرین کم می‌کنیم و بودجه شما را می‌دهیم”.
او این سخنان را پس از آن بر زبان آورد که مجلس دو فوریت طرحی را به تصویب رساند که بر اساس آن دولت مکلف است مابه‌التفاوت فروش نرخ ارز مرجع با بازار آزاد را در پروژه‌های عمرانی و تحت نظارت مجلس هزینه کند؛ طرحی که به اعتقاد روزنامه دنیای اقتصاد، با هدف جلوگیری از اجرای احتمالی ایده پرداخت یارانه نقدی سه برابری به مردم از محل مابه‌التفاوت نرخ ارز مرجع با بازار آزاد، تصویب شده است. ایده‌ای که اولین بار، ابتدای مهرماه امسال از سوی خبرگزاری مهر مطرح شده بود. این خبرگزاری یا “اقتصادی ـ سیاسی” خواندن این ایده که “در برخی زیرمجموعه‌های دولت مطرح شده و برخی چهره‌های اقتصادی و سیاسی دولت در جریان آن قرار گرفته‌اند” نوشته بود که در صورت نهایی شدن آن، یارانه ماهانه‌ای معادل ۹۰ هزار تومانی به ازای هر ایرانی به یارانه نقدی فعلی اضافه خواهد شد.
به نوشته این روزنامه، هم اکنون دولت بیش از ۸۰ درصد بازار ارز را در انحصار خود دارد و این احتمال که افزایش بی سابقه قیمت دلار با هدف جذب نقدینگی از بازار سرگردان و توزیع آن در قالب “یارانه ارزی” با انگیزه های انتخاباتی، انجام شده باشد، یکی از محتمل ترین سناریوهاست.
در اینباره دنیای اقتصاد نوشته است: “چون ۸۰ درصد بازار ارز در دست دولت است، طبیعی است که دولت می تواند نقش انحصاری در آن داشته باشد و چه بسا به خاطر تامین کسری بودجه ریالی، از لحاظ غیراقتصادی، بازار را پرتنش کرده تا با فروش دلار، ریال های فراوانی به دست آورد”.
پیش از اعلام بی مقدمه کسری بودجه از سوی محمود احمدی نژاد که پس از تصویب فوریت طرح روز یکشنبه مجلس بیان شده است، روز گذشته روزنامه ایران، ارگان رسمی دولت نیز طی گزارشی توقف فاز دوم هدفمندی را “فاجعه بار” اعلام کرده و به دفاع از دستاوردها و اهداف آن در کشور پرداخته است.
این روزنامه در تیتر نخست خود زیر عنوان “درمان اقتصاد کشور مختل می‌شود”، ضمن تاکید بر موفقیت دولت دراجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، نوشته است: “در شرایطی که اقتصاد ایران تحت شدیدترین تحریم‌ها بیش از پیش به مصرف بهینه منابع و صرفه‌جویی منطقی نیازمند است، نمایندگان مجلس خواستار توقف فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها شدند”.
روزنامه ایران همچنین در گزارشی با عنوان “توقف فاز دوم هدفمندی فاجعه بار است” با تعدادی از استادان دانشگاه گفت‌وگوهایی انجام داده که این افراد ضمن انتقاد از طرح مجلس، توقف اجرای فاز دوم را به صلاح کشور ندانسته‌اند.
برای نمونه، محمد جلیلی، که روزنامه ایران او را “استاد دانشگاه” معرفی کرده، گفته است: “زمانی که خبر تصویب یک فوریت طرح توقف اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها را شنیدم شوکه شدم. هدفمندی یارانه‌ها طرحی بنیادی و اساسی است و برای کشور ضرورت دارد. توقف و حتی به تعویق انداختن اجرای فاز دوم هدفمندی به هیچ عنوان به صلاح کشور نیست”.
سخنان محمود احمدی نژاد در حالی است که رحیم ممبینی، معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، آنطور که ایسنا گزارش داده، هفته پیش گفته بود: “منابع ما کاهش یافته است و متناسب با کاهش درآمدها تخصیص‌ها را تنظیم می‌کنیم به گونه ای که فعالیت‌ها و عملیات مربوط به مصارف هزینه‌ای و عمرانی را به موجب حکم صریح قانون متناسب با وصول درآمدها تنظیم کرده و اولویت بندی می‌کنیم و تاکنون نیز چنین کاری را انجام داده‌ایم. ما هیچ کجا اعلام کسری بودجه نکرده‌ایم”.
همزمان با سخنان احمدی نژاد مبنی بر “تحت فشار بودجه ای” بودن دولت، سایت های خبری از جمله خبرگزاری مهر از به تعویق افتادن پرداخت یارانه های نقدی مهرماه خبر دادند و به این ترتیب شائبه های اعلام نارضایتی دولت از طریق متوقف کردن یارانه های نقدی را در برابر مصوبه اخیر مجلس تقویت کردند.
مهر نوشته است: “یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی به ازای هر نفر بامداد احتمالا روز پنجشنبه به حساب سرپرستان خانوار واریز و سپس قابل برداشت می‌شود. بیش از ۷۴ میلیون ایرانی یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی - فاز اول هدفمندی یارانه‌ها- را دریافت می‌کنند. یارانه نقدی تا مردادماه هر ماه بامداد هجدهمین روز به حساب سرپرست خانوار واریز می‌شد اما این تاریخ در شهریورماه به بیستمین روز موکول شد. و هم اکنون به نظر می رسد که باز هم به تعویق بیافتد”.
با این حال، دیروز پس از افزایش گمانه زنی ها درباره یارانه نقدی، لطف‌الله فروزنده معاون پارلمانی احمدی نژاد، به فارس گفت: “یارانه های نقدی خانوارها در صورت عدم اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه ها، همچنان پرداخت می شود. پرداخت یارانه‌ها در صورت اجرا نشدن مرحله دوم فاز هدفمندی یارانه ها با اصل هدفمندی و قانون هدفمندی در تعارض است اما با وجود این نکته و در صورت تصویب قانون مجلس نیز یارانه های نقدی خانوارها پرداخت خواهد شد”.
