چهارماه بعد از انتخاب یک سردار سپاه به وزارت نفت و وعده های وی برای به راه انداختن صنایع نفتی و بالابردن میزان صادرات، رستم قاسیمی به گزارش خبرگزاری ها اعلام داشت در صورت ادامه “تلاش نظام سلطه برای افزایش فشار بر صنعت نفت و محدود کردن صادرات نفت ایران”، جمهوری اسلامی ممکن است ناچار به “تجدید نظر در قبال تامین نفت مصرف‌کنندگان جهانی” کند.
خبرگزاری ایسنا به نقل از رستم قاسمی گزارش داده که “فقدان نفت ایران در بازارهای جهانی” می‌تواند قیمت انرژی را در تمام جهان تحت تاثیر قرارداده و زمینه‌ساز ایجاد “یک بحران فراگیر” در اقتصادهای صنعتی غرب شود.
وزیر نفت در اوایل آبان نیز هشدار داده بود که “در صورت تشدید تحریم‌ها” صادرات نفت ایران متوقف خواهد شد.
هم اکنون چند ماه است که اتحادیه اروپا و برخی دیگر از کشورهای جهان، نفت خام صادراتی ایران را نمی خرند. تا پیش از این اتحادیه اروپا به تنهایی در حدود ۲۰ درصد نفت تولید شده در ایران را خریداری می کرد.
این کشورها خرید نفت از ایران را به دلیل مظنون بودن به برنامه هسته ای جنجالی جمهوری اسلامی، تحریم کرده اند. کشورهای بیشتری هم یا در همراهی با تحریم های نفتی و یا به دلیل دشواری در انتقال پول خرید نفت به داخل کشور ناشی از تحریم سیستم بانکی ایران، خرید نفت را کاهش داده اند.
رستم قاسمی دیروز گفت که “تاثیرات منفی” قطع صادرات نفت ایران به جهان، “گریبانگیر مردم کشورهای صنعتی” می‌شود اما اضافه کرد که “ما اصلا خواستار چنین اتفاقی نیستیم”.
به گفته او “همان دولت‌های سلطه جو باید پاسخ‌گوی آثار و تبعات جهش نرخ انرژی” باشند.
وزیر نفت در عین حال گفت: “همواره تلاش کرده‌ایم تا با رایزنی و گفت‌وگو شرایطی را به وجود آوریم که صنعت نفت ایران کمترین تلاطم را داشته باشد.”
“فروشمان عادی نیست”
رستم قاسمی پیش از آنکه به عنوان وزیر نفت در دولت محمود احمدی نژاد از مجلس رأی اعتماد بگیرد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا بود. این قرارگاه متعلق به سپاه پاسداران یکی از بزرگترین و ثروتمندترین نهادهای اقتصادی ایران است.
به باور دولت آمریکا که تحریم های بین المللی علیه صنایع نفت و انرژی و سیستم بانکی، مالی و اقتصادی ایران را هدایت می کند، سپاهی بودن رستم قاسمی، پای سپاه پاسداران را به بخش های متعدد صنعتی و انرژی کشور بیش از پیش باز کرده است.
این مسئله باعث شد تا شرکت ملی نفت ایران که یکی از بزرگترین شرکت های نفتی جهان است و از زیرمجموعه های وزارت نفت به شمار می آید نیز از مهرماه گذشته مشمول تحریم های دولت ایالات متحده آمریکا قرار گرفت.
بر این اساس، آمریکا می تواند بانک ها و موسسه های مالی خارجی طرف معامله با شرکت ملی نفت ایران را از دسترسی به بازارهای مالی آمریکا منع کند.
در دوران فرماندهی قاسمی بر قرارگاه خاتم الانبیا، دولت احمدی نژاد میلیاردها دلار پروژه نفتی، گازی و عمرانی کشور را بدون انجام مناقصه و تشریفات قانونی معمول به این قرارگاه واگذار کرد.
بخش عمده بودجه کل کشور از محل صادرات نفت تأمین می شود که بر اساس گزارش های نهادهای بین المللی، در نتیجه تحریم ها کاهش فوق العاده ای داشته است.
بر اساس این گزارش ها ایران هم اکنون روزانه کمتر از یک میلیون بشکه نفت می فروشد هرچند مقام های وزارت نفت این آمار را تکذیب کرده اند.
محمد علی خطیبی، نماینده ایران در اوپک، چند روز پیش گفته بود که گزارش های مربوط به کاهش صادرات نفت ایران صحت ندارد.
به گفته او ایران همچنان دومین تولید کننده نفت اوپک است.
وزیر نفت هم هفته گذشته با تکذیب کاهش صادرات نفت، گفته بود که ایران همچنان روزانه ۴ میلیون بشکه نفت تولید می کند.
اما محمدرضا باهنر، نایب رئیس مجلس و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام برای نخستین بار به طور رسمی اعلام کرد که میزان فروش نفت ایران به یک میلیون بشکه در روز کاهش یافته است.
او گفته بود که “فروشمان عادی نیست و آن بخشی هم که به فروش می رسد به دلیل محاصره بانکی نمی توانیم به راحتی به پول آن دسترسی داشته باشیم.”
به گفته باهنر، فروش نفت کشور در تیر و مرداد ۱۳۹۱ تنها ۸۰۰ هزار بشکه در روز بود. تا پیش از آغاز تحریم‌های بین المللی، ایران روزانه در حدود ۲ و نیم میلیون بشکه نفت صادر می کرد.
درآمدهای نفتی؛ تهدیدهای نفتی
آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی و دیگر مسئولان ارشد کشور، بارها بر ضرورت قطع وابستگی بودجه و درآمد کشور به صادرات نفت تأکید کرده اند.
وزیر اقتصاد در دولت محمود احمدی نژاد روز سوم آبان گفته بود که اگر دولت در فروش نفت دچار مشکل شود، از طریق منابع مالیاتی، هزینه‌هایش را تأمین خواهد کرد.
وزیر نفت نیز در جریان سفر اخیر خود به امارات متحده عربی از تدوین طرحی در دولت خبر داده بود که به گفته وی، براساس آن، دولت می تواند کشور را بدون هیچ درآمد نفتی اداره کند.
این در حالی است که بنابر گزارش اخیر مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، ۶۰ درصد از فعالیت های اقتصادی درایران مالیات نمی پردازند. نزدیک به ۴۰ درصد از این فعالیت های اقتصادی از پرداخت مالیات معاف هستند و بیش از ۲۱ درصد از فعالیتهای اقتصادی نیز به صورت زیر زمینی است که اساسا امکان اخذ مالیات از آنها وجود ندارد.
علاوه بر این و حتی در بهترین شرایط هم درآمد مالیاتی کشور تنها هفت درصد کل تولید ناخالص داخلی ایران است.
تهدید چندباره وزرای دولت درباره قطع صادرات نفت ایران به جهان در صورت ادامه پیدا کردن فشارها و تحریم ها در حالی بیان می شود که پیش از آن برخی مقام های حکومتی تهدید کرده بودند که در صورت تحریم نفتی ایران، جمهوری اسلامی تنگه هرمز در میانه خلیج فارس و دریای عمان را خواهد بست.
محمدرضا رحیمی، معاون اول محمود احمدی نژاد در دی ماه ۹۰ گفته بود “اگر بنا باشد نفت ایران را تحریم کنند یک قطره نفت از تنگه هرمز عبور نخواهد کرد.”
تهدیدات اینچنینی جممهوری اسلامی به تنشی لفظی و تبلیغاتی میان دولت ایران با دولت های غربی خریدار نفت از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس منجر شد که برای مدتی نگرانی ها و گمانه زنی ها از برخورد نظامی در این آبراه ژئواستراتژیک جهان را به شدت افزایش داد.
جمهوری اسلامی پس از مدتی تهدید خود برای بستن تنگه هرمز را پس گرفت و هم اکنون ماه هاست که هم نفت ایران تحریم شده و هم تنگه هرمز کماکان باز است.
