محمد قوچانی سردبیر روزنامه اعتماد ملی بیش از دو ماه است که در زندان به سر می برد. مدتی پیش شایعه آزادی او مطرح شد، اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه او را به دادگاه هم بردند؛ هر چند نه به عنوان متهم بلکه به عنوان تماشاچی. در این باره با همسرش، مریم باقی گفت و گو کرده ایم.؛با قید این نکته که وضعیت قوچانی در واقع مشابه بسیاری دیگر از بازداشت شدگان است.
آخرین خبر از وضعیت آقای قوچانی چیست؟
آقای قوچانی در اول شهریور ماه با تامین وثیقه و صدور برگه آزادی، قرار بود آزاد شود، اما به دنبال اعتراض سعید مرتضوی به آزادی او و دستور تمدید دو ماهه بازداشت موقت، پرونده او به شعبه ای برای حل اختلاف جهت رسیدگی به اختلاف دادستان و بازپرس رفت. البته دادستان پس از صدور برگه آزادی نمی تواند اختلاف کند و به لحاظ حقوقی هیچگاه احکام و قرار های سبک ترمتهم توسط دادستان تشدید نمی شود، اما با این حال به خاطر موضع مرتضوی، پرونده به شعبه ای در دادگاه انقلاب جهت بررسی تسلیم شد. از نظر قانونی در این گونه اختلاف ها باید پرونده هایی که زندانی دارد خارج از نوبت و در اسرع وقت رسیدگی شود اما بررسی ها و اعلام نظر این شعبه 21 روز طول کشید و در نهایت نظر به تمدید قرار بازداشت موقت دادند. برخی رفتارها و بی قانونی ها و آنچه که در جریان پرونده و پیگیری ها شاهدیم به نحوی است که گویی کسانی می خواهند چنین القا کنند که در دستگاه قضایی اعمال نفوذ صورت می گیرد واین دستگاه مستقلا تصمیم گیری نمی کند وبعضی دادرسی ها تحت نفوذ کسانی هستند که گویی پایبندی به قانون ندارند.از همه عجیب تر این بود که در فاصله ای که منتظر اعلام نظر دادگاه جهت رسیدگی به اختلاف در مورد قرار آقای قوچانی بودیم، با وجود اینکه حداقل یک و ماه و نیم از پایان تحقیقات و بازجویی در مورد او می گذشت دور جدید بازجویی های او آغاز شد که تقریبا هر روز و طولانی مدت بود.
آخرین ملاقاتی که با او داشتید کی بود و آقای قوچانی چه گفت؟ حضوری بود یا از پشت شیشه ویا…؟
آخرین ملاقات ما با آقای قوچانی روز دوشنبه انجام شد. با توجه به اینکه قبلا به ما ملاقات کابینی و از پشت شیشه می دادند ما به دادسرای عمومی و انقلاب مراجعه و در خواست ملاقات حضوری کردیم. با این درخواست تنها برای سه نفر از اعضای خانواده موافقت شد که به مدت 20 دقیقه بود و تمام مدت 20 دقیقه را یک مامور میان ما نشست و به همه گفتگوهای خصوصی ما هم گوش داد؛ اگر صحبتی خارج از احوالپرسی هم می کردیم و یا صدایمان پایین می آمد می گفت ملاقات را ختم می کند. این در حالی است که طبق اسناد بین المللی، که ایران هم آن را امضا کرده ملاقات با خانواده و وکیل باید خصوصی و بدون حضورمامور باشد.
یکی از افراد بازداشت شده طی تماسی با منزل گفته بود حالا حالا ها ما را آزاد نمی کنند و تا عید نوروز بازداشت هستیم. او هم از جمله بازداشتی های رسانه ای بود. آیا شما خبری در این رابطه نشنیده اید؟
در آخرین تماسی که آقای قوچانی با منزل داشت، با خبر شدیم که به او گفته اند معلوم نیست کی آزاد می شود و تا چه مدت زندانی بودن او طول می کشد.
آیا به شما برای مصاحبه و اطلاع رسانی فشار نیاورده و تهدیدتان نکرده اند؟
چرا، متاسفانه این اتفاق افتاده. یک روز که قوچانی پس از بازجویی با من تماس گرفت، پس از صحبت با او که گویا از پیگیری های قضایی ما مایوس و واقف بود تصمیم ها قضایی نیست، بازجو ـ یا به عبارتی که در دستگاه قضایی گفته می شود کارشناس او ـ گوشی تلفن را گرفت و تهدید کرد که با هیچ رسانه خارجی حق گفت و گو ندارید و حق مراجعه به کمیته غیر قانونی برای رسیدگی به وضعیت بازداشت شدگان را هم ندارید. به او گفتم کدام کمیته؟ او جواب داد: کمیته ای که آقایان موسوی و کروبی تشکیل داده اند. من که به این کمیته مراجعه نکرده بودم و نمی دانستم فعالیت قابل ملاحظه ای دارد، گفتم در مورد این کمیته از شما مطلع شدم اما در مورد گفت و گو با رسانه های خارجی ما تا زمانی که خود در داخل ایران رسانه داشته داشته باشیم و بتوانیم اعتراض خود را برسانیم و اطلاع رسانی کنیم نیازی به صحبت با رسانه های خارجی نمی بینیم اما اکنون که رسانه های ما توقیف می شوند و رسانه هایی هم که وجود دارند از اطلاع رسانی ممنوع می شوند، ممکن است زمانی راه چاره ای جز مصاحبه و اطلاع رسانی از طریق هر رسانه دیگری نیابم و با حفظ اعتقادات خود گفت و گو کنم. کارشناس هم گفت: پس ما هم با شما برخورد می کنیم. این آقایان بیش از آنکه به خطابه بیندیشند به منبر می اندیشند. در حین صحبت، زمانی که من به وضعیت و اقدامات غیر قانونی در مورد آقای قوچانی اعتراض کردم او گفت: شما به همه چیز معترضید وبه کل نظام معترضید. من هم به ایشان گفتم که ما به رفتارهای غیر قانونی که موجب هتک حرمت و حیثیت نظام می شود معترضیم. دوست دارم درهمین جا از بازجو یا کارشناس آقای قوچانی سوال کنم آیا واقعا دلسوز نظام هستند؟ و آیا با فشار بر قوچانی روزنامه نگار 33 ساله ای که همواره در چارچوب قانون قلم زده و حرکت کرده است و فرزند این انقلاب و آب و خاک است مشکلی از نظام حل خواهد شد؟
از زمان تغییر مدیریت قوه قضائیه مشخصا در مورد آقای قوچانی سیر پرونده تغییر مثبتی به خود دیده است؟
متاسفانه تاکنون هیچ تغییر مثبتی ندیده ایم و هنوز استقلال دستگاه قضایی را نشان نداده اند. دستگاه قضایی مدام امروز و فردا می کند و نتیجه و پاسخ دقیق و روشنی دریافت نمی کنیم. در هر کشوری که دستگاه قضایی آن استقلال خود را از دست بدهد و مرجعی برای دادخواهی وجود نداشته باشد فقط باید به خدا پناه برد و سنگ روی سنگ بند نخواهد شد.
آیا برای آقای قوچانی هم قرار است دادگاهی برگزار شود و خبری از چگونگی و زمان تشکیل آن دارید؟
در این خصوص نه ما که خود آقای قوچانی هم اطلاعی ندارد که دادگاه چگونه و کی خواهد بود. هنوز بعد از گذشت حدود سه ماه وکیل هم برای او پذیرفته نشده؛ اساسا هیچ چیز روال حقوقی و قضایی ندارد. تاکنون کدامیک از قوانین خودشان را درباره او رعایت کرده اند؟ یک بار هم که آقای قوچانی به دادگاه آورده شد اساسا پرونده او به مرحله دادگاه نرسیده بود و به عنوان تماشاچی و نمایش آورده شد. بعضی از افرادی که در دادگاه های نمایشی حضور پیدا کردند بدون اینکه دادگاهی برای خود آنها تشکیل شود آزاد شدند و برخی هنوز در زندان هستند. گویا تصمیمات بر اساس هیچ منطقی نیست.
به همین دلیل من اساسا دادگاه هایی راکه اکنون برگزار می شود، فاقد هرگونه وجاهت قانونی می دانیم. به دلیل اینکه سه ماه است او در زندان است و از حق داشتن وکیل برخوردار نیست. اجازه سخن گفتن و دفاع آزادانه به آنها داده نمی شود.دادگاهها صرفا جنبه نمایشی و استفاده تبلیغاتی دارند. مردم هم خوشبختانه به خوبی به این قضیه واقفند ولی نمی دانم چرا مسوولین متوجه نتیجه معکوس آن نیستند. چراکه این دادگاهها مظلومیت همه اصلاح طلبان و اصلاحات را آفتابی تر می کند. مردم می گویند چطور است که یک جناح سیاسی که درسی سال گذشته در نظام بوده و در دوره امام نیروی اصلی حاکمیت را تشکیل می داده از صدر تا ذیل از نظر حکومت، محکوم هستند و معجزه آسا در مدت کوتاهی و در شرایط سخت در زندان متحول یا معترف به اشتباه در همه گذشته خود می شوند.
اتهام آقای قوچانی چیست که بازداشت او تمدید شده است؟
اتهام آقای قوچانی که موجب شد او را سه ماه پیش ساعت 2 بامداد از خانه دستگیر کنند ـ کاری که با قاتلان و جانیان هم نمی کنند ـ و تاکنون در مورد او انواع بی قانونی ها صورت گیرد، عبارت است از: “برهم زدن امنیت کشور از طریق شرکت در تجمعات و نوشتن مطالب تحریک آمیز”. همانطور که بارها گفته ام و باز هم می گویم، گرچه ما براساس اصل 27 قانون اساسی شرکت در هرگونه تجمع مسالمت آمیز را جرم نمی دانیم اما اولا قوچانی اساسا در هیچ تجمعی شرکت نداشته. ثانیا قوچانی پس از انتخابات هیچ مطلبی ننوشته است. چیزی که گویا سبب بازداشت او شده یکی از نوشته های آقای کروبی پس از انتخابات است که آقای کروبی محورهای آن را نوشتند و آقای قوچانی آن را تنظیم کرد. آن مطلب به امضای آقای کروبی بود و ایشان در نامه ای به مسوولین ذی ربط نوشتند که آن مطلب متعلق به من و به امضای شخص من است و قوچانی به عنوان سردبیر روزنامه و کارمند روزنامه اعتماد ملی آن را تنظیم کرده است. از همان روزهای ابتدایی پس از انتخابات و پس از بازداشت آقای قوچانی تاکنون آقای کروبی نامه ها و بیانیه های متعددی صادر کرده است.
لازم به ذکراست محمد قوچانی با وجود اینکه مدافع نامزدی آقای کروبی بود اما در ستاد انتخاباتی ایشان هم هیچ فعالیتی نداشت و تنها سردبیر روزنامه اعتماد ملی بود اما اتفاقی که اکنون افتاده این است که با محمد - گرچه اتهامات او را قبول نداریم- به عنوان یک متهم رفتار نمی شود وگرنه او باید تاکنون آزاد می شد. مگرقوچانی گروگان است که با او اینگونه رفتار می شود؟ چرا از او سوالاتی خارج از اتهامش می شود؟ مگر او را به عنوان طعمه در زندان نگه داشته اند؟ اگر احیانا تصمیم بر آوردن او به دادگاه باشد، این دادگاه، دادگاه رسیدگی به اتهامات قوچانی نیست وبه نظر ما اهداف دیگری دارد. در سه ماه گذشته به هر جایی که ممکن بود مراجعه و تظلم کردیم و از طریق مراجع داخلی هیچ نتیجه ای نگرفته ایم و هیچ گوش شنوایی وجود ندارد.
