پس از انتشار شایعات مختلف درباره حضور نیروهای سپاه پاسداران در سوریه و اعلام این خبر توسط برخی از اعضای سپاه پاسداران، سردار جعفری، فرمانده کل این نیرو، تاکید کرد که اعضای سپاه قدس، در سوریه حضور دارند، اما مدعی شد حضور آن‌ها نظامی نیست.
فرمانده سپاه پاسداران، در یک کنفرانس خبری، درباره حضور این نیرو در سوریه گفت: “همه می دانند که سپاه واحدی به نام نهضت های اسلامی داشته و دارد که با هدف کمک به مستضعفین و صدور انقلاب اسلامی تشکیل شده است و در این راستا حرکت می کند. از زمانی که نیروی قدس تشکیل شده است، هدف این نیرو حمایت از ملت های مظلوم و به ویژه مسلمانان بوده است. تعدادی از نیروهای قدس نیز در سوریه حضور دارند اما این به منزله حضور نظامی ما در این کشور نیست”.
نیروی قدس یا سپاه قدس، نیروی ویژه و زیرشاخه‌ای از نیروهای پنج‌گانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که مسئولیت فعالیت‌های نظامی برون‌مرزی را دارد. این نیرو در جریان جنگ ایران و عراق تاسیس شد و هدف آن عملیات در خاک عراق بود. گفته می‌شود نفرات این نیرو تا۱۵۰۰۰ تن هستند. فرمانده کنونی این نیرو، سردار قاسم سلیمانی است.
پیش از این مقامات جمهوری‌اسلامی دخالت در اتفاق‌های سوریه را رد می‌کردند؛ از آن جمله آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی٬ بهمن ماه گذشته در نماز جمعه گفته بود: “ما آنجائی که دخالت کنیم، صریح می‌گوییم”. وی در عین حال اعتراضات مردمی در سوریه را - که مهم ترین متحد جمهوری اسلامی در خاورمیانه است - “انحرافی” خوانده بود.
فرمانده کل سپاه پاسداران البته گفته است ایران “در مقایسه با بعضی کشورهای عربی و غیرعربی، در سوریه حضور نظامی ندارد. ما به سوریه، به عنوان حلقه مقاومت که مقام معظم رهبری هم به آن اشاره داشتند، کمک های فکری و مشاوره ای می دهیم و به آن افتخار می کنیم. سپاه هر گونه مساعدت فکری و حتی حمایت اقتصادی انجام می دهد، اما حضور نظامی ندارد”.
وی اما در پاسخ به سئوالی درباره واکنش جمهوری اسلامی نسبت به حمله احتمالی علیه سوریه با توجه موافقت‌نامه امنیتی با این کشور، تنها گفت که پاسخ به حمله احتمالی مذکور “کاملا وابسته به شرایط” است.
سخنان سردار جعفری در حالی بیان شده است که از زمان آغاز اعتراضات مردم سوریه علیه حکومت بشار اسد، مخالفان حکومت وی سپاه پاسداران را متهم کرده‌اند که در سرکوب اعتراضات دست داشته‌اند. کشورهای غربی نیز جمهوری اسلامی را متهم به دخالت در امور داخلی سوریه می‌کنند. در آخرین نمونه از این دست، لئون پانه‌تا، وزیر دفاع آمریکا، گفته بود که جمهوری‌اسلامی مشغول “تشکیل و آموزش گروه های شبه نظامی در سوریه برای نبرد با مخالفان نظام حاکم” است و این می‌تواند باعث “پیچیده‌تر شدن اوضاع در این کشور” شود. رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا نیز گفته بود که نیروهای تحت‌آموزش ایران “از شیعیان و علوی‌ها” هستند و گروه آن‌ها مشابه “سپاه المهدی” است که تحت رهبری مقتدی صدر در عراق حضور دارند. وی درباره‌ی دلایل تشکیل این گروه از سوی جمهوری‌اسلامی گفته است: “ایران به منظور کاهش فشاری که ارتش سوریه با آن روبرو است، این گروه‌های شبه نظامی را تشکیل می‌دهد”.
فرمانده سپاه پاسداران اما این مسایل را تکذیب کرده و با تاکید بر اینکه بعضی از کشورها از “ترور” در سوریه حمایت می کنند، این کار را به شدت محکوم کرده است.
حوادث سوریه که با اعتراض های گسترده مردمی به حکومت بشار اسد در این کشور آغاز شد ۱۸ ماه است ادامه دارد و بیش از ۲۶ هزار کشته برجای گذاشته است.
این برای چندمین بار است که نیروهای سپاه پاسداران خبر از حضور افراد این نهاد نظامی در سوریه می‌دهند. خردادماه گذشته سردار اسماعیل فانی٬ جانشین قاسم سلیمانی در سپاه قدس٬ با تایید دخالت‌های جمهوری‌اسلامی در سوریه٬ به ایسنا گفته بود: “وقتی که در سوریه نبودیم کشتارهای مردم آن توسط معارضین زیاد بود اما با حضور جمهوری اسلامی به طور فیزیکی و غیر فیزیکی جلوی کشتارهای بزرگ در سوریه گرفته شد”.
سال گذشته نیز گزارش های تایید نشده از سفر یکی از نزدیکان قاسم سلیمانی به نام “حاج محمد فرد” و از فرماندهان ارشد سپاه قدس به سوریه حکایت داشت. براساس این گزارش ها حاج محمدفرد با هماهنگی آصف شوکت، شوهر خواهر بشار اسد و ماهر الاسد برادر وی برای بررسی چگونگی مقابله با مخالفان و جلوگیری از سرنگونی رژیم اسد به سوریه اعزام شده بود. گفته می شود حاج محمد فرد در دهه هشتاد فعالیت های نظامی گسترده ای در جنگ داخلی لبنان داشته است.
اوایل ماه گذشته اخباری منتشر شده بود که از حمله نیروهای مخالف دولت بشار اسد به دفتر رهبر جمهوری‌اسلامی در دمشق حکایت داشت. براساس این اخبار هفت تن از اعضای این دفتر کشته شده بودند. برخی رسانه‌های اسراییلی نیز خبر از مرگ قاسم سلیمانی - فرمانده سپاه قدس - درحادثه انفجار دبیرخانه شورای امنیت ملی سوریه داده بودند. این اخبار اما از سوی مقامات جمهوری‌اسلامی تکذیب شد.
نحوه پشتیبانی جمهوری‌اسلامی از سوریه و همچنین رویکرد رسانه‌های رسمی به اتفاقات رخ داده در این کشور انتقادات مختلفی را برانگیخته است. از آن جمله وب‌سایت عصر ایران - نزدیک به اصول‌گرایان - با انتشار یادداشتی٬ از آ‌نچه که “تحمیل جبری نادانی بر مخاطب” نام برده٬ انتقاد کرده و رویکرد رسانه‌های رسمی جمهوری‌اسلامی و برخی از رسانه‌های نزدیک به اصول‌گرایان را مصداق “کاسه‌های داغ‌تر از آش” دانسته و نوشته بود: “برخی از رسانه‌های وطنی تصور می‌کنند هنوز در عهد چاپار هستند و مردم به جز آن‌ها گزینه دیگری ندارند یا اگر به دروغ بنویسند که دمشق آرام است، گروه‌های مخالف با خواندن این خبر، ترک مخاصمه می‌کنند و داستان به خوبی و خوشی به پایان می‌رسد”.
