کمتر از دوماه پس از صدور حکم اعدام برای شهروند امریکایی ایرانی تبار، امیر میرزایی حکمتی به اتهام جاسوسی، سخنگوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی در نشست خبری هفتگی خود از لغو این حکم توسط دیوان عالی کشور خبرداد و اعلام کرد این مرجع عالی قضایی این حکم را دارای نقص دانسته است.
غلامحسین محسنی اژه ای دادستان کل کشور و سخنگوی قوه قضاییه در نشست خبری هفتگی خود با خبرنگاران گفت: “تا آنجا که در ذهنم است به این حکم در دیوان عالی کشور اعتراض شد. دیوان از آن نقص گرفت و پرونده را برای رسیدگی به شعبه هم‌عرض فرستاده است.”
اعلام این موضوع درحالی است که در 19 دی ماه سال جاری شعبه 15 دادگاه انقلاب به ریاست ابوالقاسم صلواتی امیر میرزایی حکمتی امریکایی ایرانی تبار را به اتهام “همکاری با دولت متخاصم و عضویت در سازمان جاسوسی امریکا(CIA) و همچنین تلاش برای متهم سازی ایران به تروریسم” مجرم اعلام کرده و با ادعای اینکه او “محارب و مفسد فی الارض” است حکم اعدام وی را صادر کرده بود.
26 آذرماه سال جاری کمتر از دوماه پس از اعلام رسمی مقامات ایالات متحده مبنی بر دستگیری یک ایرانی و کشف طرح ترور سفیر عربستان سعودی در واشنگتن، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی نیز اعلام کرد یک جاسوس امریکایی ایرانی تبار را که قصد نفوذ به وزارت اطلاعات را داشته، دستگیر کرده است.
وزارت اطلاعات همچنین با صدور بیانیه ای فرد دستگیر شده (امیر میرزایی حکمتی) را از “تحلیلگران سازمان جاسوسی امریکا” معرفی و ادعا کرد که “جاسوس مورد نظر باید خود را در مسیر دالان‌های اطلاعاتی منتهی به وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی قرار می‌داد تا مراحل بعدی امکان القای اطلاعات فریب در مقیاس وسیع به این وزارتخانه و نیز انجام جاسوسی را فراهم آورد.”
دو روز پس از اطلاعیه وزارت اطلاعات، سیمای جمهوری اسلامی و همچنین رسانه های حکومتی و وابسته به سازمان های امنیتی فیلمی از اعترافات امیرمیرزایی حکمتی را تحت عنوان “مهارشده” بصورت گسترده منتشر کردند. در این فیلم اوکه به “پهباد انسانی” امریکا تشبیه شده بود به همکاری با سازمان CIA اعتراف می کرد.
این در شرایطی بود که خانواده آقای میرزایی حکمتی با صدور بیانیه ای اتهامات وارده به فرزندشان را بی پایه دانستند و اعلام کردند که فرزندشان برای دیدار با مادربزرگ خود به ایران سفر کرده بود.
در این بیانیه همچنین مادر امیر میرزایی حکمتی اعلام کرده بود که فرزندش تحت فشار وادار به اعتراف شده در حالی که قرار بوده پس از ملاقات با مادربزرگش به امریکا بازگردد. پدر آقای میرزایی نیز با رد همکاری فرزندش با سازمان CIA تایید کرد که او از سال 2001 به عنوان مترجم در استخدام ارتش امریکا بوده و پس از آن نیز در یک شرکت خصوصی بصورت پیمان کاری به نیروهای مسلح کشورش “خدمات” ارایه می کرد.
پس از صدور حکم اعدام برای این شهروند امریکایی ایرانی تبار در 19 دی ماه سال جاری ویکتوریا نولاند سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده امریکا این موضوع را به “شدت محکوم” و در گفت و گویی با شبکه بی بی سی اعلام کرد که “ادعاهایی که می گوید آقای حکمتی برای CIA کار می کرد یا از سوی این سازمان به ایران اعزام شد نادرست است. رژیم ایران در وارد کردن اتهامات کذب جاسوسی به افراد، گرفتن اعترافات اجباری و بازداشت شهروندان بی گناه آمریکایی به دلایل سیاسی سابقه دارد.”
پس از این اظهارات نیز چند بار دیگر مقامات مختلف امریکایی از جمله مارک تونر از سخنگویان وزارت خارجه این کشور اتهامات وارده به این شهروند امریکایی را رد کرده و خواستار آزادی فوری وی شده بود. مارک تونر همچنین اعلام کرده بود که “جمهوری اسلامی بارها در گذشته اتباع خارجی را بی اساس به جاسوسی متهم کرده است و به دلایل سیاسی در زندان نگه داشته است.”
همزمان نهادهای بین المللی حقوق بشر از جمله عفو بین الملل نیز ضمن “غیرمنصفانه” دانستن حکم اعدام برای امیر میرزایی حکمتی نسبت به اجرای حکم اعدام وی ابراز نگرانی کردند.
با این حال مدتی پس از این اظهارات مقامات امریکایی و نگرانی سازمان های بین المللی مدافع حقوق بشر، در ابتدای ماه جاری خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از سخنگوی خانواده آقای میرزایی حکمتی اعلام کرد که بهناز حکمتی، مادر وی با حضور در ایران موفق به ملاقات با فرزند خود شده است. این خبرگزاری اضافه کرده بود که سفر بهناز حکمتی به “خوبی” انجام شده و وی در تعامل با مقام‌های ایرانی به “مشکلی” بر نخورده است.
در چند سال اخیر افرادی با تابعیت دوگانه ایرانی و امریکایی از سوی نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی با اتهاماتی نظیر جاسوسی بازداشت شده اند. از جمله هاله اسفندیاری، کیان تاجبخش، عشا مومنی و رکسانا صابری با همین اتهامات دستگیر و مدتی توسط نهادهای امنیتی در بازداشت بسر بردند. این افراد نیز در زمان بازداشت وادار به اعترافات تلویزیونی برعلیه خود و دوستانشان شدند و این اعترافات از سوی رسانه های حکومتی بصورت گسترده منتشر شده و در مواردی استناد برای دستگیری فعالان سیاسی و مدنی داخل کشور قرار گرفته است.
دکتر رامین جهانبگلو و مازیار بهاری نیز از ایرانی های با تابعیت دوگانه (ایرانی کانادایی) پیش از این بازداشت شده بودند.
جمهوری اسلامی به ویژه پس از روی کار آمدن محمود احمدی نژاد در مقاطع مختلف تعدادی از اتباع کشورهای اروپایی و غربی را به اتهام جاسوسی بازداشت و پس از مدتی در مقاطع مختلف همچون پیش و یا پس از سفرهای محمود احمدی نژاد به امریکا آنها را آزاد کرده است.
کلوتید ریس معلم جوان فرانسوی، سه دانشجوی امریکایی، سارا شورد، شین بائر، جاش فتال از نمونه های متاخر بازداشت شهروندان خارجی در ایران به شمار می روند که همگی پس از مدتی بازداشت از زندان جمهوری اسلامی آزاد شده اند. این افراد پس از آزادی از وضعیت بد نگهداری و بدرفتاری بازجویان و وادار کردن آن ها به اعترافات ساختگی سخن گفته اند.
در ماجرای دستگیری سه شهروند امریکایی مقامات مختلف کشور مسایلی پیرامون تبادل بازداشت شدگان امریکایی با برخی از اتباع ایرانی بازداشت شده در امریکا را مطرح کرده بودند.
