نمی توان هزینه ها را جبران کرد
مسعود رایگان در نشست مطبوعاتی نمایش “شرق شرق است” به سوالات خبرنگاران پاسخ گفته است. وی بر این باور است که با استفاده از درآمدهای گیشه، نمی توان چراغ تئاتر را روشن نگه داشت. آقای رایگان در گفته هایش از مسئولین فرهنگی ایران خواسته است تا با حمایت از تئاتر، خورام کعنوی جامعه را فراهم آورند…. همکارمان در تهران چکیده ای از حرف های مطرح شده در این نشت مطبوعاتی را آماده کرده که در ادامه می خوانید…
آقای رایگان، به نظر می رسد یکی از چالش های ذهنی شما در انتخاب متون نمایشی استفاده از آثار نویسندگانی است که در ایران کمتر شناخته شده اند. درست است؟
بله.چند سالی است یکی از مشغله‌های ذهنی من معرفی درام نویسانی است که برای هنرمندان ما ناشناخته هستند و به نوعی وظیفه خود می‌دانم این نویسندگان را که در دنیا شهرت دارند به اهالی هنر کشورمان معرفی کنم. سال گذشته با اجرای این نمایش کوشیدم “مانکل” رابه عنوان یکی از نویسندگان ناشناخته در ایران معرفی کنم و برای امسال فکر کردم بد نیست نویسنده بعدی “ایوب خاندین” را که در اروپا بسیار مشهور است، در ایران معرفی کنم.
جذابیت های درام این نویسنده برای شما از چه منظری بیش از همه ی گرایش ها مهم بوده است؟
متنی را که ما اجرامی‌کنیم براساس اقتباسی از یک متن سوئدی است که از نمایشنامه اصلی خاندین انجام شده است، البته برای ترجمه همان نام اصلی متن خاندین را انتخاب کردم. خاستگاه ایوب خاندین تئاتر وحرفه اصلی‌اش بازیگری است. نمایشنامه “شرق،شرق است” به نوعی زندگی شخصی این هنرمنداست.در این متن مشکلاتی که مهاجران باکشورهای میزبان دارند به خوبی مورد توجه قرار می‌گیرد. اطلاعات ما درباره مهاجران بسیار اندک است و این گونه نیست که آنها وضع و اوضاع خیلی مساعدی داشته باشند. بنابراین با توجه به اینکه یکی از دل مشغولی‌های بزرگ من موضوع مهاجرت است، این کاررا انتخاب کردم.
شیوه کارگردانی متن از همان روزهای پیش تولید اثر مشخص و معلوم بود؟
هر نمایشنامه‌ای شیوه ویژه‌ی خود را می‌طلبد. امسال نمایش ما در یک سالن کلاسیک اجرا می‌شود و طبیعتا شیوه اجرایمان هم متناسب با این سالن خواهد بود. این نمایش یک ملودرام خانوادگی است که به ویژه این موضوع در بازیگری مورد توجه قرار گرفته است. در اینجا بازیگران فاصله بین بازی رئالیستی و غیر رئالیستی را رعایت می‌کنند.
شما در دنیای نمایش و سینما اغلب به عنوان بازیگر شناخته شده اید تا کارگردان. دیدگاه خودتان نسبت به کارگردانی چیست؟
معتقد نیستم کارگردان خالق کار است بلکه خالق اصلی بازیگران هستند و کارگردان به آنها کمک می‌کند که خلاقیتشان را روی صحنه به نمایش بگذارند.
ماجرای “شرق شرق است”اساسا با تکیه بر محور قصه گویی پیش می رود.آیا انتخاب این دست متون امروزه برای اجرای یک اثر تئاتری می تواند برای مخاطب جذابیت داشته باشد؟
به طور قطع نظر من همین است. ببینید،آنچه کتاب هزار و یک شب را برای ما جذاب می‌کند عنصر انتظار، قصه گویی و روایت است. برای من اصل نمایش سرگرمی است و بعد مسائل دیگر. به همین دلیل می‌کوشم درکارهایم این را رعایت کنم ما نیازمند قصه هستیم و جادوی تئاتر قصه آن است.
درمیان همه ی بازیگران تئاتری نمایش “شرق شرق است”از حضور امید روحانی هم بهره برده اید. بازیگری که کمتر در تئاتر حضور داشته است اما در اجرای نهایی بسیار مسلط نشان می دهد.
بله.البته درباره این نقش باید بگویم که انتخاب اولم رضابابک بود که به دلیل مشغولیت در یک پروژه تصویری امکان این همکاری فراهم نشد. اما آقای روحانی هم انگ شخصیت این نمایش است. البته شخصیت او در این اثر با شخصیت واقعی‌اش بسیار متفاوت است و من از ایشان سپاسگذارم که بازی در این نمایش راپذیرفت.
وضعیت معیشت و قرارداد تئاتر را نسبت به سینما و تلویزیون چگونه ارزیابی می کنید ؟
چیزی به نام تئاتر خصوصی بسیار دشوار است. متولیان فرهنگی، شهرداری و نهادهایی که بودجه دارند باید به کمک تولیدات هنری بیایند وخوراک معنوی و فرهنگی جامعه را تامین کنند. سال گذشته با اینکه هر شب سالن ماپر می‌شد اما نتوانستیم از طریق فروش گیشه تمام هزینه‌های کار را تامین کنیم. اگرما می‌خواهیم چراغ تئاتر روشن بماند باید وزارت ارشاد خوراک فرهنگی و معنوی جامعه را تامین کند که تنها راه حمایت کردن از خود تئاتر است. نمایش ما با قرار داد گیشه اجرامی‌شود اما مسلما پرداخت دستمزد عوامل گروه و تامین هزینه‌های نمایش با این قرارداد تامین نخواهد شد.
با وضعیت موجود فعالیت در تئاتر به نظر طاقت فرساست.
بله اما فراموش نکنید که همه ما عاشق و پاسوخته این حرفه هستیم. برای اجرای این نمایش قراردادهای دیگرمان را تعطیل کردیم چون من وخانم رویا تیموریان معتقدیم سالی یک تئاتر را باید اجرا کنیم چرا که تئاتر مادر همه هنرها و بهترین بازپروری برای هنرمند است.
از آنجایی که شما و خانم تیموریان از اهالی مشترک سینما و تئاتر محسوب می شوید،نظرتان درباره اختلافات اخیر خانه تئاتر درباره حضور سینماگران بدون مجوز در تئاتر چیست؟
ناصر ملک مطیعی یک چهره تئاتری است. “اینگرید برگمان” نیز یکی از شخصیت های برجسته سینما است که سالی یک و یا حتی دو نمایش به روی صحنه می برد. این طور نیست که یک هنرپیشه ناگهان به سینما رفته و مشهور شود. بنابراین بحث درباره حضور و عدم حضور سینمایی ها بحثی به شدت حاشیه ای است.