بر اساس خبری که دیروز عباس جعفری دولت آبادی در حاشیه مراسم تودیع و معارفه رئیس کل دادگستری استان تهران در مورد پرونده بابک زنجانی، اعلام کرده بود: “او زمانی آزاد می شود که تمام بدهی خود را پرداخت کند.” سخنان دادستان تهران در حالی است که پیش از این محسنی اژه ای دادستان کل کشور و سخنگوی قوه قضائیه در یک برنامه تلویزیونی گفته بود که اتهام زنجانی “کلاهبرداری و اخلال در نظام پولی کشور” است و تنها مربوط به بدهی های او نیست. هرچند محسنی اژه ای در آن برنامه تلویزیونی تنها از حروف اول نام بابک زنجانی استفاده کرده بود.
چند روز پیش روزنامه دولتی ایران در گزارشی با عنوان “روز سرنوشت ساز برای بابک زنجانی” نوشت: “بابک زنجانی فقط امروز را فرصت دارد تا به تعهدش در برابر وزارت نفت و دستگاه قضا جامه عمل بپوشاند. او باید روز شنبه - ششم اردیبهشت ۹۳ – چک دو میلیارد دلاری خود را پرداخت نماید. اما کمتر کسی باور دارد که این میلیاردر نفتی بتواند در این روز بدهی خود را پرداخت کند. او اکنون در لباس متهم در سلول انفرادی اوین به سر میبرد و اخیراً نیز بازداشت موقت او برای دو ماه دیگر تمدید شد.”
این روزنامه همچنین خبر داد: “میلیاردر نفتی در جریان بازجوییها مسائل مهمی درخصوص ارتباطش با برخی از افراد سرشناس سیاسی و مدیران سابق سازمانها، شرکتهای خصوصی و دولتی در ۸ سال گذشته مطرح کرد. در ۸ سال گذشته عدهای که در مسند قدرت بودند تصمیم گرفتند با واسطه یا بدون واسطه زنجانی را جذب کنند. برخی تصمیم گرفتند پروژههای تجاری و نفتی را به بابک زنجانی واگذار کنند تا با تبانی و ویژهخواری سود بیشتری نصیب شان شود.”
ششم اردیبهشت گذشت، اما بر اساس اخبار منتشر شده، بدهی بابک زنجانی وصول نشد. خبرگزاری مجلس اسلامی دراینباره نوشت: “عضو کمیته پیگیری پرونده بابک زنجانی از وصول نشدن چک بابک زنجانی در روز گذشته خبر داد.”
امیر عباس سلطانی نماینده بروجن در مجلس اضافه کرده بود: “تاکنون همه چک هایی که از سوی بابک زنجانی صادر شده، وصول نشده است و بعید می دانم این چک در آینده وصول شود.”
ابعاد فساد اقتصادی در دولت محمود احمدی نژاد چنان گسترده است که انتشار اخبار مربوط به آن پایان نمی یابد. بابک زنجانی تنها یک مورد از موارد فساد بوده است و بدون حمایت نهادهای قدرت امکان فعالیت نداشت. روزنامه ایران دیروز در خبرهای ویژه خود نوشت: “یکی از مقامهای ارشد وزارت نفت اعلام کرده پس از بررسی دفاتر وزارت نفت معلوم شده بابک زنجانی یکی از ۱۰ نفری است که بیش از یک میلیارد دلار به وزارت نفت بدهکار هستند.” این روزنامه اضافه کرد: “یک و نیم میلیارد دلار از مطالبات وزارت نفت متعلق به فردی است که تحت پوشش یک بانک خصوصی با رضا ضراب ارتباط داشته است.”
در یکی از جدیدترین موارد، دیوان محاسبات کشور در گزارش تفریغ بودجه سال ۱۳۹۰ خبر داد که بانک مرکزی در بازار ارز ۱۸هزارمیلیارد ریال دلالی ارز کرده است. چند روز پیش، روزنامه شرق دراینباره نوشته بود: “گزارش تفریغ بودجه ۹۰ نشان از آن دارد که بانک مرکزی در نوسان بازار ارز تاثیرگذار بوده و رقم دلالی بانک مرکزی در بازار ارز و تخلف آن حدود ۱۸هزارمیلیاردرالد برآورد شده. این گزارش همچنین تخلفات بودجه در اختصاص بیش از هفت هزارمیلیارد از منابع بودجه به افراد خاص و رشد ۲۰۰درصدی کمک به برخی نهاد های خاص را برملاساخته؛ از جمله نهادهایی که مورد توجه ویژه کابینه احمدی نژاد قرار گرفته بودند، می توان به سازمان نظام مهندسی کشاورزی، موسسه بصیرت و موسسه ترجمان وحی اشاره کرد.”
اما قربانی بزرگ بحران اقتصادی در دولت احمدی نژاد، بابک زنجانی بود. در حالی که بابک زنجانی هرگز نمیتوانست به تنهایی اقدامات غیرقانونی خود را پیش برد، دستگیری غیرمنتظره او نشان داد که مطابق معمول ضعیف ترین حلقه، قربانی جریانهای بزرگتر شده است. چندی پیش اعلام شد، بابک زنجانی اعتراف کرده است که “گروهی از او حمایت می کردند و او تنها ویترین این گروه بزرگ” است. امیرعباس سلطانی، نماینده بروجن در مجلس شورای اسلامی در واکنش به این خبر گفته بود: “ما پیش از این اعترافها نیز بر این باور بودیم که بابک زنجانی به تنهایی نمیتوانسته تمامی تخلفها و کلاهبرداریها را انجام دهد بلکه با حمایت و پشتیبانی عدهای یا گروهی توانسته به اهداف خود برسد.”
بابک زنجانی حامیان متنوعی دارد که حتی برخی از آنان چهره خود را پنهان نمیکنند. حمیدرضا ترقی، عضو شورای مرکزی حزب موتلفه درباره بابک زنجانی گفته است: “اینهمه نفت فروخته شده حالا صدمیلیاردریال آن را نتوانسته وارد کند. به اینکه نمیگویند فساد. بله وقتی ما از افراد میخواهیم که برای حل مشکل اقتصادی وارد شوند و آن را حل کنند، ریسک دارد. اما دولت باید کمک کند که تلفات این کار کمتر شود. باید ریشهای پیگیری کرد. نه اینکه کاسهکوزه سر یک فرد شکسته شود.”
احتمالا در پاسخ به چنین اظهاراتی است که مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری، طی گفتگویی با روزنامه دولتی ایران این استدلال را نادرست دانست و گفت: “یک فساد بزرگ اتفاق افتاده؛ ۲۸۰۰ میلیارد تومان السی جعلی تولید شده؛ بعد بیاییم بگوییم خدمت صنعتی کردهایم؟ کسی که کلاهبرداری میکند و میگوید چند هزار کارمند داشتم، قراردادها و کارخانههایی هم که خریده با کلاهبرداری خریده؛ یا آقایی که میگوید من این مقدار پول برای شما آوردهام خب از کیسه ما ۱۰۰ تومان گرفتی ۱۰ تومان را به ما دادی این چه هنری است؟ این چه حرفی است؟ پولمان را بردارند بخورند بعد بگویند میخواستیم کمکتان کنیم؟”
این سخنان نشان میداد بابک زنجانی که خود را “بسیجی اقتصادی نظام مقدس جمهوری اسلامی” میدانست حامیان قدرتمندی در بدنه حکومت دارد. با اینهمه کسی از هویت گروه پشتیبان بابک زنجانی سخنی نمی گفت.
تنها اواخر سال گذشته بود که محسنی اژه ای در یکی از برنامه های خبری خود همکاری بابک زنجانی با سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات را تایید کرد. او در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه برخی از نزدیکان بابک زنجانی ادعایی مطرح کردند که وی با سپاه و وزارت اطلاعات ارتباط تنگاتنگ داشته، گفت: “باید دید که منظور از ارتباط چیست. مثلا فرض کنید که در دو سه سال قبل فردی به وزارت نفت مراجعه میکند و میگوید که من میتوانم نفتها را خریداری کنم یا آنها را بفروشم که در واقع این یک نوع همکاری است و فاقد مشکل است اما اگر منظورتان ارتباط ناصحیح است، من واقعا از آن مطلع نیستم. بنابراین اگر منظور شما همان ارتباط کاری است، بله این ارتباط با سپاه وجود داشته است. البته گفتهاند که ارتباط وزارت اطلاعات با بابک زنجانی موقعی بوده است که میخواستند پولها را به کشور بازگردانند.”
چند روز پیش روزنامه شرق از قول یکی از نمایندگان مجلس فاش کرد که چند مدیر دولتی در پرونده زنجانی بازداشت شده اند. شرق نوشت: “سخنان نمایندگان مجلس تا به اینجای کار نشان میدهد که امضای چهار وزیر پای نامه تایید صلاحیت بابک زنجانی آمده؛ از رییس بانک مرکزی گرفته تا وزارت امورخارجه و مدیرانی در وزارت اطلاعات و وزارت نفت، وزارت دارایی و وزارت صنایعومعادن.” نویسنده این روزنامه اضافه کرده بود: “بارها این سوال از نمایندگان مجلس مطرح شده که آیا بناست تکلیف بابک زنجانی مشخص شود یا شبکه حمایتی که در پس او بوده؟ حالا شاید بازداشت چند مدیر دولتی آغازی باشد بر شناسایی شبکه مافیایی”
برخی ناظران سیاسی معتقدند که باید نگران سرنوشت بابک زنجانی بود، چرا که احتمال “خودکشی” او در زندان منتفی نیست.