با آمدن زمستان در منطقه زلزه زده آذربایجان ایران، به نظر می رسد که دو زلزله ای که در ماه اوت این منطقه را لرزان، همچنان قربانی می گیرد.
روز ۱۱ اوت خانه های کاهگلی و آجری آذربایجان را خراب کرد. در حدود 306 روستا دچار زلزله شد که 65 روستا بطور کامل از بین رفت.
همان زمان دولت وعده داد قبل از فرارسیدن زمستان، برای زلزله زدگان خانه بسازد، زمستان آمد و صدهزار چادر نشین در انتظار زمستان سخت منطقه نشسته اند. زمستان در این منطقه بسیار سخت و همراه با باد شدید و باران و سیل است که خاک را به گل تبدیل می کند.
الله وردی دهقانی، نماینده مجلس روز ۱۸ نوامبر به مجلس گفت: “متاسفانه تنها ۱5 درصد مردم در منطقه زلزله زده ورزقان خانه دار شدند و سوء مدیریت باعث شده است که 63 درصد روستا نشین ها همچنان در چادر زندگی کنند و این درحالی است که برف و سرما آغاز شده است.”
روز ۱9 نوامبر، سپاه پاسداران و بسیج اعلام کرد که 772 واحد خانه در مناطق زلزله زده آماده شده است و این بخشی از 2000 واحدی است که آنها قول ساختنش را داده اند.
محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه گفت: “سیج و سپاه از لحظات اول در کنار مردم زلزله زده بودند و تا زمانی که مشکلاتشان حل نشود، در آنجا خواهند ماند.”
خطراتی که وجود دارد، در مناطق زلزله زده کاملا مشهود است. روز دهم اکتبر، اتصالی سیم دستگاه گرم کننده منجر به آتش گرفتن ده چادر شد و یک زن کشته و دو کودک زخمی شدند.
فرزین رضایی، دانشجوی دانشگاه تبریز که بصورت داوطلبانه در مناطق زلزله زده خدمت می کند، می گوید: “تصور اینکه زنی که خانه اش را در زلزله از دست داده و حالا جانش را هم از دست می دهد، برای من سخت است.”
اکبر، یکی از کارکنان هلال احمر است که در زمان آتش گرفتن چادرها حضور داشت. او خواهش کرد که نام خانوادگی اش دراین گزارش ذکر نشود. وی ماه گذشته گفت: “اینجا هوا سرد شده است. دو ماه از زلزله می گذرد و متاسفانه مقامات هنوز به وعده های خود عمل نکرده اند: نه خانه های موقت آماده شده است، نه خانه ها بازسازی شده است.”
وی گفت: “اینکه شاهد مشکلات زیادی که این مردم با آن مواجه هستند، باشیم کار بسیار دشواری است. مثلا یکی از افراد روستایی پتوی خود را روی گوسفندش انداخته بود زیرا دام ها برای آنها حیاتی هستند. آب و هوا سردتر می شود و نباید مردم را متهم به بی دقتی کرد که دستگاه گرم کننده را موقع خواب به چادر هایشان می آورند.”
کوتاهی دولت
زلزله منجر به انتقاد از اقدام دیرهنگام دولت و بی توجهی مقامات پایتخت که مشغول برگزاری اجلاس غیر متعهد ها در تهران بودند، شد. مقامات ایرانی درحالی با سران کشورهای دیگر مواجه می شدند که آنها کشته شدن صدها نفر را به تسلیت می گفتند اما خودشان بیانیه رسمی درمورد این فاجعه صادر نکرده بودند.
مسعود پزشکیان، نماینده تبریز و وزیر سابق بهداشت، ضمن اشاره به اینکه صدا و سیما خبرهای اصلی را برای پخش خبر زلزله قطع نکرده است، گفت: “انگار هیچ اتفاقی نیافتاده است و مردم هم همین فکر را می کنند. صدا و سیما بجای پخش اخبار زلزله به پخش برنامه کمدی تلویزیونی ادامه داد.”
مقامات محلی می گویند درحالی که بازسازی مناطق آغاز شده است، انتقادات غیر منصفانه است.
خلیل ساعی، مدیر مدیریت بحران منطقه، می گوید: “مشکل اینجاست که تقریبا همه 18600 خانه منطقه، یا کاملا تخریب شده است یا 30 تا 40 درصد تخریب شده است که به هر حال باید از نو ساخته شود.”
بیش از 300 هزار نفر آسیب دیده اند و 233 نفر کشته شده اند. میزان تخریب بین 335 تا 840 میلیون دلار است که بستگی به نرخ ارز دارد.
مرضیه وحید دستگردی، وزیر بهداشت، شکایت ها را درست نمی داند. وی می گوید: “ما در اولین روز ده هزار چادر به منطقه فرستادیم و در عرض دو روز نصب چادرها را به اتمام رساندیم. ما طی 22 ساعت وضعیت قربانیان را مشخص کردیم که نشان می دهد که عملیات نجات با موفقیت انجام شده است.”
این درست برخلاف چیزی است که آقای پزشکیان نماینده مجلس روز 14 اوت عنوان کرد: “اگر مردم دست به دست هم نداده بودند و کمک نمی کردند، شاید این بحران هرگز حل نمی شد.” وی می پرسد: “سووال من این است که چرا یک زلزله شش ریشتری انقدر مشکل برای کشور ایجاد کرده است؟”
وی می گوید که مشکل اصلی سوء مدیریت است زیرا ما شاهد بودیم که کمک رسانی در بعضی مناطق بخوبی پیش می زود و در بعضی مناطق پیش نمی رود.”
علی بامداد شهردار، در اواسط ماه سپتامبر آژیر خطر را در روستای باجاباج، روستای زیبایی که 28 نفر از چند صد ساکن اش را از دست داده است، به صدا در آورد.
آقای بامداد می گوید: “نیروهای امداد رسان به موقع رسیدند و بسیار کمک کردند. انصافا باید گفت که در ابتدا کار امداد رسانی با کمک مردم بسیار خوب پیش رفت اما این کمک ها روز بروز کمتر شد و به نظر می رسد که ما فراموش شده ایم.”
علی محرمی، عضو شورای روستا می گوید: “ما از دولت و هلال احمر برای کمکی که در روزهای اول بعد از زلزله کردند، تشکر می کنیم اما مردم و داوطلبان و افراد خیری که بلافاصله کار کمک رسانی را آغاز کردند، سرعت بیشتری داشتند. کار آنها فوق العاده بود.”
فرصت کم است
عملیات جمع آوری به پایان رسیده و بازسازی در مناطق پاکسازی شده آغاز شده است. اما این عملیات خالی از مشکلات نبوده است.
مقامات دستور داده اند تا کارگران و رانندگان لودرها، با سرعت زیاد قسمت های تخریب شده خانه ها را در کنار جاده بریزند.
علی محبوبی، ساکن یکی از روستاها که سمت کوه قرار دارد از این شکایت دارد که جمع آوری غیر مسئولانه بقایای خانه های تخریب شده که شامل آجر و وسایل خانه و گل و لای می شود، به باغ سیب وی آسیب زده است و بزودی به مزارع نیز آسیب می زند. آقای محبوبی و همسرش با نگرانی رانندگان لودر ها را به جای مناسبی راهنمایی می کنند تا آسیب کمتری به باغ های میوه برسانند.
محمد باغبان، مسئول عملیات پاکسازی می گوید که سرعت امر بسیار مهمی در اجرای این عملیات در ماه گذشته بود. امروز هم باید عجله کنیم تا کار بازسازی روستا ها آغاز شود. ما وقت برای از دست دادن نداریم و باید به سرعت عمل کنیم.
زلیخا نظری، اهل روستای چوپانلر، روی بقایای خانه اش که کاملا تخریب شده است نشسته است و گریه می کند. همسرش بیمار است و زمستان فرا رسیده است.
خانم نظری می گوید: “همین الان هم هوا سرد است اما از این هم سردتر خواهد شد. این روستا بطور خاص از بقیه جاها زودتر سرد می شود و ما نمی توانیم در درون چادرها دوام بیاوریم. خیلی سخت است، زمان می گذرد و من به این فکر می کنم که چطور می توانم از همسر بیمارم در چادر مراقبت کنم روستائیان همه به یکدیگر کمک می کنند اما همه در وضعیت دشواری قرار دارند. ما همه چیزمان را از دست داده ایم.”
منبع: کریستین ساینس مونیتور - 22 نوامبر
